Opryszczkowate zapalenie skóry: objawy i leczenie

Opryszczkowate zapalenie skóry (choroba Duhringa, dermatitis herpetiformis – DH) to choroba autoimmunologiczna, której głównym objawem są swędzące wykwity skórne. Sprawdzamy, czy opryszczkowate zapalenie skóry jest zakaźne i jakie są metody transmisji oraz czy istnieją różnice między opryszczkowatym zapaleniem skóry a opryszczką wargową.

1. Co to jest opryszczkowate zapalenie skóry i jakie są jego główne objawy?

Opryszczkowate zapalenie skóry to jedna z chorób należąca do spektrum podnaskórkowych dermatoz pęcherzowych. Charakteryzuje się wieloletnim przebiegiem, z okresami remisji i nawrotów.

W większości przypadków występuje u osób rasy białej, u rasy czarnej i żółtej spotyka się ją sporadycznie. W Europie najczęściej diagnozuje się ją w Finlandii, najrzadziej we Francji.

Zapalenie opryszczkowate skóry może się pojawić w każdym wieku, najczęściej między 30. a 40. rokiem życia (dość rzadko rozpoznawane jest opryszczkowate zapalenie skóry u dzieci). Choroba dwukrotnie częściej dotyczy mężczyzn.

Objawy opryszczkowatego zapalenia skóry to drobne pęcherzyki na skórze z towarzyszącym świądem i pieczeniem skóry rozmieszczone w sposób wianuszkowy. Obserwuje się również zmiany w postaci grudek, rumieni, bąbli pokrzywkowych oraz wykwitów wtórnych. Te ostatnie zazwyczaj pojawiają się w konkretnych miejscach – symetrycznie na pośladkach, kolanach, łokciach oraz skórze owłosionej głowy.

1.1. Przyczyny i czynniki ryzyka zapalenia skóry wywołanego opryszczką

Nie do końca wiadomo, jakie są przyczyny występowania opryszczkowatego zapalenia skóry. Z dużym prawdopodobieństwem choroba ma podłoże autoimmunologiczne

W chorych obserwuje się nietolerancję glutenu (podobnie jak u pacjentów z celiakią, zresztą obie choroby posiadają te same markery immunologiczne i podłoże genetyczne).

Zapalenie opryszczkowate skóry jest obecnie uznawane za zespół skórno-jelitowy.

Dowiedziono też, że z opryszczkowatym zapaleniem skóry często wspówystępują inne choroby autoimmunologiczne: choroby tarczycy, cukrzyca typu 1, niedokrwistość złośliwa, toczeń rumieniowaty, zespół Sjögrena i bielactwo.

2. Jakie są dostępne opcje leczenia opryszczkowatego zapalenia skóry?

W pierwszej kolejności potrzeba potwierdzić chorobę, w czym pomóc może biopsja skóry i badania immunologiczne. Uzasadnione jest też wykonanie badania endoskopowego (gastroduodenoskopii) i pobrania biopsji jelita cienkiego.

Leczenie opryszczkowatego zapalenia skóry ma na celu zahamowanie wysiewu zmian skórnych i wyeliminowanie świądu. W terapii stosuje się dapson, jednak przed włączeniem leczenia powinno się oznaczyć stężenie dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej (jej niedobór może nasilić stopień nasilenia działań niepożądanych). Konieczne jest też wykonanie pełnej morfologii oraz oznaczenie stężenia enzymów wątrobowych.

Domowe sposoby na opryszczkowate zapalenie skóry nie istnieją, niemniej bardzo ważna jest dieta bezglutenowa, która – jeśli jest ściśle przestrzegana – pozwala na zmniejszenie dawek dapsonu, a w niektórych przypadkach nawet na całkowite odstawienie leku.

Kremy i maści na opryszczkowate zapalenie skóry to najczęściej miejscowe glikokortykosteroidy, a jeśli występuje nadkażenie – zawierające substancje przeciwdrobnoustrojowe.

3. Jakie czynniki mogą wywołać zaostrzenie opryszczkowatego zapalenia skóry?

Chorobę zaostrza dieta bogata w gluten, jak również jod zawarty w lekach i pokarmach (np. sól jodowana, ryby morskie, groch, wiśnie, pomarańcze) oraz występujący w powietrzu (okolice nadmorskie). Do nasilenia zmian w przebiegu opryszczkowatego zapalenia skóry przyczyniają się również współistniejące choroby infekcyjne i stres.

4. Czy opryszczkowate zapalenie skóry ma tendencję do nawrotów?

Tak, choroba nie jest w pełni uleczalna. Wymaga ścisłego przestrzegania zasad diety bezglutenowej i regularnych kontroli u dermatologa.

Zauważono ponadto, że nawroty częściej występują podczas chorób przebiegających z gorączką, miesiączki, a także w okresie przyjmowania doustnych leków antykoncepcyjnych.

5. Czy opryszczkowate zapalenie skóry może prowadzić do powikłań?

Opryszczkowate zapalenie skóry to choroba bardzo uciążliwa. Towarzyszący zmianom skórnym świąd jest tak silny, że utrudnia codzienne funkcjonowanie.

Jeśli choroba nie jest leczona, wzrasta ryzyko rozwoju jelitowego chłoniaka-B-komórkowego.

6. Jak unikać zakażenia opryszczkowatym zapaleniem skóry?

Opryszczkowatym zapaleniem skóry nie da się zarazić, w przeciwieństwie do opryszczki. Są to dwie różne choroby. Pierwsza jest schorzenim autoimmunologicznym, druga wynika z zakażenia wirusem opryszczki (ang. herpes simplex virus – HSV).