PCOS (zespół policystycznych jajników): objawy i leczenie
PCOS, czyli zespół policystycznych jajników, to jedna z częściej występujących chorób endokrynologicznych u młodych kobiet w wieku rozrodczym. Nierzadko współwystępuje z insulinoopornością oraz nadmierną masą ciała. Przeczytajcie, co to jest PCOS i jakie objawy powinny wzbudzić naszą czujność.
1. PCOS. Co to jest za choroba?
Zespół policystycznych jajników (ang. policystic ovary syndrom, PCOS), nazywany też androgenizmem jajnikowym, to problem endokrynologiczny, który ma wpływ na cały organizm. W jej przebiegu zbyt duża ilość męskiego hormonu płciowego, androgenu, uniemożliwia uwolnienie komórki jajowej z jajowodu. To sprawia, że z niedojrzałych komórek jajowych tworzą się cysty, które utrudniają, a niekiedy wręcz uniemożliwiają dojrzałej komórce jajowej drogę do zapłodnienia.
Szacuje się, że PCOS dotyka nawet 10 proc. populacji kobiet i stanowi najczęstszą przyczynę niepłodności. Odpowiada też za znaczacą ilość przypadków wczesnych poronień.
2. PCOS – objawy
Choroba może objawiać się różnie, jednak najcześciej spotyka się takie objawy jak:
- zaburzenia w przebiegu cyklu menstruacyjnego,
- hirsutyzm (nadmierne owłosienie na klatce piersiowej, twarzy, ramionach, brzuchu oraz innych), częściach ciała,
- trądzik,
- wypadanie włosów albo łysienie typu męskiego,
- łojotok.
Zespół policystycznych jajników bardzo często współwystępuje z insulinoopornością oraz nadwagą lub otyłością. Nadmiar tkanki tłuszczowej stanowi zaś czynnik zmniejszający szansę na prawidłowy przebieg owulacji, co sprawia, że starania o dziecko są nieskuteczne.
3. PCOS – objawy psychiczne
Choroba stanowi dla kobiet duże źródło stresu i znacząco obniża jakość życia. Badania dowodzą ponadto, że kobiety cierpiące na hirsutyzm wynikający z PCOS częściej ujawniają symptomy psychotyczne. Wykazują też wyższy poziom lęku i napięcia oraz częściej zmagają się z fobią społeczną.
Nadmiar masy ciała, towarzyszący PCOS, negatywnie wpływa też na samoocenę. Z kolei niepłodność wiąże się z dużym cierpieniem psychicznym, które może prowadzić do rozwoju depresji, trudności z koncentracją uwagi, zaburzeń snu lub nadużywania substancji psychoaktywnych.
4. PCOS – leczenie
PCOS nie wolno bagatelizować. Jeśli choroba nie jest leczona, może prowadzić do rozwoju chorób metabolicznych i zaburzeń psychicznych. Przesuwa też w czasie możliwość zajścia w ciąży.
W przypadku PCOS ważne jest nie tylko leczenie farmakologiczne, ale również dieta (uwzględniająca obniżenie indeksu glikemicznego) oraz aktywność fizyczna.
4.1. Jakie hormony zbadać przy PCOS?
Lekarz może skierować nas do laboratorium w celu oznaczenia:
- stosunku LH/FSH (badanie powinno się wykonać w 3.–5. dniu cyklu),
- prolaktyny (PRL; badanie powinno się wykonać w 3.–5. dniu cyklu),
- poziom testosteronu,
- stężenia białka wiążącego hormony płciowe (SHGB),
- poziomu progesteronu w 20.–24. dniu cyklu.
Zaleca się tez wykonanie testu obciążenia glukozą (krzywa cukrowa i insulinowa), oznaczenia profilu lipidowego oraz TSH, ft3 i ft4.
5. PCOS a ciąża
Zespół policystycznych jajników znacząco utrudnia zajście w ciążę, ale jej nie wyklucza. Bardzo ważne jest więc, by leczenie odpowiadało życiowym planom kobiety (np. chęci urodzenia dziecka).
Trzeba jednak pamiętać, że PCOS wiąże się z powikłaniami ciąży, wśród których najczęstsze są poronienia, ale też porody przedwczesne oraz zgony wewnątrzmaciczne.
