Badania radiologiczne – czy wiesz, że to nie tylko rentgen?

Choć diagnostyka radiologiczna (dziedzina zajmująca się obrazowaniem ciała człowieka) kojarzy się z badaniami wykonywanymi za pomocą promieni rentgena, obejmuje ona zdecydowanie szerszy zakres medycyny. Możemy nawet nie mieć pełnej świadomości, że niejednokrotnie byliśmy badani przez lekarza wykorzystującego sprzęt radiologiczny. O jakich badaniach zatem mówimy?

1. Ultrasonograf, czyli (prawdopodobnie) najpowszechniejszy sprzęt radiologiczny

Ultrasonografia (popularne USG) to jedna z metod diagnostyki radiologicznej. W najogólniejszym ujęciu, metoda ta polega na wysyłaniu fal ultradźwiękowych w kierunku fragmentu ludzkiego ciała. Jest on następnie obrazowany poprzez wykorzystanie zjawiska rozchodzenia, rozpraszania i odbijania się fal. Do badania USG wykorzystywany jest sprzęt radiologiczny – ultrasonograf.

Oceny badanej struktury dokonuje się na podstawie jej tzw. echogeniczności. Jest to zdolność struktury organu do odbijania fal dźwiękowych. Wszelkie zmiany w tym zakresie będą wskazywały na stan chorobowy danego organu. Metoda badania za pomogą USG jest nieinwazyjna, bezbolesna i prezentuje wyniki w czasie rzeczywistym.

2. Diagnostyka rentgenowska, czyli promienie X

Drugą, najpowszechniej stosowaną metodą diagnostyki radiologicznej jest rentgenografia, wykorzystująca do obrazowania ludzkiego ciała promieniowanie rentgenowskie (promienie X). Promienie tworzą dwuwymiarowy obraz danej struktury w formie czarno-białego negatywu, wizualizowany poprzez zdjęcie rentgenowskie.

Tego rodzaju diagnostyka radiologiczna wykorzystywana jest przede wszystkim do obrazowania układu kostnego człowieka (metodę tę wykorzystuje się też np. w mammografii piersi). Należy pamiętać, że promieniowanie rentgenowskie jest szkodliwe dla zdrowia, nie należy zatem korzystać z tej metody bez wyraźnych wskazań.

3. Tomografia komputerowa – inne wykorzystanie promieni rentgena

Badanie tomograficzne również wykorzystuje promienie rentgenowskie. Jednakże w przeciwieństwie do klasycznej metody wykonywania zdjęcia rentgenowskiego, w którym lampa emitująca promienie X jest nieruchoma, w badaniu tomograficznym porusza się ona wzdłuż ciała i pozwala na uzyskanie obrazu przekrojowego i trójwymiarowego.

Najczęściej metodę tomograficzną wykorzystuje się do badania głowy pacjenta i obrazowania struktur śródczaszkowych. Wykonuje się ją osobom np. bezpośrednio po przebytym udarze lub w przypadku podejrzenia guza śródczaszkowego.

4. Angiografia – dla badania naczyń krwionośnych

Angiografia to metoda badania diagnostycznego naczyń krwionośnych człowieka. Opiera się ona na technikach rentgenowskich z wykorzystaniem środka kontrastowego, tj. substancji, która pochłania promienie rentgena. Umożliwia to zobrazowanie układu żył i np. zdiagnozowanie ich przewężeń.

Przeciwwskazaniem do zastosowania tej metody jest uczulenie pacjenta na środek kontrastowy. Współcześnie, angiografia jest też przeprowadzana z wykorzystaniem rezonansu magnetycznego, a nawet metodą ultrasonografii z podwójnym obrazowaniem.

5. Rezonans magnetyczny – bezpieczniejsza metoda radiologiczna

Diagnostyka radiologiczna z wykorzystaniem rezonansu magnetycznego opiera swoje działanie o zjawisko magnetycznego rezonansu jądrowego, zachodzącego podczas umieszczenia pacjenta w polu magnetycznym. Metoda ta może być wykorzystywana do obrazowania praktycznie całego ciała, w tym także narządów zasłoniętych przez układ kostny (np. mięśnie, serce, mózg).

Co więcej, metoda ta jest zupełnie nieszkodliwa i nieinwazyjna, jednakże w związku z tym, że wykorzystywany tu sprzęt radiologiczny wywołuje silne pole magnetyczne, badanie to nie jest odpowiednie dla pacjentów ze wszczepami elektrycznymi (np. rozrusznik serca).

6. Radiologia – szerokie pojęcie

Radiologia jest pojęciem szerokim, choć powszechnie utożsamia się ją z metodami wykorzystującymi promieniowane rentgenowskie. Należy mieć jednak świadomość, że obejmuje ona także badania ultrasonograficzne oraz badania wykorzystujące zjawisko rezonansu magnetycznego. Warto o tym pamiętać m.in. podczas rozmowy z lekarzem.

Materiał Partnera