Czym jest antybiogram?
Antybiogram sprawia, że leczenie antybiotykami jest znacznie skuteczniejsze. Pozwala na określenie, jakie bakterie zaatakowały chorego i jakie antybiotyki będą najskuteczniejsze w procesie leczenia. Antybiogram jest bardzo przydatny, gdyż coraz częściej można spotkać się z tym, że bakterie wykazują lekooporność w stosunku do niektórych antybiotyków. Każdy powinien zainteresować się tym, jak wygląda badanie i jak interpretowane są wyniki antybiogramu. Najważniejsze jest to, że antybiogram powinien być zastosowany przed rozpoczęciem kuracji antybiotykami, a nie po antybiotykoterapii, kiedy nie będzie już przydatny.
1. Kiedy wykonać antybiogram?
Antybiogram jest badaniem mikrobiologicznym. Jego podstawowym celem jest określenie tego, na które antybiotyki bakterie pobrane od chorego są odporne, a na które nie. Dzięki temu możliwe jest podanie choremu najskuteczniejszego antybiotyku, który będzie zwalczał tę bakterię, która odpowiada za chorobę. Antybiogram powinien być wykonywany przed przystąpieniem do leczenia. Jeśli zrobimy go w trakcie leczenia lub po antybiotykoterapii, jego wyniki nie będą miarodajne.
Antybiogram jest wykonywany dlatego, że coraz więcej pacjentów niepotrzebnie zażywa duże ilości antybiotyków. Przez to coraz więcej szczepów bakterii uodparnia się na tego typu lekarstwa. Najczęściej antybiogramy wykonywane są przy ciężkich i nawracających infekcjach. Wykonuje się je także wtedy, kiedy lekarz nie ma pewności, jakie bakterie zaatakowały chorego. Antybiogram pozwala też określić, na jakie antybiotyki bakterie, które wywołały chorobę, są odporne. Powinien on być wykonywany zawsze, kiedy nie ma pewności co do tego, jakie bakterie wywołały chorobę. Zapobiega to podaniu nieodpowiedniego antybiotyku, który zamiast pomóc, zaszkodzi.
2. Jak przygotować się do antybiogramu?
Pobranie próbki do badań nie jest bolesne. Próbkę pobiera się z krwi, moczu lub robi się wymaz z gardła. Kiedy pobiera się krew lub mocz, chory powinien być na czczo. W przypadku pobierania wymazu z gardła, chory nie powinien stosować wcześniej leków, które działają miejscowo. Takie lekarstwa mogą sprawić, że wynik badania będzie błędny.
3. Wymaz pobrany – co dalej z antybiogramem?
Od pacjenta pobrana zostaje próbka wydzieliny i na niej robi się posiew na podłożu bakteriologicznym. Innymi słowy, hoduje się bakterie, które zostały pobrane od chorego, na specjalnie do tego przygotowanych pożywkach. Jeśli w próbce były obecne bakterie, po kilkunastu godzinach pojawią się one na pożywce. Każda bakteria ma swoje charakterystyczne cechy, do których należą kolor i kształt.
Kiedy pojawią się bakterie, badany jest wzrost wyhodowanych bakterii w obecności różnych antybiotyków. Próbki przez około dobę znajdują się w temperaturze 37 stopni. Po tym czasie można zobaczyć, które antybiotyki zwalczyły bakterie, czyli, w których próbkach jest najmniej bakterii, a w których najwięcej. Dzięki temu można określić skuteczność antybiotyków.
Po otrzymaniu wyników lekarz określa, czy dany szczep bakteryjny jest wrażliwy, średniowrażliwy czy oporny. Jeśli jest to szczep wrażliwy, wystarczy podać pacjentowi antybiotyk w standardowej dawce. Jeśli jest to szczep średniowrażliwy, można leczyć chorego antybiotykiem, ale należy podać zwiększoną dawkę. W przypadku szczepu opornego leczenie antybiotykiem nie jest możliwe, gdyż nie przyniesie oczekiwanych rezultatów.
Musisz to wiedzieć
4. Skuteczność antybiogramu
Należy wiedzieć, że antybiogram nie jest w stu procentach skuteczny. Nie zawsze można dokładnie ustalić, na jaki antybiotyk wrażliwa jest dana bakteria. Najwięcej wątpliwości pojawia się, kiedy wymaz pobierany jest z gardła. Dzieje się tak dlatego, że chory stosuje różne środki lecznicze, które wpływają na drobnoustroje obecne w gardle. Może się zdarzyć, że miejscowo zostanie zahamowany rozwój bakterii i z pobranego materiału nie uda się wyhodować tych, które obecne są w organizmie. Przez to nie można określić, jaki rodzaj antybiotyku podać.