Płaskostopie u dzieci. Wszystko co musisz o nim wiedzieć

Płaskostopie u dzieci to częsty problem - występuje u około 70-80 proc. maluchów. U dzieci 3-4 letnich to stan fizjologiczny i zazwyczaj mija samoistnie, jednak w niektórych przypadkach rozwija się, powodując przeciążenia oraz deformację stóp. Jak wyleczyć płaskostopie u dzieci?

1. Czym jest płaskostopie?

Płaskostopie u dzieci (potocznie określane jako platfus u dzieci) jest deformacją, charakteryzującą się obniżeniem łuku stopy. Zwykle występuje u dzieci, a nieleczone może prowadzić do komplikacji w późniejszym życiu.

Płaskostopie możemy podzielić na:

• płaskostopie podłużne - w tym przypadku dochodzi do obniżenia łuku przyśrodkowego stopy, przez co traci ona właściwości amortyzacyjne; tego rodzaju deformacja zniekształca również inne części ciała, jak np. kolana, a także zmienia ułożenie miednicy;
• płaskostopie poprzeczne - ta deformacja jest spłaszczeniem poprzecznym stopy - ciężar ciała malucha powinien opierać się na trzech punktach podporu (guzie piętowym, I i V kości śródstopia) - w przypadku omawianego rodzaju płaskostopia mamy do czynienia z poszerzeniem przodostopia i przeniesieniem na nie praktycznie całego ciężaru ciała, stopa zaś traci elastyczność.

Zobacz film: "Pomysły na wspólne, rodzinne spędzanie czasu"

Obydwa rodzaje płaskostopia zwykle występują wspólnie, a ich konsekwencją jest szpotawość kolan.

2. Jakie są przyczyny płaskostopia u dzieci?

Płaskostopie u dzieci jest cechą wrodzoną. Najczęściej to skutek słabych więzadeł oraz pokrycia stóp tkanką tłuszczową. Aby mięśnie stóp oraz goleni mogły się rozwijać prawidłowo, śródstopie zaś układało się poprawnie, należy dbać o właściwą kondycję ruchową malucha, a także prawidłowy dobór obuwia (najlepiej wykonanego ze skóry lub innego, "oddychającego" materiału).

Płaskostopie u 3-latka zwykle zanika, ponieważ stopa w tym okresie formuje się zwykle już z widocznym wysklepieniem.

W przypadku starszych dzieci i młodzieży szkolnej przyczyną płaskostopia podłużnego jest zwykle:

• nieprawidłowy rozkład obciążenia;
• nadwaga;
• obniżone napięcie mięśniowe;
• niewłaściwie dobrane obuwie;
• brak prawidłowego ukrwienia, wynikające z częstego siedzenia z opuszczonymi nogami.

Wśród najczęstszych przyczyn występowania płaskostopia poprzecznego zaś znajdują się:

• choroby układowe;
• palec młoteczkowaty;
• otyłość.

Czynniki pogłębiające płaskostopie to:

• niewłaściwie ukształtowana stopa;
• problemy z kolanami;
• chodzenie na wysokich obcasach w późniejszych latach;
• płaskostopie jako wada wrodzona.

3. Jakie są objawy płaskostopia u dzieci?

Objawy płaskostopia, na które powinniśmy zwrócić uwagę w czasie okresu dojrzewania dziecka:

• obniżone łuki stopy;
• kolana skierowane do środka;
• ból stóp dziecka;
• nierówno starta podeszwa butów, zwykle po stronie wewnętrznej;
• potykanie się o stopy.

4. Płaskostopie u dzieci - jak rozpoznać?

Aby przekonać się, czy stopa dziecka prawidłowo się wykształciła, możemy wykonać prosty test, który polega na odbiciu mokrej stopy dziecka na suchej powierzchni. Możemy też poprosić, aby maluch stanął na palcach. W ten sposób możemy zaobserwować, czy stopa w całości dotyk podłoża i czy widoczny jest podłużny łuk.

Jeśli mamy wątpliwości, czy nasz maluch cierpi na płaskostopie, powinniśmy udać się z nim do ortopedy, aby ocenić postawę i wydolność więzadłową, oraz wykluczyć ewentualne wady wrodzone.

5. Jak leczyć płaskostopie u dzieci?

Leczenie płaskostopia to proces, który wymaga czasu oraz zaangażowania ze strony rodzica, malucha oraz fizjoterapeuty. Jest zależne od stopnia zaawansowania wady.

U dzieci zazwyczaj stosowane jest leczenie zachowawcze, polegające na wzmacnianiu mięśni stóp odpowiadających za wysklepienie stopy poprzez odpowiednie ćwiczenia.

Ćwiczenia na płaskostopie u dziecka mogą obejmować:

• turlanie stopami piłki tenisowej;
• chodzenie i skakanie na palcach;
• rysowanie stopami;
• chwytanie stopami przedmiotów;
• chodzenie na wewnętrznych krawędziach stóp;
• maszerowanie po linii ze skulonymi placami;
• podnoszenie stopami woreczków z ryżem.

Rehabilitacja powinna być prowadzona dwutorowo: przez specjalistę z zakresu fizjoterapii, a także w warunkach domowych, pod okiem rodziców. Ćwiczenia powinny być wykonywane codziennie, przez 20-30 minut.

U dzieci starszych, które cierpią z powodu bólu stóp, w przypadku których leczenie zachowawcze nie przyniosło efektów, stosuje się leczenie zabiegowe, polegające na usztywnieniu kości piętowej oraz skokowej we właściwym ułożeniu. Do tego typu operacji dochodzi jednak rzadko.

Lekarz może przepisać także specjalne wkładki ortopedyczne, jednak pamiętajmy, że same wkładki nie niwelują problemu, a jedynie wspomagają leczenie.