Urazy głowy

Urazy głowy u dzieci są najczęściej następstwem upadków z wysokości, wypadków drogowych i bezpośrednich uderzeń. Należy je traktować bardzo poważnie, gdyż istnieje wysokie ryzyko uszkodzenia mózgu i rdzenia kręgowego. Niestety urazy głowy są jedną z głównych przyczyną powypadkowej umieralności i inwalidztwa u dzieci. Każdy uraz z utratą przytomności wymaga natychmiastowej pomocy lekarskiej. Dzieci po urazie głowy mogą okazywać senność, mogą pojawić się wymioty. Bądźmy czujni, ponieważ często objawy urazu mózgu mogą pojawić się dopiero po wielu godzinach.

1. Objawy urazu głowy

• Utrata przytomności lub braku reakcji na bodźce
• Nierówność źrenic
• Krwisty lub przejrzysty wyciek z ucha lub nosa
• Drgawki
• Zasinienie wokół oczu lub za uszami
• Widoczne zagłębienie lub „zapadnięcie się” części czaszki
• Zmiana rytmu oddychania lub czynności serca
• Letarg, senność, splątanie
• Utrzymujące się lub pojawiające po kilku godzinach wymioty

• Silne bóle głowy

  2. Co robić w przypadku podejrzenia urazu mózgu?

• Poproś kogoś o wezwanie pogotowia, a sama oceń stan dziecka ( jeśli jesteś sama, to Ty musisz zadzwonić po pomoc).

• Sprawdź drożność dróg oddechowych, oddychanie i krążenie krwi. Zachowaj szczególną ostrożność, jeśli doszło do urazu szyi. Jeśli dziecko nie oddycha podejmij resuscytację.
• Jeśli dziecko krwawi, opanuj krwawienie metodą bezpośredniego ucisku przez czysty ręcznik lub kompres z gazy.

A teraz spokojnie czekaj aż dzieckiem zajmą się fachowcy. Statystycznie u 1 na 800 dzieci z urazem głowy dochodzi do ciężkich powikłań.

3. Typy urazów głowy

Zobacz film: "Jak zadbać o prawidłowe relacje z dzieckiem?"

Spotykamy się z trzema głównymi typami urazów, jako punkt wyjścia dla trzech odmiennych procesów patologicznych:

• Zlokalizowane złamanie kości czaszki – następstwem uderzenia w głowę jest proste złamanie liniowe. Dziecko wymaga obserwacji (skala Glasgow) w celu szybkiego wykrycia ewentualnych powikłań. Uraz ten nie niesie za sobą poważniejszego uszkodzenia tkanek mózgu, co potwierdza oprócz punktacji skali Glasgow, wynik tomografii komputerowej (jeśli złamanie jest izolowanym obrażeniem i nie towarzyszy mu powstanie krwiaka nie ma objawów ubytkowych).
• Poważniejsze urazy czaszki – do jego następstw należą liczne złamania , możliwe przedostanie się ciała obcego do wnętrza czaszki i jej wyraźna deformacja. Może wówczas dojść do krwotoku śródczaszkowego z rozdartych opon mózgu i jego własnych tkanek – tzw. krwotok śródmózgowy. Może utworzyć się krwiak nadtwardówkowy, który prowadzi do wzrostu ciśnienia wewnątrz czaszki i objawów ucisku lub obrzęku mózgu. Do urazu tego może dojść w wyniku upadku na głowę z większej wysokości lub z powodów ciosów w głowę. Często jest potrzebna operacja, w celu usunięcia krwiaka i przywrócenia prawidłowych stosunków anatomicznych. Nie wykluczone są również odległe następstwa neurologiczne.
• Rozlany uraz osiowy – do tego typu urazów dochodzi podczas upadków z okna, wypadków drogowych, zwykle podczas potrącenia przez samochód. Dziecko wówczas zostaje z ogromną siłą wyrzucone w powietrze. Nagłe zmiany kierunku ustawienia głowy prowadzą do odbijania się mózgu o wnętrze czaszki. Następstwem tego mogą być rozległe i trwałe uszkodzenia, mimo braku widocznych oznak urazu. Priorytetem w tym przypadku szybka obniżka ciśnienia śródczaszkowego.

  4. Zespół Dziecka Potrząsanego (SBS)

Innym rodzajem urazów, niestety wciąż spotykanych jest tzw. zespół dziecka potrząsanego. Zwykle dotyka dzieci w pierwszym roku życia. Na potrząsanie składają się dwa rodzaje niebezpiecznych dla mózgu ruchów – rotacyjnych i odgięciowych – szarpiących.

• Ruchy rotacyjne – obszerne ruchy rotacyjne mózgu, wywołują naddarcia jego okolic, szczególnie płatów czołowych, pnia i móżdżku.
• Ruchy odgięciowe – szybkie ruchy głowy względem szyi. Wywołują urazy mózgu z powodu jego naprzemiennego uderzania w struktury kostne czaszki. Drobne naddarcia tkanki mózgowej prowadzą do krwawienia śródczaszkowego, którego bezpośrednie następstwa wahają się od splątania do śpiączki i śmierci.

  5. Powikłania po urazach głowy

Kiedy dziecko zostanie przewiezione do szpitala i poddane początkowej ocenie wraz z doraźnymi zabiegami leczniczymi, dalsze postępowanie obejmuje obserwację aż do momentu odzyskania przytomności i czuwanie nad wybudzeniem się ze śpiączki. Zwykle po wybudzeniu, dziecko zdradza początkowo objawy splątania, jednak powrót do zdrowia może postępować stosunkowo szybko.

Odległe następstwa urazu głowy, np. trudności w nauce, udaje się zwykle ocenić nie wcześniej niż po sześciu miesiącach od zdarzenia. Dzieci po ciężkich urazach głowy bywają nie raz bardzo drażliwe i trudne we współpracy. Wiek może mieć wpływ na odległe rokowanie. Im młodsze dziecko w momencie urazu głowy, tym większe ryzyko poważniejszych następstw w przyszłości. Po wypadku często też rozwijają się zaburzenia stresowe pourazowe. Może ono obejmować nocne koszmary, fobie, trudności w nauce z powodu niezdolności do koncentracji.

W ciężkich przypadkach następstwem urazu głowy może być trwała niesprawność fizyczna czy powikłania neurologiczne w postaci padaczki pourazowej czy uszkodzenia nerwów czaszkowych.

Pamiętajmy Drodzy Rodzice, by sprawdzać nasze dzieci i kontrolować ich zabawy, kontrolować w miarę możliwości w drodze do szkoły czy przedszkola. Lepiej jest unikać wypadków i fatalnych w skutkach zdarzeń, niż potem zmagać się z konsekwencjami pourazowymi.