Cukrzyca

Cukrzyca u mężczyzn może grozić niepłodnością. Powodem jest powikłanie cukrzycy – neuropatia, a więc uszkodzenie nerwów. Cukrzyca może przyczyniać się do nieprawidłowej reakcji układu nerwowego na bodźce i powodować zaburzenia potencji. Mniej lub bardziej zaburzony jest łuk odruchowy, dzięki któremu krew pozostaje w ciałach jamistych prącia. Po dziesięciu latach trwania cukrzycy opisane problemy pojawiają się u połowy chorych. Cukrzyca może też skutkować wsteczną ejakulacją, czyli niewydostawaniem się nasienia na zewnątrz, lecz jego uwalnianiem do pęcherza moczowego.

1. Rodzaje cukrzycy

Cukrzyca stanowi grupę chorób metabolicznych, które charakteryzują się hiperglikemią, a więc podwyższonym poziomem cukru we krwi. Cukrzyca wynika z defektu produkcji lub działania insuliny – hormonu wydzielanego przez trzustkę. Przewlekła hiperglikemia wiąże się z uszkodzeniem, zaburzeniem funkcjonowania i niewydolnością różnych narządów, szczególnie oczu, nerek, nerwów, serca i naczyń krwionośnych. Ze względu na przyczynę i przebieg choroby wyróżnia się dwa główne typy cukrzycy: cukrzycę typu 1 oraz cukrzycę typu 2.

Cukrzyca typu 1 polega na pierwotnym, niedostatecznym wydzielaniu insuliny, przy zachowaniu normalnej wrażliwości tkanek na ten hormon. Jest to, tzw. cukrzyca typu młodzieńczego. Skłonność do jej rozwoju jest dziedziczna, jednak ujawnienie się objawów zależy od czynników zewnętrznych. Do rozwoju cukrzycy typu 1 dochodzi wtedy, gdy wskutek zaburzeń układuimmunologicznego ponad 80% komórek trzustki produkujących insulinę zostaje zniszczonych. Na ujawnienie się cukrzycy typu 1 mogą wpływać różne substancje chemiczne.

Zobacz film: "Co powienien wiedzieć chory na cukrzycę?"

Cukrzyca typu 2 jest najczęstszą postacią cukrzycy. Polega na zmniejszonej wrażliwości tkanek na insulinę – jest to, tzw. insulinooporność. Cukrzyca typu 2 wymaga produkcji nadmiernej ilości insuliny, co w dalszym przebiegu choroby przekracza zdolności wydzielnicze trzustki i może skutkować upośledzeniem, a nawet całkowitym zaprzestaniem produkcji tego hormonu. Ten rodzaj cukrzycy często pozostaje w związku z nadwagą lub otyłością i jest nazywany cukrzycą typu dorosłych.

2. Charakterystyczne objawy cukrzycy

Do częstych objawów cukrzycy należą:

• zwiększone pragnienie;
• częste oddawanie moczu, także w nocy (tzw. wielomocz);
• silne odczuwanie głodu, żarłoczność;
• świąd całego ciała;
• pogorszenie zdolności widzenia;
• częste zapalenia śluzówki jamy ustnej i członka;
• bóle głowy;
• nocne kurcze łydek;
• mrowienie i drętwienie rąk oraz stóp.

Dorośli mogą nie mieć żadnych dolegliwości mimo istniejącej cukrzycy. W wieku młodzieńczym może dojść do nagłego zwiększenia stężenia glukozy we krwi bez wystąpienia opisanych powyżej objawów. Choroba może szybko doprowadzić do stanu zagrożenia życia, jaką jest śpiączka cukrzycowa.

Objawami stanu zagrożenia są:

• zapach z ust podobny do zapachu zmywacza do paznokci;
• nudności, wymioty;
• bóle brzucha;
• wysuszenie skóry i błon śluzowych;
• zaburzenia świadomości aż do utraty przytomności.

Chory, u którego rozwinęła się śpiączka cukrzycowa, powinien jak najszybciej znaleźć się w szpitalu.

3. Powikłania cukrzycy a niepłodność męska

Wieloletnia cukrzyca prowadzi do licznych powikłań, które dotyczą wielu narządów. Ryzyko wystąpienia i postęp przewlekłych powikłań w dużej mierze zależą od kontroli metabolicznej cukrzycy. Przyczyną powstawania powikłań są uszkodzenia naczyń krwionośnych, czyli mikroangiopatia dotycząca drobnych naczyń i naczyń włosowatych oraz makroangiopatia prowadząca do zmian miażdżycowych naczyń o średniej i dużej średnicy. Mężczyźni z niewyrównaną cukrzycą mogą mieć powikłania w postaci nefropatii, a więc uszkodzenia nerek i problemów z oddawaniem moczu. Taki stan przyczynia się często do zwężenia cewki moczowej, co utrudnia w czasie wytrysku wydalenie nasienia na zewnątrz. Nasienie zamiast wydostać się podczas ejakulacji z ciała, zostaje wstecznie wepchnięte do pęcherza moczowego – jest to, tzw. wytrysk wsteczny, który stanowi jedną z przyczyn niepłodności męskiej.

U mężczyzn groźna może być neuropatia cukrzycowa, a więc zaburzenia układu neuronalnego. Pierwsze objawy neuropatii cukrzycowej obejmują: mrowienie stóp i rąk, uczucie palenia stóp, nocne kurcze mięśni łydek, bóle kończyn. Rozwijające się zaburzenia czucia są niebezpieczne. Chory nie odczuwa bólu przy powierzchownych urazach. Małe zranienia mogą powodować owrzodzenia niszczące tkanki miękkie i kości. Szczególnie narażone są stopy (stopa cukrzycowa). Neuropatia autonomicznego układu nerwowego grozi zaburzeniami potencji. Może dochodzić do kłopotów ze wzwodem, ponieważ krew nie napływa do ciał jamistych prącia. Niemożność odbycia udanego stosunku płciowego skutkuje problemami z zapłodnieniem partnerki i stanowi kłopot w staraniach o dziecko.

4. Leczenie cukrzycy

Leczenie cukrzycy obejmuje:

• stosowanie diety cukrzycowej, bogatoresztkowej;
• uprawianie odpowiednich ćwiczeń fizycznych;
• kontrolę stężenia glukozy we krwi i jej zawartości w moczu;
• w niektórych przypadkach dodatkowo stosowanie, tzw. doustnych leków przeciwcukrzycowych;
• w niektórych przypadkach stosowanie insuliny.

Chorzy na cukrzycę powinni nauczyć się zupełnie nowego rodzaju odżywiania. Poza tym muszą wiedzieć, jak przyjmować doustne leki przeciwcukrzycowe, jak podawać sobie insulinę, a przede wszystkim jak przeprowadzać konieczne kontrole. Dla obu typów cukrzycy istnieją odpowiednie programy edukacyjne. Niektóre szpitale i kliniki diabetologiczne prowadzą specjalne kursy szkoleniowe.

Joanna Krocz