Gruźlica
Gruźlica to choroba płuc wywołana przez bakterie Mycobacterium tuberculosis, czyli prątki gruźlicy (rzadziej zdarzają się tzw. mykobakteriozy wywołane innymi mykobakteriami, takimi jak Mycobacterium africanum, Mycobacterium canetti i Mycobacterium microti). Prątki gruźlicy mogą wywołać także gruźlicę kości, ośrodkowego układu nerwowego, układu limfatycznego, naczyń krwionośnych, układu moczowo-płciowego i skóry. Gruźlica u osób z osłabioną odpornością może być nawet śmiertelna.
1. Objawy gruźlicy pierwotnej
Gruźlica pierwotna oznacza stan po pierwszym kontakcie z bakterią wywołującą gruźlicę. Prątki gruźlicy atakują najczęściej płuca, dlatego gruźlica jest uważana za chorobę płuc. Jeśli wywołuje ona jakiekolwiek objawy, są to bóle w klatce piersiowej, plucie krwią i długotrwały mokry kaszel. Oprócz tego chorzy mają gorączkę, dreszcze, poty nocne. Są zwykle bladzi, zmęczeni, a oprócz tego chudną pod wpływem choroby.
Jednak prątki gruźlicy mogą zainfekować także inne układy lub organy organizmu. Wyróżniamy więc oprócz gruźlicy płuc gruźlice pozapłucne:
- gruźlicę węzłów chłonnych,
- gruźlicę kości i stawów,
- gruźlicę opon mózgowo-rdzeniowych,
- gruźlicę mózgu,
- gruźlicę układu moczowo płciowego,
- gruźlicze zapalenie opłucnej.
Gruźlica płucnajest zaraźliwa, podczas gdy gruźlice rozwijające się poza płucami nie rozprzestrzeniają się zwykle na inne osoby. Oba te rodzaje gruźlicy mogą współistnieć.
2. Objawy gruźlicy wtórnej
Gruźlica pierwotna u wielu zarażonych osób ma postać bezobjawową. Oznacza to, że bakteria pozostaje w organizmie w uśpieniu i może wywołać pełnoobjawową chorobę w późniejszym czasie, najczęściej w sytuacji obniżenia odporności organizmu (pod wpływem leczenia immunosupresyjnego, zakażenia wirusem HIV, długotrwałego leczenia kortykosteroidami, niewydolności nerek, cukrzycy czy pylicy, a także gwałtownego chudnięcia).
Tak „rozbudzona” gruźlica (czyli gruźlica wtórna lub popierwotna) jest groźniejsza niż gruźlica przechorowana od razu po infekcji. Jej objawami są:
- zmęczenie,
- brak apetytu,
- utrata masy ciała,
- gorączka,
- plucie krwią,
- bóle w klatce piersiowej,
- duszności.
Gruźlica wtórna wywołuje serowacenie nacieków gruźliczych w płucach. Masy te ulegają wykrztuszeniu, co oznacza, że w płucach pojawia się jama płucna. Oprócz tego, prątki gruźlicy mogą się rozprzestrzeniać do innych części płuc. W przypadku braku leczenia, płuca mogą ulec całkowitemu zniszczeniu, co doprowadzi do śmierci.
3. Dla kogo gruźlica jest najgroźniejsza?
Gruźlica jest szczególnie niebezpieczna dla osób leczonych immunosupresyjnie (np. po przeszczepach organów, aby uniknąć odrzucenia przeszczepu), leczonych kortykosterydami, osób uzależnionych od toksycznych substancji takich jak alkohol czy narkotyki (ich nadużywanie powoduje spadek odporności), chorych na cukrzycę, chorych na pylicę, nosicieli wirusa HIV i chorych na AIDS. Ma ona także cięższy przebieg u osób w podeszłym wieku i u dzieci. Wszystkie te osoby są także bardziej narażone na zarażenie się chorobą. Obecnie częstość choroby się zwiększa ze względu na powstanie szczepów lekoopornych tej bakterii.