Nadczynność tarczycy
Nadczynność tarczycy polega na nadmiernej produkcji hormonów tarczycowych przez gruczoł tarczycy. O nadczynności tarczycy mówimy także w przypadku zwiększonej ilości tych hormonów wywołanej leczeniem hormonalnym zawierającym hormony tarczycy lub zaburzeniami ich metabolizmu.
1. Objawy nadczynności tarczycy
Najczęstszą przyczyną nadczynności tarczycy u dzieci jest autoimmunologiczna, uwarunkowana genetycznie choroba Gravesa-Basedowa. Choroba ta pojawia się częściej u kobiet niż u mężczyzn, podejrzewa się, że ma związek ze stresem i paleniem tytoniu. Ważnym czynnikiem biorącym udział w powstawaniu tej choroby jest czynnik genetyczny. Nadmiar hormonów tarczycy w organizmie wywołuje zespół charakterystycznych objawów. Obejmują one:
- orbitopatię tarczycową – czyli zazwyczaj obustronny obrzęk w okolicach oczu, który może przejść we włóknienie i stłuszczenie,
- wole miąższowe – czyli widoczne powiększenie tarczycy,
- objaw Möbiusa – czyli problemy ze śledzeniem wzrokiem obiektu poruszającego się w kierunku chorego,
- objaw Dalrymple'a – czyli nadmierne rozszerzenie szpary powiekowej i uniesienie górnej powieki,
- objaw Jellinka – czyli zwiększona pigmentacja powiek,
- objaw Graefego – czyli nierówny ruch gałki ocznej i powieki podczas patrzenia w dół,
- objaw Popowa – czyli ruch „przeskakujący” powieki podczas patrzenia na obniżający się obiekt w odległości około 30 cm,
- obrzęk przedgoleniowy – czyli gromadzenie się śluzowatej substancji na podudziach, co wywołuje swędzenie i zaczerwienienie,
- akropachia tarczycowa – czyli obrzęk palców stóp, rzadziej rąk, oraz zgrubienie kości w tych okolicach.
Inne objawy tarczycowe to na przykład:
- objaw Stelwwaga – czyli rzadsze niż normalnie mruganie powiekami,
- objaw Bostona – czyli nierówny ruch powiek i gałek ocznych podczas patrzenia w dół,
- nagły spadek wagi przy równoczesnym dużym apetycie,
- nadpotliwość,
- duża wrażliwość na wysokie temperatury,
- częsta zadyszka,
- rozdrażnienie,
- szybkie bicie serca (tachykardia),
- drżenie rąk,
- zaburzenia miesiączkowania,
- częste biegunki.
2. Diagnostyka i leczenie nadczynności tarczycy
Diagnostyka nadczynności tarczycy obejmuje przede wszystkim oznaczenie poziomu hormonówzwiązanych z tarczycą:
- hormonu TSH – czyli tyreotropiny, hormonu przysadki mózgowej pobudzającego funkcjonowanie tarczycy,
- wolnych hormonów tarczycy fT4 i fT3.
Długotrwałe nadmierne produkowanie hormonów tarczycy może wywołać pojawienie się guzków produkujących hormony lub nie. Oba te typy mogą przekształcić się w guzy złośliwe. W celu sprawdzenia, czy są niebezpieczne, trzeba przeprowadzić także badanie USG, rentgen, scyntygrafię, a także biopsję aspiracyjną cienkoigłową. Dzięki temu można określić rozmiar, ilość i rodzaj guzków.
Leczenie nadczynności tarczycy ma za zadanie wyrównanie poziomu hormonów tarczycowych. Stosuje się w tym celu leki przeciwtarczycowe, czyli tyreostatyki. Hamują one syntezę i wydzielanie tyroksyny, czyli najważniejszego hormonu produkowanego przez tarczycę. W bardziej zaawansowanych przypadkach wybiera się leczenie chirurgiczne. Obecnie stosowaną metodą jest także leczenie jodem radioaktywnym.