Szczepienia przeciw HPV będą obowiązkowe? Pomysły Polskiej Unii Onkologii

Polska Unia Onkologii proponuje, by szczepienia przeciw HPV wpisać do kalendarza szczepień ochronnych. - Wirus brodawczaka ludzkiego stanowi poważne zagrożenie dla dziewcząt i chłopców - mówi w rozmowie z WP parenting Janusz Meder, prezes PUO. Do tej pory programy takich szczepień prowadziły z własnej woli niektóre gminy w Polsce. Prezes PUO uważa to jednak za niewystarczające.

• Dane pokazują, że najnowsza szczepionka przeciw HPV, 9-walentna, daje ochronę przed 95 proc. patogenicznych szczepów onkogennych. Co więcej, nie wymaga trzech dawek, a jedynie dwóch. Wirus brodawczaka ludzkiego przenosi się szybko i łatwo, może wywoływać nie tylko raka macicy, ale także nowotwory jamy ustnej, narządów płciowych zewnętrznych, odbytu. Wyjściem z sytuacji zagrożenia byłby Narodowy Program Szczepień przeciwko HPV – ocenia Janusz Meder.

Takie zmiany zaleca także Światowa Organizacja Zdrowia. WHO stoi na stanowisku, że program obowiązkowych szczepień przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego powinien być wprowadzony w każdym kraju. Dzięki niemu udałoby się uniknąć tysięcy zachorowań na nowotwory narządów płciowych rocznie. Dotyczy to głównie kobiet.

1. Gminy: walczymy z HPV

W Polsce programy szczepień ochronnych przeciw HPV funkcjonują od kilku lat, co wynika z wprowadzenia szczepienia do kalendarza szczepień zalecanych. Organizują je głównie urzędy gmin i miast, przeznaczając na nie setki tysięcy złotych z własnego budżetu.

W gminie Teresin taki program został zaplanowany na lata 2017-2020 i jest kontynuacją programu z lat 2013-2016. W ciągu najbliższych 4 lat zaszczepią 234 dziewczęta z terenu gminy. Na ten cel wójt gminy Teresin przeznaczył niemalże 120 tys. zł. Każda nastolatka otrzyma 3 dawki szczepionki.

Przez kilka lat szczepienia przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego prowadzone były także w Słupsku. Ruszą one także w tym roku i obejmą ok. 500 dziewczynek z rocznika 2004.

- Od samego początku dziewczynki z naszej gminy szczepione są szczepionką 4-walentną – mówi w rozmowie z WP parenting Małgorzata Jarystow, kierownik Referatu Zdrowia w Wydziale Zdrowia i Spraw Społecznych Urzędu Miasta w Słupsku. W tym roku słupscy urzędnicy przeznaczą na szczepienia przeciw HPV ok. 130 tys. zł.

Programy Profilaktyki Zakażeń Wirusem Brodawczaka Ludzkiego prowadzi w Polsce coraz więcej gmin. Wśród nich jest także Kraków, Lublin, Włodawa, Trzemieszno, Gdańsk, Gniezno, Gostyń i wiele innych.

2. Niepełne dane?

- To bardzo złe wyjście, że gminy stosują szczepienia na własną rękę. Taki program powinien być dobrze monitorowany, solidnie przeprowadzony i udokumentowany – zastrzega dr Janusz Meder. - W tym momencie my niewiele wiemy na temat zaszczepionych dziewczynek. Program narodowy pozwoliłby na dalsze monitorowanie zdrowia dzieci. Gminy nie raportują takich danych – zauważa Meder.

- To nieprawda – ripostuje Małgorzata Jarystow z urzędu miasta w Słupsku. - Każdy nasz program składa się z kilku części: edukacji, badania, szczepień i opisania wszystkiego w dokumentacji. Wszystkie formalności raportujemy później do Urzędu Marszałkowskiego, a on dalej – do Wojewódzkiego. Z kolei wojewoda przesyła dane do Miniserstwa Zdrowia – wyjaśnia urzędniczka.

Okazuje się jednak, że luka w systemie istnieje. Każdy urząd, który prowadzi oficjalny program zdrowotny jest zobowiązany do raportowania wyszczepialności. - Nie zobowiązuje do tego natomiast przeprowadzenie akcji edukacyjnej lub zakup świadczeń, na co, jak wynika z moich informacji, decyduje się część gmin. Wtedy faktycznie te dane o liczbie zaszczepionych dziewczynek nie są nigdzie dalej udostępniane – informuje Jarysow.

W przyszłości może to się jednak zmienić. Na etapie projektu jest właśnie rozporządzenie, które zakłada, że gminy będą mogły realizować tylko programy profilaktyki zdrowotnej w konteście HPV.

3. HPV – co to jest i czym grozi

4.

Wirus HPV (Human Papilloma Virus) to inaczej wirus brodawczaka ludzkiego. Na całym świecie nosicielami wirusa jest ponad 630 mln ludzi. Najbardziej onkogennymi rodzajami HPV są typy: 16, 18, 31, 33, 45, 56, i 58. Odpowiadają one za 85 proc. zachorowań na raka szyjki macicy. Tylko typy 16 i 18 są odpowiedzialne za ponad 70 proc. zachorowań.

Ttymczasem rak szyki macicy jest szóstym najbardziej śmiertelnym nowotworem wśród kobiet w Polsce. Według najnowszych danych Krajowego Rejestru Nowotworów, w 2014 roku zachorowało na niego 2807 kobiet. Zmarło 1628.