Rotawirus - jak zapobiec zakażeniu u dziecka?
Rotawirusy są to drobnoustroje odpowiedzialne za powstawanie ostrej biegunki, szczególnie u małych dzieci i niemowląt. Wirus ten został odkryty kilkadziesiąt lat temu, a jego nazwa związana jest z jego wyglądem. Istnieje 7 gatunków tego wirusa, ludzie zarażają się 3 – A, B, C. Infekcję biegunkową u małych dzieci i niemowląt wywołują najczęściej wirusy z grupy A.
1. Co to jest rotawirus?
Wirusem rotawirusa zakażamy się drogą fekalno-oralną. Kiedy dojdzie do zarażenia wirusem, „zagnieżdża się” on w komórkach jelita cienkiego, gdzie namnaża się i niszczy jego nabłonek.
Zniszczone komórki nabłonka jelita nie są w stanie prawidłowo regulować procesu wchłaniania i wydzielania wody i jonów. W efekcie dochodzi do nadmiernego wydalania wody i jonów z przewodu pokarmowego, co obserwujemy i odczuwamy jako ostrą biegunkę.
2. Kto jest najbardziej zagrożony?
Na zakażenie rotawirusem najbardziej narażone są małe dzieci i niemowlęta. Co roku w Europie z powodu zakażenia wirusem do lekarzy trafia 700 tysięcy maluchów, a 87 tysięcy z nich wymaga hospitalizacji. Częstość infekcji rotawirusowych w Polsce jest bardzo wysoka.
W rezultacie dochodzi do około 170 tysięcy porad ambulatoryjnych i 21,5 tysiąca hospitalizacji, głównie niemowląt i małych dzieci. Największa zachorowalność na biegunkę rotawirusową w tej grupie wiekowej wynika z braku umiejętności zachowania odpowiedniej higieny.
3. Objawy zakażenia rotawirusem
Dziecko zakażone rotawirusem już na 2 dni przed wystąpieniem pierwszych objawów choroby zaczyna wydzielać ze stolcem duże ilości cząstek wirusa i stanowi możliwe źródło zakażenia dla innych osób.
Pierwszym objawem rotawirusa u dziecka jest najczęściej gorączka, która nierzadko dochodzi nawet do 40 st. C. Często pojawia się ona przed innymi objawami i zdarza się, że jest jedynym zwiastunem choroby.
Do gorączki dołączają się następnie ból brzucha i wodnista biegunka, a czasem także nudności i wymioty. Biegunka utrzymuje się najczęściej od 3 do 9 dni.
Biegunka rotawirusowa prowadzi do odwodnienia dziecka (badania pokazują, że do odwodnienia dochodzi w 80% infekcji u dzieci), co objawia się utratą na wadze, suchością śluzówek jamy ustnej, ponadto skóra staje się mało elastyczna, wiotka.
Dalszymi objawami rotawirusa u dzieci są postępujące zmęczenie oraz podsinione oczy. Ponieważ powikłania infekcji rotawirusem mogą być bardzo poważne i czasem stanowią zagrożenie dla życia, konieczne jest obserwowanie pociechy, a w przypadku zauważenia niepokojących objawów takich jak np. nadmierna ospałość, utrudniony kontakt z dzieckiem ‒ szybkie zgłoszenie się do szpitala.
4. Jak zapobiegać rotawirusom?
Ponieważ konsekwencje zarażenia rotawirusem mogą być dla niemowląt i małych dzieci bardzo poważne, należy zadbać o ochronę przed nim.
Bardzo ważną rolę w zapobieganiu infekcji rotawirusowej odgrywa przestrzeganie zasad higieny. Rotawirusy mogą utrzymywać się na skórze rąk do 4 godz., a na przedmiotach i suchych powierzchniach nawet do kilku dni.
Należy zawsze pamiętać, aby dokładnie myć ręce nie tylko w przypadku kontaktu z osobą chorą, ale także po skorzystaniu z toalety, przed jedzeniem itd. W sytuacji, gdy jedno dziecko w domu zachorowało, powinno się odizolować je od pozostałych, ponieważ ryzyko zarażenia się jest bardzo wysokie.
Jednak zachowanie zasad higieny nie zawsze uchroni nas przed zakażeniem rotawirusem, dlatego konieczne jest podjęcie dodatkowych starań, aby uniknąć infekcji, która może być groźna, szczególnie dla maluchów.
Metodą chroniącą dziecko przed zakażeniem rotawirusem jest zastosowanie szczepionki ochronnej. Aktualnie szczepionka przeciw rotawirusom należy do szczepień zalecanych, co oznacza, że nie jest ona obowiązkowa.
Szczepionka ta jest zalecana wszystkim niemowlętom w Europie i może być włączona do kalendarza szczepień wszystkich krajów europejskich. Szczepienie ochronne podaje się w 2 lub 3 dawkach, drogą doustną. Szczepionka powinna być podana najpóźniej do 24-32 tygodnia życia (w zależności od producenta).
