Zaburzenia oddychania u dzieci

Zaburzenia oddychania u najmłodszych są problemem dość częstym. Ich przyczyn może być wiele: począwszy od alergii po przerost migdałków podniebiennych. Nigdy jednak nie mogą być bagatelizowane.

1. Zaburzenia oddychania u dzieci

Oddychanie to proces fizjologiczny, bez którego nie moglibyśmy żyć. Osoba zdrowa w spoczynku w ciągu minuty bierze 12-15 oddechów. Za zaburzenia oddychania uważa się sytuację, w której częstość oddechów jest nieprawidłowa (zwolniony lub przyspieszony oddech), występuje nieprawidłowa ilość nabieranego powietrza, klatka piersiowa pracuje nieprawidłowo lub daje się zaobserwować zmianę toru oddechowego (oddychanie przez usta). I właśnie ten ostatni problem dość często dotyczy małych dzieci.

– Wdech i wydech nosem to jedyny prawidłowy sposób oddychania. Nos dziecka działa jak naturalny filtr, który oczyszcza, nawilża i ogrzewa zanieczyszczone, suche oraz zimne powietrze, zanim dostanie się ono do płuc. W ten sposób zmniejsza się ryzyko infekcji górnych dróg oddechowych, wad zgryzu oraz wad wymowy – mówi Anna Skiba, neurologopeda i autorka poradnika "Kiedy zacznie mówić" (wyd. Mamania Pierwszy Kontakt). I dodaje:

– Prawidłowy sposób oddychania (wdech i wydech nosem) zapewnia właściwe napięcie mięśni obszaru ustno-twarzowego, umożliwia wklejenie języka w górne dziąsła i podniebienie twarde oraz ułatwia prawidłowe połykanie.

2. Jakie są najczęstsze objawy zaburzeń oddychania?

Objawy zaburzeń oddychania występujące najczęściej to:

• stale otwarta buzia,
• spierzchnięte usta i uczucie suchości w buzi,
• senność, problemy z koncentracją,
• częste, nawracające infekcje górnych dróg oddechowych,
• chrapanie w czasie snu,
• niewyraźna mowa, wady wymowy, zahamowany rozwój mowy,
• wady postawy, pochylenie ramion do przodu, cofnięta klatka piersiowa.

3. Czym jest bezdech senny i jakie są jego konsekwencje dla zdrowia?

U dzieci może też występować zespół obturacyjnego bezdechu sennego (OSAS) lub zespół zwiększonego oporu w górnych drogach oddechowych (UARS). Pierwszy z wymienionych zaburzeń ma postać okresowych przerw w przepływie powietrza przez drogi oddechowe (bezdechów) lub przedłużającej się hipowentylacji. Objawy, jakie mogą wskazywać na bezdech senny u dziecka, to: chrapanie, oddychanie przez otwarte usta, zwiększony wysiłek oddechowy, niespokojny sen z licznymi przebudzeniami, zaburzenia łaknienia i wzrastania, problemy wychowawcze i szkolne, moczenie nocne.

Zdaniem niektórych badaczy bezdech senny u dzieci upośledza ich rozwój intelektualny i może prowadzić do zaburzeń zachowania odpowiadających ADHD.

4. Czy otyłość może przyczyniać się do zaburzeń oddychania?

Wśród przyczyn bezdechu sennego wymienia się najczęściej przerost układu chłonnego gardła (co nierzadko idzie w parze z nawracającymi stanami zapalnymi dróg oddechowych), a także otyłość, która rozpoznawana jest u coraz większej grupy dzieci i młodzieży.

Otyłość i bezdech senny przyczyniają się do rozwoju nadciśnienia tętniczego, przerostu mięśnia serca, a także zaburzeń metabolicznych.

5. Jakie są metody diagnostyki zaburzeń oddychania?

W przypadku zaburzeń oddychania bardzo ważne jest zebranie dokładnego wywiadu od rodzica.

– Obserwuj buzię swojego dziecka zarówno w dzień, jak i w nocy. Codziennie zapisuj swoje spostrzeżenia. Po tygodniu dowiesz się, jak oddycha twoje dziecko

– podpowiada Anna Skiba.

Diagnostyka zaburzeń oddechowych obejmuje ponadto pediatryczne badanie fizykalne, badanie polisomnograficzne oraz badanie laryngologiczne. W przypadku podejrzenia bezdechu sennego złotym standardem jest całonocna polisomnografia (PSG).

6. Leczenie zaburzeń oddychania

Tu wiele zależy od przyczyny zaburzeń oddychania. Jeśli odpowiada za nie przerost migdałków, dziecko może być skierowane na adenotomię – zabieg wycięcia migdałka gardłowego (tzw. trzeciego migdałka). Nierzadko prowadzi on do ustąpienia lub ograniczenia zjawiska chrapania w czasie snu, a co za tym idzie ustąpienia bezdechów sennych i związanych z tym konsekwencji.

Niekiedy potrzebna jest terapia neurologopedyczna.

7. Czy istnieją techniki oddychania, które mogą pomóc w łagodzeniu objawów zaburzeń oddychania?

Zdrowe nawyki oddechowe to m.in. wprowadzenie do codziennej rutyny ćwiczeń oddechowych. Nie tylko dotleniają mózg, co przekłada się na lepszy sen i koncentrację, ale też uspokajają i wyciszają. Co zatem możecie razem zrobić?

• Przygotuj małe papierowe kulki, położ je na otwartej dłoni. Stańcie obok siebie i przyłóżcie kulki do ust – weźcie wdech nosem i mocny wydech buzią. Czyja kulka doleci dalej?
• Weźcie słomkę i dmuchajcie przez nią w szklance wody.
• Puszczajcie bańki.

8. Czy palenie papierosów wpływa na rozwój zaburzeń oddychania?

Zdecydowanie! Dlatego nigdy nie pal przy dziecku i nie narażaj go na kontakt z dymem tytoniowymi w miejscach publicznych.