Polio: co to za choroba?
Polio to potoczna nazwa choroby Heinego-Medina (poliomyelitis anterior acuta), która choć zapomniana, u lekarzy nadal budzi uzasadniony lęk. Jak rozprzestrzenia się wirus polio i jak można się przed nim obronić? I czy polio jest chorobą zakaźną? Przeczytajcie.
1. Polio: choroba nadal groźna!
Dziś mało kto wie, co to jest polio. Nazwa pojawia się przy okazji szczepień niemowląt, o czym za chwilę, ale o samym schorzeniu wiemy niewiele. Jeszcze kilkanaście lat temu rocznie wirus ten powodował tysiące zgonów oraz kilkanaście tysięcy przypadków trwałego inwalidztwa u dzieci.
Dla porównania: w 2021 roku odnotowano 4 przypadki tej choroby w Afganistanie oraz po jednym w Pakistanie i Malawi. Lekarze przekonują jednak, że rosnący w siłę ruch antyszczepionkowy może doprowadzić do tego, że groźne choroby, o których zdążyliśmy zapomnieć, wrócą.
2. Jak się rozprzestrzenia polio?
Wirus polio rozwija się w środowisku wodnym (zwłaszcza w wolno stojących zbiornikach). Z łatwością mógły przetrwać w glebie, odpadkach czy fekaliach. Jest odporny na wysokie i nieskie temperatury oraz chemikalia, co czyni go patogenem niezwykle groźnym.
Przenosi się drogą fekalno-oralną, np. poprzez bezpośredni kontakt z zakażoną osobą, spożywanie skażonych pokarmów oraz kontakt ze skażonymi przedmiotami. Do zarażenia może też dojść drogą kropelkową.
Choroba Heinego-Medina dotyczy wyłącznie ludzi. Chorują głównie dzieci do 5. roku życia. Przebieg infekcji może być różny: od łagodnego do śmiertnego.
Polio: objawy
- bóle głowy,
- niewysoka gorączka
- nieżyt żołądkowo-jelitowy,
- osłabienie,
- uczucie sztywności karku i pleców,
- trwałe porażenie,
- nagłe wystąpienie asymetrycznego niedowładu wiotkiego,
- niewydolność mięśni oddechowych,
- aseptyczne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych (występuje u około 1 proc. zakażonych).
Objawy choroby występują po 7-14 dniach od zakażenia.
3. Czy polio jest uleczalne?
Wiedząc, jakie są objawy polio i że przebieg choroby może być ciężki, łatwo zrozumieć, dlaczego dawniej panicznie się jej obawiano.
Polio okaleczało dzieci bezpowrotnie. Wirus prowadził do trwałej niepełnosprawności. Odnotowano też przypadki zespołu post-polio, który może pojawić się u niektórych osób po upływie 15-40 lat od zakażenia. Objawia się bólem i osłabieniem mięśni, którym mogą towarzyszyć trudności w oddychaniu oraz zaniki mięśniowe.
4. Czy istnieje szczepionka przeciwko polio?
Kilkanaście lat temu, kiedy wybuchały epidemie polio, szczepionka nie była jeszcze dostępna. Jej poszukiwania były bardzo intensywne. Powołano Narodową Fundację Paraliżu Dziecięcego, rozwijano sieć laboratoriów i programów badań wirusologicznych, których celem stało się opracowanie skutecznej broni przeciwko chorobie, która każdego dnia rozpoznawana była u 1000 pacjentów.
W efekcie od 1988 roku prowadzony jest Światowy Program Eradykacji Poliomyelitis, dzięki któremu udało się ograniczyć liczbę zachorowań o 99 proc.
Szczepionka przeciw poliomyelitis jest obowiązkowa (bezpłatna). W Polsce podaje się jej trzy dawki do 2. roku życia i jedną dawkę przypominającą w 6. roku życia. Można je podawać jednocześnie z innymi szczepionkami.
Dorośli, którzy otrzymali szczepionkę jako dzieci, nie potrzebują uodpornienia. Dawkę przypominającą zaleca się w grupach ryzyka:
- u osób podróżujących do regionów świata, gdzie występuje poliomyelitis,
- u pracowników laboratoryjnych pracujących z poliowirusami.
Szczepienie osoby dorosłej jest odpłatne.
