HPV
HPV to skrót od Human Papilloma Virus, czyli wirus brodawczaka ludzkiego. W zależności od typu tego wirusa (a istnieje około 100), może on wywołać niegroźne brodawki, kłykciny kończyste lub nowotwory złośliwe, a szczególnie raka szyjki macicy. Ze względu na to, że niektóre odmiany wirusa są onkogenne, zalecana jest szczepionka przeciwko HPV, chroniąca przed infekcją. Jest ona jednak nieskuteczna, jeśli dana osoba już przeszła infekcję HPV (ocenia się, że aż połowa ludzi na świecie przeszła taką infekcję).
1. HPV a kurzajki (brodawki)
Wirus HPV 1 i 2 może wywołać zwykłe kurzajki. Są to stwardniałe, niebolesne brodawki występujące na zewnętrznej warstwie skóry. Na skórze nie pojawia się zaczerwienienie ani stan zapalny. Brodawki często same znikają, chociaż są także dostępne metody ich leczenia lub usuwania, takie jak krioterapia (zamrażanie), wycięcie chirurgiczne oraz stosowanie kwasu salicylowego lub mlekowego.
2. HPV a kłykciny kończyste (brodawki płciowe)
Drugą grupą odmian wirusa są wirusy HPV 6, 11, 42, 43 i 44, które wywołują infekcje układu płciowego, a konkretnie sprawiają, że pojawiają się tak zwane kłykciny kończyste. Mogą mieć formę niewielkich lub całkiem dużych zmian o charakterze brodawkowym. Pojawiają się w okolicach krocza, wokół odbytu, na wargach sromowych u kobiet, a u mężczyzn na napletku. Nie wywołują one bólu ani swędzenia, jak inne choroby narządów płciowych. W wielu przypadkach brodawki są tak małe, że niewidoczne gołym okiem. Można je zaobserwować dopiero pod wpływem kwasu octowego. Brodawki mogą się pojawić także wewnątrz szyjki macicy, dlatego w przypadku wykrycia kłykcin, trzeba przeprowadzić badania także w kierunku zmian brodawkowych w błonie śluzowej szyjki macicy. Same w sobie kłykciny nie są groźne, jednak nieleczone mogą doprowadzić do komplikacji, a nawet do powstania raka kolczystokomórkowego. W leczeniu stosuje się maści i środki miejscowe, a także zamrażanie i usuwanie chirurgiczne.
3. HPV a rak szyjki macicy
Wirusy onkogenne HPV to przede wszystkim wirusy HPV 16, 18 (wywołują one aż dwie trzecie przypadków raka szyjki macicy). Raka mogą także wywołać wirusy HPV 31, 33, 35, 39, 40, 43, 51, 52, 53, 54, 55, 56 oraz 58. Infekcja takimi wirusami oczywiście nie oznacza, że rozwinie się choroba nowotworowa. W wielu przypadkach infekcja ustępuje sama. Aby wykryć obecność wirusa wewnątrz szyjki macicy, wystarczy wykonać badanie cytologiczne. To badanie pozwala zdiagnozować zmiany, które jeszcze nie mają charakteru nowotworowego. Różnego rodzaju wirusy HPV (nie zapominajmy, że znamy ich już około 100!) mogą wywołać także raka sromu, raka odbytu czy raka pochwy, choć są to rzadziej występujące przypadki.
Zakażenie HPV u kobiet w ciąży także może być problemem. Zagraża ono dziecku, jeśli obejmuje drogi rodne kobiety, która zdecydowała się na poród naturalny. Podczas przechodzenia dziecka przez kanał rodny może dojść do zakażenia jego układu oddechowego. Taka infekcja HPV nosi nazwę nawracającej brodawczakowatości układu oddechowego (recurrent respiratory papillomatosis, RRP). Brodawki wewnątrz krtani i gardła wywołują u dziecka chrypkę, a nawet trudności w oddychaniu. Jest to choroba bardzo trudna do wyleczenia.