Powikłania po szczepionce
Szczepienie to wprowadzenie do organizmu cząstki drobnoustroju o zmniejszonej zjadliwości, w celu wytworzenia odporności organizmu na późniejsze wniknięcie i zadziałanie tego patogenu. Stymuluje ono układ odpornościowy do działania. Czasami jednak w wyniku szczepienia mogą pojawić się niepożądane odczyny poszczepiennelub powikłania po szczepionce. Te pierwsze nie są groźne dla organizmu. Powikłania szczepienia jednak mogą być czasami nawet zagrożeniem życia dla chorego.
1. Dlaczego pojawiają się powikłania po szczepieniu?
Powikłania po szczepieniu to nadmierna reakcja organizmu na podaną szczepionkę. W porównaniu do odczynów poszczepiennych jest to niepożądana i nieprawidłowa reakcja organizmu na obecność w nim szczepionki. Istotne jest tutaj, iż nie są one wynikiem złego podania szczepionki. Często nazywane są tzw. chorobą poszczepienną.
Czasami może zdarzyć się, iż powikłania poszczepienne są wynikiem złego wykonania szczepienia, np. gdy szczepionka miała być podana śródskórnie, tymczasem została podana podskórnie. Dzieje się tak przy szczepionce BCG (szczepionka przeciwko gruźlicy). Zdarzają się również sytuacje, gdy pacjent ma podaną złej jakości szczepionkę, np. przeterminowaną czy źle przechowywaną. Szczepionka powinna znajdować się w temperaturze 2-8 stopni Celsjusza. W temperaturze pokojowej można ją przechowywać jedynie do 30 minut. Jeżeli jest inaczej, wtedy też organizm reaguje w sposób patologiczny na zaaplikowaną szczepionkę. Na szczęście takie sytuacje mają miejsce rzadko.
2. Jakie mogą pojawić się powikłania po szczepieniu?
Gorączka, wysypka, złe samopoczucie, obrzęk, zaczerwienienie czy ból w miejscu wkłucia to tylko kilka możliwych odczynów poszczepiennych. W porównaniu z powikłaniami są one niegroźne i wręcz wskazane. Wiadomo bowiem wtedy, iż szczepionka zaczęła działać. Najczęściej same ustępują w ciągu kilku godzin czy dni. Powikłania szczepieniasą dużo groźniejsze. Zaliczamy do nich silne nacieki, ropnie i owrzodzenia powstałe w wyniku złego podania szczepionki. Choroba poszczepienna obejmuje natomiast:
- Reakcję anafilaktyczną (anafilaksję), która jest bezpośrednim zagrożeniem życia, w wyniku nadmiernego pobudzenia akcji serca i obkurczenia oskrzeli.
- Zaburzenia neurologiczne – encefalopatia, zespół nieustannego krzyku, inaczej zwany zespołem nieustannego płaczu, drgawki, zespół hiperaktywno-hipotensyjny. Takie objawy pojawiają się często po szczepieniu przeciw krztuścowi.
- Zapalenie mózgu, zapalenie opon mózgowych – szczególnie po szczepieniu na odrę i krztusiec.
- Przewlekłe zapalenie stawów – głównie po szczepieniu przeciwko różyczce.
- Plamica małopłytkowa - takie powikłanie najczęściej pojawia się po zaaplikowaniu szczepionki na odrę.
Czasami także szczepionki podawane doustnie mogą wywołać niepożądane powikłania po szczepieniu. Może to być porażenie poszczepienne poliomyelitis, po szczepieniu na poliomyelitis.
Chociaż powikłania po szczepieniach są groźne, to jednak ich częstość występowania oraz ryzyko ich pojawienia się nie są bardzo wysokie. Dużo większe jest ryzyko wystąpienia choroby zakaźnej, na którą podawana jest szczepionka.