Leczenie niepłodności

Leczenie niepłodności często jest procesem długotrwałym, który poprzedza złożona z wielu badań i wywiadu lekarskiego diagnostyka niepłodności. Leczenie uzależnione jest od przyczyn niepłodności i może obejmować leczenie hormonalne, farmakologiczne, zabiegi chirurgiczne, inseminację domacicznąlub metodę zapłodnienia in vitro. Niekiedy pomocne okazują się metody wyznaczania momentu owulacji, które umożliwiają odpowiednie planowanie stosunków płciowych. Pierwszym krokiem w kierunku leczenia powinny być jednak badania obojga partnerów.

1. Leczenie niepłodności kobiecej

Niepłodność kobieca może być wynikiem problemów natury hormonalnej lub fizjologicznej. W pierwszym przypadku leczenie najczęściej wymaga stymulacji owulacji. Zaburzenia hormonalne mają bowiem duży wpływ na przebieg cyklu menstruacyjnego i mogą stać się przyczyną cyklów bezowulacyjnych. Leczenie hormonalne obejmuje:

• podawanie leków hamujących wydzielanie prolaktyny – stosowane w przypadku hiperprolaktemii (zbyt wysokiego poziomu prolaktyny we krwi);
• stosowanie gonadotropin egzogennych z moczu kobiet po menopauzie – wybiera się je przy hipogonadyzmie hipogonadotropowym (niskim poziomie hormonów LH i FSH);
• podawanie gonadoliberyn – przy hipogonadyzmie hipergonadotropowym (zbyt wysokim poziomie LH i FSH);
• podawanie leku o działaniu antyestrogennym – przy hipogonadyzmie normogonadotropowym (braku owulacji mimo prawidłowego stężenia gonadotropin przysadkowych);
• podawanie leku hamującego działanie testosteronu – przy nadmiarze męskiego hormonu u kobiety.

Niekiedy przyczyną niepłodności kobiecej są wrodzone lub nabyte nieprawidłowości w budowie dróg rodnych. W tym przypadku stosuje się leczenie chirurgiczne. Polega ono na:

Zobacz film: "Krioprezerwacja płodności"

• usunięciu przegrody macicy;
• usunięciu niedrożności jajowodów;
• usunięciu ognisk endometrium przy endometriozie;
• chirurgicznym leczeniu pęcherzykowatego zwyrodnienia jajników.

Do niepłodności u kobiet mogą przyczyniać się również stany zapalne w obrębie układu moczowo-płciowego. Na szczęście, istnieją skuteczne metody profilaktyki i leczenia infekcji intymnych. Leczenie zakażeń dróg moczowo-płciowych można wspomagać za pomocą probiotyków (kapsułki doustne prOVag, kapsułki dopochwowe inVag, preparat do miejscowego stosowania prOVag żel). Dzięki zawartości szczepów bakterii kwasu mlekowego (Lactobacillus), preparaty probiotyczne obniżają pH pochwy, przywracają równowagę mikrobiologiczną układu rozrodczego i fizjologicznie chronią przez zakażeniami intymnymi, stwarzając niekorzystne warunki dla nadmiernego namnażania się patogenów.

2. Leczenie niepłodności męskiej

Podobnie jak w przypadku niepłodności kobiecej, niepłodność męska leczona jest na kilka sposobów, w zależności od jej przyczyny. Jeśli ma ona podłoże hormonalne, wdraża się:

• podawanie gonadoliberyny lub ludzkiej gonadotropiny kosmówkowej – przy hipogonadyzmie hipogonadotropowym;
• podawanie hormonu folikulotropowego (FSH) – przy niedoborze tego hormonu;
• podawanie testosteronu – przy niewrażliwości na androgeny;
• leczenie selektywnym modulatorem receptora estrogenowego – przy niskim stężeniu FSH lub LH;
• leczenie bromokryptyną – przy hiperprolaktynemii;
• odstawienie androgenów – u mężczyzn, którzy stosują je w celu poprawy budowy ciała, a u których doszło do obniżenia stężenia FSH i LH oraz atrofii jąder.

Farmakoterapię w leczeniu niepłodności stosuje się, gdy przyczyną problemów jest infekcja cewki moczowej lub męskich narządów płciowych. Niekiedy niemożność zajścia w ciążę wynika z problemów natury seksualnej, na przykład zaburzeń wzwodu. W takiej sytuacji stosuje się leki lub nastrzyknięcia ciał jamistych. Farmaceutyki przepisuje się również mężczyznom z takimi problemami, jak brak ejakulatu lub wytrysk wsteczny. Jeśli przyczyną schorzenia jest odnerwienie współczulne, skuteczne mogą okazać się leki sympatykomimetyczne.
Chirurgiczne leczenie niepłodności męskiej najczęściej wdraża się w przypadku:

• zrostów w kanale nasiennym;
• zarośnięcia najądrzy;
• zarośnięcia nasieniowodów;
• niedrożności przewodu wytryskowego;
• torbieli przewodu Mullera;
• żylaków powrózka nasiennego.

3. Techniki rozrodu wspomaganego

W zależności od wieku pary starającej się o dziecko, stanu macicy, liczby dojrzałych komórek jajowych otrzymanych w wyniku stymulacji jajników oraz jakości nasienia, możliwe jest zastosowanie jednej z metod rozrodu wspomaganego. Należy do nich:

• inseminacja;
• przeniesienie gamet do jajowodów;
• transfer zygot lub zarodków do jajowodów;
• zapłodnienie pozaustrojowe z przeniesieniem zarodka.

Najprostszym z powyższych zabiegów jest inseminacja, jednak aby przyniosła oczekiwany efekt muszą być spełnione pewne warunki. Najważniejszy z nich to dobra jakość nasienia partnera lub ewentualnie dawcy. Zabieg polega na wprowadzeniu przygotowanego nasienia do jamy macicy za pomocą cewnika. Dzięki temu omija się takie przeszkody, jak bariera śluzu szyjkowego, grzyby, pierwotniaki i przeciwciała.

Przeniesienie gamet do jajowodów jest metodą wykorzystującą zabieg laparoskopii. Polega na przeniesieniu do jajowodu dojrzałych komórek jajowych wraz z plemnikami, gdzie ma miejsce zapłodnienie.
Kolejną metodą wymagającą laparoskopii jest transfer zygot lub zarodków do jajowodów. W tym przypadku dochodzi do zapłodnienia in vitro – w probówce.

W przypadku zapłodnienia pozaustrojowego z przeniesieniem zarodka, zarodki umieszcza się za pomocą cewnika w jamie macicy.

Techniki rozrodu wspomaganego są kosztowne i wymagają podejmowania wielu prób. Stosuje się je, gdy inne metody leczenia niepłodności zawiodą i są bardzo małe szanse (lub nie ma ich wcale) na zapłodnienie w sposób naturalny.

Leczenie niepłodności to bardzo trudny proces. W wielu przypadkach mimo leczenia, para nie może doczekać się potomka w drodze naturalnej. Rzadko zdarza się jednak, że wystarczy zmiana stylu życia i zestawienie czasu współżycia z momentem okołoowulacyjnym, aby doszło do zapłodnienia.