Zaburzenia hormonalne u kobiet
Zaburzenia hormonalne mogą stać się przyczyną niepłodności. Hormony odpowiadają za prawidłowy przebieg wielu ważnych procesów życiowych, w tym rozmnażania. Zaburzenia hormonalne u mężczyzn mogą niekorzystnie wpływać na spermatogenezę. U kobiet problemy z hormonami często są przyczyną zaburzenia cyklu menstruacyjnego, cykli bezowulacyjnych lub zatrzymania miesiączki. Ważną rolę odgrywają tu nie tylko hormony płciowe, ale także inne hormony. Równowaga hormonalna to klucz do skutecznego starania się o dziecko.
1. Wpływ hormonów na cykl menstruacyjny
Różne hormony pełnią różne funkcje w organizmie. Jedne odpowiadają za metabolizm, inne za wzrost, a jeszcze inne za dojrzewanie płciowe i zdolność do rozmnażania. Bez hormonów jajniki nie produkowałyby komórek jajowych, niemożliwe byłoby również zagnieżdżenie zarodka i podtrzymanie ciąży.
Prawidłowy przebieg cyklu menstruacyjnego zależy od łańcucha reakcji, w których udział bierze wiele hormonów. Estrogen odpowiada za stymulację rozrostu błony śluzowej macicy. Hormon folikulotropowy (FSH) prowadzi do rozwijania się pęcherzyków Graafa, w których dojrzewają komórki jajowe. Progesteron, z kolei, przygotowuje macicę na zagnieżdżenie zarodka. Niedobór któregoś z tych hormonów lub innych hormonów stymulujących ich produkcję może doprowadzić do zaburzeń na danym etapie cyklu. Zaburzenia hormonalne mogą stać się przyczyną rozwoju pustego pęcherzyka, niezdolności pęcherzyka do pęknięcia lub utrudnienia uwalniania komórki jajowej z pęcherzyka.
2. Zaburzenia hormonalne wpływające na płodność kobiety
Przyczyną niepłodności kobiecej mogą być zaburzenia fazy lutealnej, czyli fazy, która następuje po owulacji. Zaburzenia te charakteryzują się zbyt niskim stężeniem progesteronu, co jest wynikiem nieprawidłowego działania ciałka żółtego. W konsekwencji faza lutealna skraca się do poniżej 12 dni i występują trudności z utrzymaniem ciąży. Problem zaburzeń fazy lutealnej dotyczy głównie kobiet cierpiących na zespół policystycznych jajników lub hiperprolaktynemię.
Hiperprolaktynemia to choroba, która może utrudnić starania o zajście w ciążę. Wiąże się z wysokim stężeniem hormonu – prolaktyny we krwi. Prolaktyna odpowiada za stymulację i utrzymanie laktacji oraz hamowanie produkcji hormonów LH i FSH. Hormon ten wydzielany jest przez przysadkę mózgową. Przy hiperprolaktynemii może dojść do wstrzymania owulacji i ograniczenia wydzielania progesteronu niezbędnego do zagnieżdżenia zarodka.
Kolejną chorobą o charakterze hormonalnym, która ma wpływ na płodność kobiety jest zespół policystycznych jajników. Chorobie tej towarzyszy wzrost produkcji męskich hormonów – testosteronu i androgenów. To z kolei powoduje obniżenie FSH (hormonu folikulotropowego) i poniesienie poziomu hormonu luteinizującego. Zespół policystycznych jajników objawia się wstrzymaniem dojrzewania pęcherzyków Graafa i powstawaniem torbieli na jajnikach.
Na przebieg cyklu menstruacyjnego wpływ mają również hormony tarczycy, które odpowiadają za metabolizm. Ich niedobór lub nadmiar występujący odpowiednio przy niedoczynności lub nadczynności tarczycy może być przyczyną zaburzeń płodności i nieregularnych miesiączek.
Zaburzenia hormonalne są przyczyną 30-40% przypadków niepłodności. Można je leczyć podając brakujące hormony.