Odwodnienie u dzieci. Objawy, przyczyny, profilaktyka

Odwodnienie, które towarzyszy m.in. biegunce, wymiotom czy gorączce może być bardzo niebezpieczne dla zdrowia dziecka, szczególnie najmłodszego. Odwodnione dziecko odczuwa zwiększone pragnienie, może być apatyczne, senne i oddawać mniejszą ilość moczu. Jakie są skutki zdrowotne długotrwałego odwodnienia? Jak odwrócić skutki odwodnienia u niemowląt? Czy istnieją sytuacje, w których powinno się szukać pomocy medycznej z powodu odwodnienia?

1. Czym jest odwodnienie?

Odwodnienie to stan spowodowany nadmierną utratą wody i elektrolitów z organizmu. U dzieci występuje najczęściej wskutek nieżytu żołądkowo-jelitowego z długotrwałymi i uporczywymi wymiotami lub biegunką, przy niedostatecznej ilości płynów.

Symptomy odwodnienia mogą wystąpić nawet w czasie kilku godzin, zwłaszcza u najmłodszych, które mają duże zapotrzebowanie na płyny w przeliczeniu na masę ciała.

2. Rodzaje odwodnienia

Wyróżniamy dwa rodzaje odwodnienia:

Zobacz film: "Ciekawe gry i zabawy dla całej rodziny"

• odwodnienie hipotoniczne, wywołane m.in. biegunką, wymiotami lub utratą sodu z moczem np. w chorobach nerek, kory nadnerczy, nadmiernego pocenia oraz w przebiegu cukrzycy;
• odwodnienie izotoniczne, spowodowane nadmierną utratą płynów ustrojowych przez przewód pokarmowy do tzw. trzeciej przestrzeni w razie niedrożności jelit lub przez skórę w wyniku rozległych oparzeń;
• odwodnienie hipertoniczne, wynikające ze zbyt małej podaży płynów lub utraty wody przez skórę w wyniku biegunki, wymiotów, gorączki lub oddawania dużej ilości moczu np. w wyniku cukrzycy.

3. Jakie są objawy odwodnienia u dzieci?

Objawy odwodnienia u dzieci to:

• płacz bez łez;
• apatia, senność lub rozdrażnienie;
• zapadnięte ciemiączko i gałki oczne;
• mniejsza ilość moczu;
• suche błony śluzowe jamy ustnej oraz język;
• pogłębiony i przyspieszony oddech;
• blada, chłodna i mało elastyczna skóra w dotyku.

4. Czy istnieją grupy osób bardziej narażone na odwodnienie?

Najbardziej narażone na odwodnienie są:

• niemowlęta;
• dzieci w wieku przedszkolnym;
• dzieci aktywne fizycznie.

Ponadto osoby przewlekle chorujące, szczególnie na infekcje układu pokarmowego, także mogą być w większym stopniu narażone na odwodnienie.

5. Jakie są skutki zdrowotne długotrwałego odwodnienia?

Długotrwałe odwodnienie może prowadzić do poważnych konsekwencji, takich jak:

• uszkodzenie nerek;
• problemy z układem pokarmowym;
• nieprawidłowości w funkcjonowaniu wielu narządów;
• drgawki;
• śpiączkę;
• w ciężkich przypadkach zagrożenie życia.

Dlatego ważne jest szybkie zidentyfikowanie i leczenie odwodnienia.

6. Czy odwodnienie wpływa na koncentrację i zdolności poznawcze?

Badania wykazują, że nawet niewielka utrata płynów może negatywnie wpływać na funkcje poznawcze oraz na koncentrację, co może powodować trudności w nauce i w zachowaniu.

7. Które napoje są najskuteczniejsze w nawadnianiu organizmu?

Najskuteczniejsze napoje w nawadnianiu organizmu dzieci to woda oraz napoje elektrolityczne, zwłaszcza po intensywnym wysiłku fizycznym. Ważne jest unikanie napojów gazowanych, wysokocukrowych oraz napojów zawierających kofeinę.

8. Jakie są sposoby prewencji odwodnienia w gorące dni?

W gorące dni ważne jest regularne podawanie dzieciom wody i unikanie długotrwałego przebywania na słońcu. Dbaj o noszenie lekkiej odzieży oraz korzystaj z klimatyzacji lub wiatraka, zwłaszcza gdy temperatura jest wysoka.

9. Czy istnieją sytuacje, w których powinno się szukać pomocy medycznej z powodu odwodnienia?

W przypadku ciężkiego odwodnienia, szczególnie gdy dziecko wykazuje objawy takie jak:

• utrata przytomności;
• drgawki;
• trudności z oddychaniem;

należy natychmiast szukać pomocy medycznej. W przypadku niemowląt za każdym razem warto skonsultować się z lekarzem, jak tylko pojawią się symptomy odwodnienia.