Encefalopatia wątrobowa
Encefalopatia wątrobowa oznacza, że wskutek zaburzenia działania wątroby doszło do problemów z funkcjonowaniem centralnego układu nerwowego. Przyczyną takiego stanu jest pojawienie się w organizmie nadmiaru toksyn, które nie są usuwane przez niedziałającą wątrobę. Encefalopatia wątrobowa wywołuje zaburzenia fizyczne i psychiczne.
1. Przyczyny encefalopatii wątrobowej
Encefalopatia wątrobowa to zaburzenie działania układu nerwowego wywołane uszkodzeniem wątroby. Wątroba może przestać działać prawidłowo z powodu:
- marskości wątroby (zwykle wywołanej nadużywaniem alkoholu),
- działania niektórych leków,
- substancji toksycznych,
- zakażeń wątroby o ostrym przebiegu,
- krwotoków do przewodu pokarmowego,
- wirusowego zapalenia wątroby.
Niedziałająca poprawnie wątroba pozwala na gromadzenie się w organizmie różnego rodzaju toksyn, które zaburzają pracę centralnego układu nerwowego. Zwykle są to neurotoksyny, takie jak amoniak, fenole, kwasy tłuszczowe, mangan czy merkaptany, lub fałszywe neuroprzekaźniki, takie jak oktopamina i beta-fenyloetanoloamina.
2. Objawy encefalopatii wątrobowej
Objawy encefalopatii wątrobowej są różne i mają różne natężenie w zależności od stopnia zaawansowania choroby. Pierwszy stopień zaawansowania choroby wywołuje przede wszystkim zaburzenia dotykające rytmu snu i czuwania, pojawiają się także problemy z koncentracją i pamięcią. Osoba chora ma trudności w wykonywaniu działań matematycznych. Zachowanie jest również zmienione przez chorobę: pojawiają się równocześnie euforia i rozdrażnienie, a także słowotok. Objawy fizyczne to niezborność ruchów (ataksja) oraz zaburzenia pisma.
W drugim stopniu zaawansowania encefalopatii dochodzi do dalszych zmian zachowania i funkcjonowania. Pojawia się dezorientacja, a także osłabienie i przymglenie prowadzące do letargu. Pamięć działa coraz gorzej, a dezorientacja dotyczy także orientacji w czasie. Osoba dotknięta chorobą może mieć na tym etapie zaburzenia osobowości, pojawiają się także zachowania nieadekwatne do sytuacji. Można zaobserwować charakterystyczne „trzepotanie” nadgarstków, kiedy ręce są wyciągnięte przed siebie (asteriksje). Zaburzone są także odruchy ścięgniste. Pojawiają się problemy z mową, wyrazy są wymawiane powoli, niewyraźnie, czasem bezgłośnie.
Trzeci stopień zaawansowania choroby to splątanie, otępienie i półstupor. Pojawiają się stany lękowe, urojenia oraz gniew bez powodu. U osoby chorej można zauważyć oczopląs. Tym razem odruchy ścięgniste są silniejsze niż normalnie.
Czwarty stopień zaawansowania choroby to śpiączka wątrobowa wywołana kwasicą metaboliczną.
3. Leczenie encefalopatii wątrobowej
W przypadku ostrej encefalopatii wątrobowej, najczęściej wywołanej krwawieniem z przewodu pokarmowego, przedawkowaniem leków moczopędnych lub zakażeniem, postępowanie obejmuje:
- przez pierwszą dobę lub dwie głodówkę,
- później dietę ubogobiałkową,
- czasem niezbędne jest żywienie dojelitowe,
- środki przeczyszczające,
- środki wyjaławiające jelita.
Encefalopatia przewlekła nie wymaga głodówki, ale niezbędne jest ograniczenie białek w diecie, aby nie obciążać dalej wątroby. Stosuje się także antybiotyki i inne leki. Jednak najskuteczniejszą formą leczenia przewlekłej encefalopatii jest przeszczep wątroby.