Węzły chłonne. Przyczyny i objawy powiększonych węzłów chłonnych

Węzły chłonne są częścią układu limfatycznego, pełniącego wiele funkcji w organizmie człowieka. Tworzą układ rozproszony w całym organizmie, połączony naczyniami chłonnymi. Czym są węzły chłonne? Jakie jest znaczenie układu limfatycznego dla zdrowia? Co oznaczają powiększone węzły chłonne?

1. Co to są węzły chłonne?

Węzły chłonne to niewielkie struktury o kształcie ziaren fasoli, leżące na przebiegu naczyń limfatycznych. Zwykle mają nie więcej niż 1 cm średnicy, w ich wnętrzu zaś znajdują się komórki układu limfatycznego, m.in. limfocyty.

Węzły chłonne znajdują się w całym ciele, w tym na szyi, w pachwinach, pod pachami i wokół jelit.

2. Jaka jest rola węzłów chłonnych w organizmie człowieka?

Zobacz film: "Pomysły na wspólne, rodzinne spędzanie czasu"

Węzły chłonne stanowią pewnego rodzaju pierwszą linię obrony przed szkodliwymi patogenami - wirusami, bakteriami i grzybami, wywołującymi choroby. Oczyszczają płyn limfatyczny, działając jak filtr - zatrzymują chorobotwórcze drobnoustroje i produkty przemiany materii, zanim te dotrą do innych komórek ciała.

Powiększone węzły chłonne mogą być objawem toczącego się procesu zapalnego, a nawet choroby nowotworowej.

3. Jakie są rodzaje węzłów chłonnych?

Największe, a zarazem najważniejsze grupy węzłów chłonnych to:

• węzły przyuszne;
• węzły pachowe;
• węzły podżuchwowe;
• węzły pachwinowe;
• węzły trzewne.

4. Jakie są główne funkcje układu chłonnego?

Układ limfatyczny (inaczej układ chłonny) obejmuje cały organizm i biegnie równolegle do naczyń krwionośny. Jego głównym zadaniem jest rozprowadzenie do wszystkich komórek płynu ustrojowego, którym jest limfa.

Ponadto układ chłonny:

• oczyszcza organizm z patogenów - odprowadza szkodliwe substancje, które dostają się do organizmu;
• chroni organizm przed zakażaniami wirusowymi i bakteryjnymi.

5. Gdzie znajdują się węzły chłonne w ciele?

Węzły chłonne występują w obrębie całego organizmu, zwykle w grupach. Niektóre znajdują się tuż pod skórą, inne zaś rozlokowane są w okolicach narządów głównych.

Jak wcześniej wspomniano, ich największe skupiska węzłów chłonnych znajdują się:

• na szyi;
• pod żuchwą;
• w dołach pachowych;
• w pachwinach;
• pod kolanami.

6. Jakie są przyczyny powiększenia węzłów chłonnych?

Przyczyną powiększonych węzłów chłonnych zarówno u dzieci, jak i osób dorosłych jest zwiększona liczba limfocytów lub innych komórek w ich obrębie. Możemy to zaobserwować np. w czasie toczącej się infekcji.

Powiększone węzły chłonne mogą być także wynikiem chorób niezakaźnych, takich jak:

• reumatoidalne zapalenie stawów;
• nowotwory;
• inne schorzenia autoimmunologiczne.

Przyczyną powiększonych węzłów chłonnych może być także próchnica zębów, zwłaszcza gdy nie jest leczona lub osiągnęła zaawansowane stadium. To wynik zajęcia położonych głębiej tkanek przez bakterię bytujące w jamie ustnej oraz rozwinięcia się procesu zapalnego.

Powiększone węzły chłonne mogą być także oznaką choroby pasożytniczej.

7. Jakie są objawy związane z problemami węzłów chłonnych?

Powiększenie węzłów chłonnych jest diagnozowane, gdy ich średnica jest równa lub przekracza 1 cm u osoby dorosłej oraz 2 cm u dziecka. Czasem powiększone węzły chłonne nie dają żadnych objawów, a zmiany w ich obrębie dostrzegamy przypadkiem, np. w czasie ubierania lub podczas kąpieli.

