Prostaglandyny. Czym są, jakie jest ich działanie w organizmie?
Prostaglandyny to grupa hormonów, pochodnych kwasu arachidonowego, powstających w tkankach organizmu ludzkiego i działających w miejscu, w którym powstały. Odpowiadają za przebieg wielu różnych procesów fizjologicznych, takich jak m.in. reakcje na czynniki chorobotwórcze. Wywołują szereg objawów, mają różne działanie i funkcje. Czym są prostaglandyny? Co warto o nich wiedzieć? Sprawdź!
- 1. Czym są prostaglandyny?
- 2. Jak działają prostaglandyny?
- 2.1. Prostaglandyny - wywoływanie oraz utrzymywanie stanu zapalnego
- 2.2. Prostaglandyny - zapobieganie zlepianiu się płytek krwi i obniżanie ciśnienia krwi
- 2.3. Prostaglandyny - pobudzanie i hamowanie skurczów mięśni gładkich
- 2.4. Prostaglandyny - regulacja pracy nerek i układu pokarmowego
- 3. Inne zastosowanie prostaglandyny
1. Czym są prostaglandyny?
Prostaglandyny (PGs) to grupa hormonów zwierzęcych - nadtlenki kwasu arachidonowego, które powstają miejscowo w tkankach. Należą do hormonów działających lokalnie, dzięki dużej aktywności biologicznej są regulatorami procesów fizjologicznych. Powstają na skutek pobudzenia nerwowego, we wszystkich tkankach oraz płynach ustrojowych. W ciele człowieka występuje 16 rodzajów prostaglandyn.
2. Jak działają prostaglandyny?
Hormony te odpowiadają za przebieg szeregu procesów fizjologicznych zachodzących w organizmie człowieka. Swoje zastosowanie znajdują również w medycynie, w różnych zakresach.
Prostaglandyny w ludzkim organizmie odpowiadają za:
- wywoływanie i utrzymywanie stanu zapalnego;
- zapobieganie zlepianiu się płytek krwi;
- obniżanie ciśnienia tętniczego;
- hamowanie i pobudzanie skurczów mięśni gładkich: oskrzeli i przewodu pokarmowego;
- hamowanie i pobudzanie skurczów mięśni gładkich macicy;
- regulację pracy nerek;
- regulację pracy układu pokarmowego.
2.1. Prostaglandyny - wywoływanie oraz utrzymywanie stanu zapalnego
Opisywane hormony odpowiadają za wywołanie i utrzymanie stanu zapalnego w organizmie. Produkowane są przez układ immunologiczny, gdy dochodzi do uszkodzenia komórek lub tkanek. Ich zadanie polega na rozszerzaniu naczyń krwionośnych i zwiększaniu przepuszczalności, dzięki czemu w miejscu urazu pojawia się zaczerwienienie, obrzęk, a temperatura ciała zwiększa się.
Hormony te pobudzają także zakończenia włókien nerwowych w podrażnionych tkankach, przez co odczuwamy ból.
2.2. Prostaglandyny - zapobieganie zlepianiu się płytek krwi i obniżanie ciśnienia krwi
Prostaglandyny zapobiegają zlepianiu się płytek krwi, poszerzają naczynia krwionośne, usprawniając przepływ krwi i zmniejszając ciśnienie tętnicze. Przeciwdziałają także zakrzepom wewnątrznaczyniowym. Z wiekiem wraz ze zmniejszoną produkcją hormonów, zwiększa się ryzyko wystąpienia udaru lub zawału serca, do których może dojść w wyniku zmniejszonego przepływu krwi.
Prostaglandyny wykorzystuje się także do leczenia zmian miażdżycowych i zakrzepowych kończyn dolnych, a także chorób, związanych ze zwężeniem naczyń krwionośnych.
2.3. Prostaglandyny - pobudzanie i hamowanie skurczów mięśni gładkich
Prostaglandyny pobudzają i hamują skurcze mięśni gładkich przewodu pokarmowego i oskrzeli. Hormon ten w przewodzie pokarmowym pobudza perystaltykę jelit, w oskrzelach zaś - mięśniówkę.
Podczas porodu prostaglandyny stymulują skurcze macicy, dlatego też często podawane są w celu przyspieszenia lub wywołania akcji porodowej. Mogą być aplikowane dożylnie lub miejscowo, do kanału szyjki macicy.
Po 38. tygodniu ciąży, gdy w organizmie ciężarnej doszło już do pewnych zmian hormonalnych, które przygotowały ją do urodzenia dziecka, szyjka macicy zaczyna być wrażliwa na prostaglandyny w męskim nasieniu. Hormony zawarte w spermie mogą zmiękczyć szyjkę macicy, rozwierać ją, wywoływać skurcze i inicjować poród. Dlatego też lekarze zalecają częstsze współżycie, gdy termin porodu minął.
Niektóre badania dowodzą, że prostaglandyny zawartae w spermie mogą mieć także działanie przeciwdepresyjne.
2.4. Prostaglandyny - regulacja pracy nerek i układu pokarmowego
Hormony te regulują pracę układu pokarmowego i nerek. Zmniejszają wydzielanie soku żołądkowego, zwiększają wydzielanie śluzu, hamują również wydzielanie soku trzustkowego, dlatego też wykorzystywane są do leczenia choroby wrzodowej dwunastnicy i żołądka.
W przypadku nerek prostaglandyny zwiększają wydzielanie z moczem potasu i sodu.
3. Inne zastosowanie prostaglandyny
Przy pomocy prostaglandyn leczy się zaburzenia erekcji, a także jaskrę.
Hormon ten wykorzystywany jest też w kosmetyce, jako składników preparatów na porost rzęs i brwi.
