Płyn Lugola. Zastosowanie, przeciwwskazania
Płyn Lugola to środek odkażający, stosowany w wenerologii i dermatologii. Stał się znany głównie za sprawą wybuchu elektrowni atomowej w Czarnobylu w 1986 roku, kiedy stosowano go, aby uchronić tarczycę przed wchłonięciem radioaktywnego izotopu jodu. Obecnie znów cieszy się popularnością w związku z potencjalnym zagrożeniem nuklearnym. Jak działa Płyn Lugola? Czy wolno podawać go dzieciom bez wyraźnego zalecenia? Jakie mogą być skutki uboczne? Czy są przeciwwskazania? Sprawdź!
1. Kto wynalazł Płyn Lugola?
Płyn Lugola został opracowany przez francuskiego lekarza, Jeana Lugola w 1829 roku. W Polsce stał się znany w 1986 roku po katastrofie w Czarnobylu. Po wybuchu elektrowni jądrowej szczególnie dzieciom zalecano picie płynu, aby nie doszło do wchłaniania przez tarczycę radioaktywnego izotopu jodu. Ostatecznie ponad 18 milionów dzieci poniżej 17. roku życia wypiło ten płyn.
Po latach okazało się, że picie Płynu Lugola u niektórych osób przyniosło pozytywne skutki, jednak w wielu przypadkach przyczyniło się do rozwoju takich schorzeń, jak np. rak tarczycy.
2. Jaki jest skład Płynu Lugola?
Płyn Lugola to kilkuprocentowy roztwór wodny jodu w jodku potasu. Jest zaliczany do substancji wykazujących działanie bakteriobójcze oraz odkażające, należy do tej samej grupy substancji co jodoformy czy jodyna. W odróżnieniu od jodyny nie ma swoim składzie alkoholu.
W jednej kropli płynu znajduje się co najmniej kilka miligramów jodu, co jest wystarczającą ilością, by zatrzymać wychwyt jodu przez tarczycę na kolejne tygodnie. Płyn Lugola to zatem lek, który obniża syntezę hormonów tarczycy.
Płyn Lugola składa się z:
- wody destylowanej (97 proc.);
- jodku potasu (2 proc.);
- jodu (1 proc.).
3. Zastosowanie Płynu Lugola
Płyn Lugola przez lata znalazł wiele zastosowań. Jest wykorzystywany w medycynie, w przemyśle żywieniowym, a także w życiu codziennym.
Oto kilka zastosowań Płynu Lugola:
- wspomaga leczenie nadczynności tarczycy;
- uśmierza ból gardła (w tym przypadku Płyn Lugola służy do płukania gardła);
- odkaża nieuszkodzoną skórę, drobne zadrapania, brzegi ran, otarcia naskórka;
- wykorzystywany jest do pędzlowania migdałków i błony śluzowej w jamie ustnej.
Płyn Lugola ma zastosowanie również w:
- badaniach diagnostycznych w ginekologii;
- uwidacznianiu cyst pasożytów w rozmazie;
- barwieniu preparatów bakteriologicznych;
- określaniu ilości skrobi w pożywieniu.
4. Przeciwwskazania do stosowania
Płyn Lugola nie jest zalecany dla osób borykających się niewydolnością nerek, gruźlicą płuc oraz nadwrażliwością na jod. Nie wolno podawać go kobietom w ciąży, noworodkom oraz niemowlętom. Kobiety karmiące piersią powinny zachować szczególną ostrożność podczas stosowania tego płynu.
Osoby ze zdiagnozowaną nadczynnością tarczycy powinny przed zastosowaniem Płynu Lugola skonsultować się z lekarzem prowadzącym.
5. Czy Płyn Lugola szkodzi?
Spożywczy Płyn Lugola wydawany jest na receptę, dlatego można go pić jedynie na wyraźne zalecenie lekarza, w dawkach przez niego ustalonych. Nie można go stosować samodzielnie ani tym bardziej podawać dziecku bez kontroli ze strony pediatry. Nie wolno pić tego płynu dla zabezpieczenia się przed ewentualnym skażeniem radioaktywnym.
Podawanie Płynu Lugola dziecku bez kontroli lekarza może wpłynąć negatywnie na zdrowie dziecka, nie tylko w dzieciństwie, ale także w całym późniejszym życiu.
Płyn nie jest obojętny dla zdrowia. Przekroczenie dopuszczalnej dawki może doprowadzić do nadczynności tarczycy. W skrajnych przypadkach u osób z chorobami układu krwionośnego może doprowadzić do zagrożenia życia.
U osób nadwrażliwych na jod może wywołać następujące reakcje (nie tylko, gdy został podany doustnie, ale również jako np. środek na odkażanie ran):
- wysypkę;
- nadżerkę;
- gorączkę;
- wstrząs anafilaktyczny.
Warto zachować spokój w obliczu dochodzących do nas informacji odnośnie do zagrożenia radiologicznego, śledzić oficjalne komunikaty i nie poddawać się bezpodstawnej panice.
