Biegunka i wymioty – objawy infekcji układu pokarmowego

Jeżeli chory podczas doby oddaje więcej niż 3 płynne stolce, można mówić o biegunce. Dolegliwość można podzielić na dwa rodzaje: biegunki ostre oraz biegunki przewlekłe. Należy wiedzieć, jak zatrzymać biegunkę, aby nie stała się ona zbyt uciążliwa dla organizmu. Pokarm opuszcza żołądek w ciągu dwóch do trzech godzin. Zdecydowana większość składników pokarmowych jest wchłaniana w jelicie cienkim. Następnie całość przechodzi do jelita grubego, które dzięki ruchom perystaltycznym przesuwa stolec w kierunku odbytnicy. Skurcze odpowiedzialne za ruchy perystaltyczne zazwyczaj pojawiają się po posiłkach. Jelito grube odpowiada za zagęszczanie się półpłynnego stolca. Następuje tutaj proces wchłaniania wody i elektrolitów.

1. Jak powstają biegunki?

Przyczyny powstawania biegunek mogą być różne. Odpowiadają za nie następujące mechanizmy:

• nadmierne uwodnienie stolca, które spowodowane jest tym, że w masie trawiennej obecne są osmotycznie aktywne substancje;

• wymuszanie stałej sekrecji wody do światła jelit przez nabłonek; dzieje się to w wyniku obecności toksyn bakteryjnych, a także substancji hormonalnych, które są wytwarzane m.in. przez guzy nowotworowe i które to działanie wymuszają;

Zobacz film: "Jak zadbać o prawidłowe relacje z dzieckiem?"

• zwiększenie się motoryki przewodu pokarmowego;

• następowy wysięk wody połączony z zaburzeniem resorpcji wody; pojawia się w wyniku procesu zapalnego, który uszkadza błony śluzowe jelita;

• zanik kosmków jelitowych, który prowadzi do tego, że zmniejszeniu ulega powierzchnia resorpcyjna jelita cienkiego;

• utrudniony pasaż jelitowy zawierający nadmiar flory bakteryjnej; utrudnienie to spowodowane jest zwężeniem w jelicie i zaleganiem masy trawiennej;

• pojawienie się upośledzenia trawienia oraz wchłaniania tłuszczów.

2. Jak diagnozować przyczyny biegunki?

Jeśli chcemy wiedzieć, jak zatrzymać biegunkę, powinniśmy ustalić liczbę wypróżnień oraz czas, kiedy następuje największe nasilenie objawów. Kiedy biegunka występuje w nocy, może to sugerować, że ma przyczyny organiczne. Jeśli w kale zauważono krew oraz śluz, może to wskazywać na zapalną przyczynę biegunki. Jeśli stolec jest czarny i smolisty, ma luźną konsystencję, może to świadczyć o krwotoku górnego odcinka pokarmowego. Kiedy biegunka i wymioty występują razem, może to być zapalenie błony śluzowej żołądka. Jeśli biegunka nie jest spowodowana niestrawnością, infekcja może mieć miejsce w jelicie cienkim lub grubym. Jeśli biegunka wystąpi w trakcie stosowania antybiotyków lub po przeprowadzeniu antybiotykoterapii, warto wykonać test na toksyny Clostridium difficile.

Kiedy chory cierpiący na biegunkę powróci z kraju, gdzie panują niskie standardy higieniczne, może to być biegunka podróżnych. Kiedy biegunkę powoduje spożywanie mleka, może być ona objawem niedoboru laktozy. Natomiast biegunka ma podłoże alergiczne, jeśli występuje po zjedzeniu owoców, orzechów, czekolady.

3. Czym są wymioty?

Wymioty polegają na odruchowym opróżnianiu zawartości żołądka przez usta. Mogą się pojawiać z przyczyn chorób przewodu pokarmowego, ale nie jest to reguła. Powstawanie wymiotów jest procesem złożonym. Opiera się ono na wieloskładnikowym odruchu. Bezpośrednio przed wystąpieniem wymiotów pojawia się głęboki wdech, który obniża położenie przepony. Następnym krokiem jest zamknięcie głośni. Kolejnym etapem jest skurcz odźwiernika. Ostatnim etapem jest relaksacja trzonu żołądka oraz relaksacja dolnego zwieracza przełyku. Wymioty powstają w wyniku cyklicznych skurczów mięśni brzucha.

Przy diagnozowaniu pojawiania się wymiotów należy najpierw określić, czy są to naprawdę wymioty, czy może doszło do cofnięcia się połkniętej treści pokarmo wej lub do ślinotoku. Należy przeprowadzić dokładny wywiad i określić, czy jest związek między wymiotani a spożywanymi posiłkami. Należy też określić, jak często występują wymioty i czy są one cykliczne. Chcąc poznać przyczynę pojawienia się wymiotów, należy zbadać ich wygląd, objętość, zapach oraz treść. Kiedy wymioty są fusowate, ich przyczyną może być krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego. Wymioty mogą wystąpić także po spożyciu alkoholu lub zażyciu lekarstw. Także niskie stężenie potasu we krwi może wywołać tę dolegliwość. Z wymiotami mogą współwystępować bóle brzucha, biegunka, wzdęcia, gorączka, a nawet żółtaczka.