Martwicze zapalenie jelit - przyczyny, objawy, leczenie
Martwicze zapalenie jelit jest jednym z najczęstszych schorzeń występujących u noworodków, które wymagają interwencji chirurgicznej. Największym czynnikiem ryzyka jest wcześniactwo, choć czasem dotyka także dzieci urodzonych w terminie. Zwykle jest powikłaniem niedokrwienia lub niedotlenienia płodu oraz czynników zakaźnych, które powodują niedojrzałość mechanizmów obronnych u dziecka. Jak objawia się martwicze zapalenie jelit? Jakie są rokowania?
1. Czym jest martwicze zapalenie jelit?
Martwicze zapalenie jelit (NEC) to choroba, która występuje w okresie noworodkowym. Głównie dotyczy wcześniaków, choć czasem pojawia się również u noworodków donoszonych.
Cechą charakterystyczną tej choroby jest występowanie ognisk martwicy w błonie śluzowej jelita lub w całej grubości ściany jelit. Zazwyczaj zajmuje ostatni odcinek jelita cienkiego oraz początkowy jelita grubego - kątnicy, chociaż zmiany chorobowe mogą pojawić się w każdym innym miejscu jelita.
2. Jakie są przyczyny tej choroby?
Czynniki, które sprzyjają martwiczemu zapaleniu jelit to m.in.:
- wcześniactwo;
- niedotlenienie okołoporodowe;
- zakażenie;
- policytemia;
- niska masa urodzeniowa;
- stany hipowolemii;
- przetrwały przewód tętniczy;
- sinicza wada serca;
- ciężkie krwawienie dokomorowe;
- karmienie enteralne.
W wyniku powikłań towarzyszących wcześniactwu dochodzi do zaburzeń perfuzji i zmniejszenia przepływu krwi przez narząd jamy brzusznej, w tym także przez jelita.
Niedostateczne ukrwienie i przez to niedotlenienie ściany jelit prowadzi do obumierania komórek błony śluzowej - powstawania zmian martwiczych.
Ponadto niedojrzałość systemów obronnych wcześniaka, zmniejszona motoryka przewodu pokarmowego, a także mniejsze wydzielanie enzymów trawiennych sprzyjają zaleganiu treści pokarmowej w jelitach, a także rozwojowi bakterii i ich przenikaniu przez uszkodzoną śluzówkę.
Martwicze zapalenie jelit zazwyczaj rozwija się w pierwszym miesiącu życia dziecka. Dziecko urodzone przez terminem jest badane przez neonatologa i po stwierdzeniu niepokojących objawów lekarz zaleci wykonanie USG brzuszka oraz zdjęcie RTG jamy brzusznej malucha.
3. Objawy martwiczego zapalenia jelit
Objawy wskazujące na martwicze zapalenie jelit to m.in.:
- wzdęcia;
- wymioty;
- wodobrzusze;
- apatia;
- wzrost temperatury;
- bradykardia;
- tkliwość brzuszka;
- stolce z małą ilością krwi;
- rumień lub/i zasinienie powłok brzucha;
- brak perystaltyki;
- zaburzenia oddychania;
- bezdechy;
- zaleganie treści w sondzie żołądkowej;
- kwasica metaboliczna;
- zaburzenia termoregulacji;
- objawy wstrząsu.
Wśród możliwych powikłań znajduje się:
- perforacja jelita;
- zapalenie otrzewnej.
4. Leczenie martwiczego zapalenia jelit
W jaki sposób leczone są noworodki z NEC?
- stabilizacja stanu ogólnego;
- zaniechanie karmienia enteralnego;
- odbarczanie przewodu pokarmowego;
- antybiotykoterapia;
- całkowite żywienie parentalne;
- w przypadku perforacji lub martwicy ściany jelita leczenie chirurgiczne;
- drenaż jamy otrzewnej (w przypadku wcześniaków o masie ciała mniejszej niż 1000 g).
5. Martwicze zapalenie jelit - rokowania
NEC można z pewnością uznać za jedno z poważniejszych schorzeń okresu noworodkowego. Rokowania dzieci, u których problem ten się rozwija bywają różne.
Śmiertelność w przebiegu martwiczego zapalenia jelit wynosi od 20 - 30 proc. dlatego też tak ważne jest, aby przy każdym podejrzeniu choroby szybko trafić pod opiekę specjalistów.
Schorzenie to występuje u dzieci, jednak jego skutki mogą być odczuwalne także u dorosłych, które je przebyli. W dorosłym życiu osoby te mogą borykać się z zaburzeniami wchłaniania substancji odżywczych z przewodu pokarmowego, które wiążą się z zespołem krótkiego jelita.