Czasem jednak powiększonym węzłom chłonnym towarzyszy:

• gorączka;
• ból i tkliwość;
• obrzęk;
• zaczerwienienie skóry w obrębie węzłów chłonnych.

8. Jakie są dostępne metody diagnostyki i leczenia schorzeń węzłów chłonnych?

W diagnostyce powiększonych węzłów chłonnych wykorzystywane są:

• badania laboratoryjne;
• badanie palpacyjne;
• badanie USG;
• RTG klatki piersiowej;
• biopsja węzłów chłonnych;
• tomografia komputerowa;
• rezonans magnetyczny.

Metoda leczenia powiększonych węzłów chłonnych jest zależna od przyczyny problemu. Jeśli powodem jest infekcja, prawdopodobnie niezbędny będzie antybiotyk lub leki przeciwwirusowe.

Jeśli powodem powiększonych węzłów chłonnych jest choroba nowotworowa, konieczne może się okazać wdrożenie chemioterapii, radioterapii czy też zabiegów chirurgicznych. Decyzję o sposobie leczenia w każdym przypadku podejmuje lekarz.

9. Czy węzły chłonne są często celem przerzutów nowotworowych?

Węzły chłonne dość często są celem przerzutów nowotworowych. Nowotwory mogą rozprzestrzeniać się przez organizm poprzez przerzuty (metastazy), a jedną z głównych dróg przerzutów jest układ limfatyczny.

Gdy nowotwór zaczyna się rozszerzać, komórki nowotworowe mogą przedostawać się do pobliskich węzłów chłonnych, gdzie mogą się rozmnażać i powodować ich powiększenie. Jeśli lekarz podejrzewa przerzuty nowotworowe, może zlecić badanie węzłów chłonnych poprzez biopsję lub diagnostykę obrazową, jak tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny.

Potwierdzenie obecności przerzutów w węzłach chłonnych jest ważne dla określenia stadium choroby nowotworowej i wyboru odpowiedniego planu leczenia. Przerzuty do węzłów chłonnych mogą również wpływać na rokowanie w przypadku wielu rodzajów nowotworów.

10. Jakie są zalecenia dotyczące dbania o zdrowie układu chłonnego?

Dbanie o układ limfatyczny jest ważne dla zachowania dobrego zdrowia, a dodatkowo może pomóc zapobiec poważniejszym problemom zdrowotnym, jak choroby nowotworowe. Jak zadbać o układ chłonny?

• ćwicz systematycznie - regularna aktywność fizyczna, jak chodzenie, pływanie czy taniec może pomóc w zachowaniu zdrowego układu limfatycznego poprzez stymulację przepływu limfy; regularne ćwiczenia to również sposób na utrzymanie szczupłej sylwetki, co pomaga zmniejszać ryzyko obrzęków limfatycznych;
• zdrowo się odżywiaj - zbilansowana dieta bogata w owoce, warzywa, pełnoziarniste produkty zbożowe, zdrowe tłuszcze oraz białko jest ważna dla zdrowia układu limfatycznego, powinniśmy unikać także nadmiaru soli i przetworzonych produktów spożywczych, które mogą przyczynić się do zatrzymywania płynów;
• dbaj o nawodnienie organizmu - picie odpowiedniej ilości płynów jest bardzo ważne dla zachowania zdrowego układu chłonnego, ponieważ pomaga utrzymać płynność limfy;
• unikaj stosowania używek, takich jak alkohol lub tytoń, które mogą negatywnie wpływać na układ limfatyczny, a także zwiększać ryzyko wystąpienia chorób nowotworowych;
• staraj się chronić przed urazami - urazy mogą uszkadzać skórę i tkanki limfatyczne; w przypadku każdego urazu, nawet drobnego pamiętaj, aby dokładnie oczyścić ranę;
• poddawaj się regularnym badaniom lekarskim, które pozwolą na wczesne wykrycie potencjalnych problemów z układem chłonnym;
• unikaj noszenia zbyt ciasnych ubrań - zbyt obcisła odzież może ograniczać przepływ limfy i przyczyniać się do występowania obrzęków;
• dbaj o relaks i redukcję stresu - chroniczny stres negatywnie wpływa na funkcjonowanie układu odpornościowego.