Przyczyny AZS

Atopowe zapalenie skóry (AZS) uznawane jest dzisiaj za chorobę cywilizacyjną. Jest najczęstszą chorobą alergiczną skóry. Za główną jej przyczynę uznaje się czynniki genetyczne.

Atopowe zapalenie skóry definiowane jest jako przewlekła, nawracająca choroba zapalna skóry, która zajmuje naskórek i skórę właściwą. Objawami AZS jest typowe umiejscowienie zmian (policzki, owłosiona skóra głowy, zgięciowe powierzchnie kończyn, tułów) oraz silny świąd, niezwykle dokuczliwy zwłaszcza w przypadku dzieci.

1. Mechanizm powstawania atopowego zapalenia skóry

Nie wyjaśniono dotychczas dokładnie przyczyn i mechanizmu powstawania atopowego zapalenia skóry. Wiadomo, że istotne znaczenie dla rozwoju schorzenia ma interakcja między genami odpowiedzialnymi za wrodzoną podatność, środowiskiem osobniczym, czynnikami zakaźnymi, zaburzeniami funkcjonowania bariery skórnej oraz odpowiedzią immunologiczną. Dziedziczenie choroby jest wielogenowe. Atopowe zapalenie skóry występuje dwukrotnie częściej, jeśli jedno z rodziców cierpi na tę chorobę. Ryzyko zwiększa się trzykrotnie, jeśli oboje rodziców zmaga się z AZS.

Choroba manifestuje swoją obecność najczęściej w pierwszym półroczu życia dziecka. Objawia się zmianami skórnymi, tj. rumieniem, pęcherzykami, strupkami, sączącymi nadżerkami, występującymi początkowo na policzkach oraz owłosionej skórze głowy. Dzieci z AZS należą do grupy wysokiego ryzyka zachorowania na astmę alergiczną oraz alergiczny nieżyt nosa.

U większości chorych na atopowe zapalenie skóry wykazuje się obecność swoistych IgE przeciwko alergenom pokarmowym i wziewnym. W wielu przypadkach, zwłaszcza u małych dzieci, trudno jest ustalić, który alergen prowadzi do objawów choroby.

W przypadku niemowląt najczęstszym alergenem wywołującym zmiany skórne są alergeny pokarmowe (zwłaszcza białko mleka krowiego i/lub jaja kurzego). Zaleca się, by dzieci z AZS były jak najdłużej karmione piersią. Matka powinna pojedynczo eliminować ze swojej diety potencjalne alergeny i obserwować, czy skóra dziecka ulega polepszeniu czy wręcz odwrotnie. Dobrze takie działania podejmować po konsultacji z doradcą laktacyjnym, dermatologiem lub pediatrą. W przypadku dzieci karmionych sztucznie konieczna będzie zmiana mieszanki.

Alergeny wziewne wykazują obecność swoistych IgE u 20 proc. chorych (zwłaszcza dorosłych). Zaostrzenie choroby wywołuje zwłaszcza wziewna lub kontaktowa ekspozycja na pyłki roślin, roztocze i sierść zwierząt. W przypadku atopowego zapalenia skóry zauważono również zaburzoną równowagę pomiędzy populacjami limfocytów pomocniczych Th1 i Th2. Nie bez znaczenia są także nieprawidłowe proporcje kwasów omega-3 do kwasów omega-6, jak również niedobór kwasu linolowego (LA).

Atopowe zapalenie skóry uznawane jest ponadto za chorobę somatyczną. Pogorszenie stanu naskórka wywołuje stres i psychiczne osłabienie organizmu.

Alergiczne zapalenie skóry diagnozuje się zwłaszcza w krajach wysoko rozwiniętych, u rasy białej. Zdecydowana większość przypadków choroby objawia się w okresie niemowlęcym.

Atopowe zapalenie skóry u dzieci objawia się zmianami skórnymi i świądem. Dziecko może być niespokojne i nadpobudliwe. AZS nasilają nagłe zmiany temperatury, niska wilgotność powietrza (zwłaszcza zimą) oraz częste mycie skóry (przede wszystkim w nieodpowiednich preparatach). Należy również z otoczenia dziecka usunąć wszelkie substancje drażniące, tj. wełnę, niektóre kosmetyki, mydła i detergenty (proszki do prania i płyny do płukania).