Dyslalia. Jak rozpoznać objawy u dziecka, jak ją wyleczyć?
Dyslalia jest zaburzeniem mowy, które polega na utrudnionej artykulacji głosek. Istnieją różne jej rodzaje, objawy zaś uzależnione są od formy dysfunkcji. Jej przyczyną mogą tkwić w nieprawidłowości w budowie aparatu mowy, zaburzeniach słuchu lub niewłaściwych wzorcach mowy w środowisku dziecka. Jakie są rodzaje dyslalii i jak ją leczyć?
1. Czym jest dyslalia?
Dyslalia jest jedną z najczęściej stawianych diagnoz u logopedy. Termin ten oznacza zaburzenie mowy, które polega na niewypowiadaniu przez dziecka jednej bądź kilku głosek lub błędnej wymowie niektórych wyrazów.
W wypowiedziach dzieci zachowane są rytm, akcent i melodia, jednak ich mowa jest mało lub zupełnie niezrozumiała, tworząc tak zwany bełkot.
Przez swe szerokie znaczenie, dyslalia obejmuje takie wady wymowy, jak:
- seplenienie (sygmatyzm);
- kappacyzm (niewłaściwa wymowa głoski k);
- gammacyzm (niewłaściwa wymowa głoski g);
- lambdacyzm (niewłaściwa wymowa głoski l);
- betacyzm (niewłaściwa wymowa głoski b i p);
- reranie (rotacyzm, niewłaściwa wymowa głoski r);
- mowa bezdźwięczna (zastępowanie głosek dźwięcznych bezdźwięcznymi).
2. Jakie są przyczyny dyslalii?
Co powoduje dyslalię u dzieci? Wśród przyczyn wymienić możemy m.in.:
- nieprawidłowa budowa języka;
- anomalie zębowe;
- zniekształcenie zgryzu;
- zmiany anatomiczne aparat artykulacyjnego;
- niewłaściwa budowa podniebienia;
- przerost trzeciego migdałka;
- polipy;
- przerost śluzówki nosa;
- mała sprawność warg, języka;
- niewłaściwe funkcjonowanie narządów mowy;
- brak pionizacji języka (infantylne połykanie);
- zaburzenie słuchu fonetycznego;
- mniejsza słyszalność;
- niewłaściwe wzorce wymowy, atmosfera i styl wychowania oraz postawa rodziców;
- brak stymulacji rozwoju mowy;
- brak zainteresowania mową innych;
- opóźniony rozwój emocjonalny i psychomotoryczny;
- zaburzenie analizy i syntezy słuchowej.
3. Rodzaje dyslaslii
Jak dzielimy dyslalię? Rodzaje tego zaburzenia możemy podzielić według kilku kryteriów:
- Ze względu na kryteria objawowe:
- dyslalia sylabowa;
- dyslalia głoskowa;
- dyslalia zdaniowa;
- dyslalia wyrazowa.
- Ze względu na przyczyny:
- dyslalia sensoryczna;
- dyslalia organiczna;
- dyslalia motoryczna;
- dyslalia funkcjonalna;
- dyslalia pochodzenia odwodowego;
- dyslalia pochodzenia ośrodkowego.
- Ze względu na liczbę zniekształconych głosek:
- dyslalia wieloraka;
- dyslalia jednoraka;
- dyslalia całkowita.
4. Jak wyleczyć dyslalię?
Wielu rodziców zastanawia się jak leczyć dyslalię. Leczenie zależy od jej rodzaju i przyczyny. Jeśli wynika z przyczyn anatomicznych, takich jak np. niewłaściwa budowa języka, zwykle konieczne jest skorygowanie danej nieprawidłowości, a dopiero później terapia logopedyczna.
Jeśli dyslalia wynika z innych przyczyn, jej leczenie jest dopasowywane do jej rodzaju i głównie polega na regularnych ćwiczeniach języka i warg, zgodnie z konkretną wadą wymowy.
Ćwiczenia te usprawniają aparat mowy, wydłużają fazę wydechu i wspomagają właściwy oddech, dzięki czemu dziecko uczy się w sposób poprawny wymawiać głoski, z którymi miał wcześniej trudności.
