Atopowe zapalenie skóry niemowląt. Jak leczyć azs u niemowlaka?
Atopowe zapalenie skóry (AZS) to przewlekła choroba skóry diagnozowana najczęściej u niemowląt. AZS może rozwinąć się już między trzecim a szóstym miesiącem życia dziecka. Jeśli atopowe zapalenie skóry u niemowląt ma swój początek w pierwszym roku życia dziecka, w 50% przypadków nasilone objawy ustępują do ukończenia przez dziecko trzech lat. Typowym objawem azs u niemowląt jest swędząca, wypryskowo-wysiękowa wysypka, najczęściej zlokalizowana na policzkach oraz na wewnętrznej stronie zgięć łokci, kolan.
1. Przyczyny atopowego zapalenia skóry u niemowląt
| UWAGA DLA RODZICÓW: Zdarza się, że lekarze niesłusznie rozpoznają u dziecka atopowe zapalenie skóry, mimo że medyczne kryteria rozpoznania tej choroby są bardzo jasno określone w tzw. “standardach leczenia”. |
|---|
Atopowe zapalenie skóry najczęściej jest reakcją chorobową skóry na alergen lub inny czynnik, który może doprowadzić do uruchomienia wytwarzania przeciwciał IgE.
Przeciwciała IgE to białka wytwarzane przez układ immunologiczny człowieka w celu ochrony organizmu przed szkodliwymi substancjami. Przeciwciała te uczestniczą w reakcji alergicznej, powodując wydzielanie histaminy - związku chemicznego wspomagającego odpowiedź immunologiczną.
Histamina pomaga zwalczać infekcje poprzez zwiększenie przepuszczalności naczyń włosowatych dla leukocytów.
Przyczyny rozwoju atopowego zapalenia skóry są słabiej poznane niż w przypadku astmy i zapalenia błony śluzowej nosa czy spojówek.
Do rozwoju AZS u niemowląt przyczyniają się: predyspozycje genetyczne (przypadki atopowego zapalenia skóry u członków rodziny, choroby atopowe u rodzeństwa) oraz procesy immunologiczne najczęściej związane z obecnością przeciwciał IgE swoistych dla alergenów środowiskowych (pokarmowe lub wziewne).
Chorzy reagują również na drobnoustroje obecne na powierzchni naskórka (np. gronkowiec złocisty) oraz przeciwko autoimmunologicznym białkom ludzkim. Istnieje także odmiana atopowego zapalenia skóry, w której nie występuje swoiste IgE, tzw. odmiana wewnątrzpochodna.
Tak więc unikanie alergenów ma sens tylko u pacjentów, u których wykazano istotną nadwrażliwość. Ważną rolę odgrywają także szczególne cechy skóry (uszkodzenie bariery naskórkowej), np. suchość skóry, obniżenie progu świądowego oraz nadmierna wrażliwość skóry na różnorodne bodźce nieswoiste (ucisk i drażnienie).
Na wystąpienie i przebieg atopowego zapalenia skóry ma wpływ wiele czynników środowiskowych: klimat, zanieczyszczenie środowiska, środki drażniące (detergenty), alergeny, oraz czynniki psychiczne i sytuacje stresowe.
Europejska Akademia Alergologii i Immunologii Klinicznej zaproponowała następujący podział przyczyn choroby:
- alergiczne
a) IgE zależne
b) IgE niezależne
- niealergiczne
Pogorszenie objawów AZS u niemowląt może nastąpić, gdy dziecko ma kontakt z alergenami, np. roztocza kurzu domowego, pyłki, sierść zwierząt, mleko krowie, białko jaj, jak również z substancjami drażniącymi lub związkami chemicznymi, suchym, zimnym lub zbyt ciepłym powietrzem, dymem papierosowym, a także barwnikami lub substancjami zapachowymi dodawanymi do kosmetyków.
Objawy atopowego zapalenia skóry u dzieci mogą nasilać się również w związku z grypą lub przeziębieniem, wysuszeniem skóry (np. po długiej kąpieli), stresem, silnymi emocjami i nagłymi zmianami temperatury.
2. Objawy skórne atopowego zapalenia skóry
Zdrowa skóra charakteryzuje się ściśle przylegającymi komórkami naskórka (naskórek to zewnętrzna warstwa skóry), które tworzą naturalną barierę ochronną przed czynnikami zewnętrznymi. U dzieci z AZS dochodzi do zaburzenia struktury i funkcji bariery naskórkowej w wyniku działania czynników genetycznych oraz przewlekłego stanu zapalnego.
Podstawową rolę odgrywają zaburzenia tworzenia lipidów naskórkowych, z których najważniejsze są ceramidy (część jest nieprawidłowa – ma zmienioną strukturę lub jest produkowana w niewystarczającej ilości).
Zmniejszona zawartość lipidów naskórkowych prowadzi do zmniejszonego wiązania wody i zwiększenia jej przeznaskórkowej utraty, co przyczynia się do wysuszenia i pękania naskórka. W takiej sytuacji alergeny lub inne substancje bez większych trudności dostają się w głąb skóry, powodując stan zapalny.
Ponadto niedobory białek naskórkowych (filagryny) przyczyniają się także do nadmiernej przenikalności bariery skórnej dla wody i alergenów.
Atopowe zapalenie skóry ma różne oblicza, ale najbardziej typowe objawy choroby to uporczywy świąd skóry, jej suchość oraz wysypka o charakterze wypryskowym. W ciężkich przypadkach dotyczy całej twarzy, skóry głowy, tułowia i kończyn po stronie wyprostnej.
Swędzenie skóry u niemowląt chorych na AZS nie jest wyłącznie uciążliwym objawem chorobowym, ale i powodem drapania skóry oraz pogarszania jej stanu. Świąd może bowiem pojawić się przed wysypką. Gdy zmiany skórne swędzą, dziecko odruchowo pociera skórę, nasilając objawy atopowego zapalenia skóry.
Podobne błędne koło ma miejsce także w przypadku przeznaskórkowej utraty wody. Gdy skóra niemowlęcia poci się i traci wilgoć, dochodzi do jej wysuszenia. Wówczas staje się bardziej podatna na swędzenie, dziecko drapie się i może dojść do nadkażeń bakteryjnych w obrębie i okolicy wysypki miejsc chorobowych.
3. Nawroty i remisje AZS
Atopowe zapalenie skóry to choroba przewlekła i nawracająca – w ciągu roku może dojść do kilku (średnio ok. 9) nawrotów AZS. Z tego powodu rodzice martwią się, gdy mimo zastosowania leczenia u niemowlaka, po raz kolejny pojawia się świąd i wysypka.
Objawy atopowego zapalenia skóry mogą wpłynąć także na ogólne zachowanie dziecka – problemy z zasypianiem (obliczono, że pacjent traci średnio około 2 godzin snu!), drażliwość i płaczliwość (nasilenie świądu ma zwykle miejsce wieczorem i w nocy). Aby zmniejszyć ryzyko nawrotu AZS, należy zadbać o właściwą profilaktykę tej choroby. W tym celu należy:
- kąpać niemowlę w specjalnych olejkach, płatkach owsianych lub krochmalu i zrezygnować z płynów do kąpieli zawierających substancje zapachowe;
- prać ubranka dziecka w delikatnych proszkach przeznaczonych dla alergików;
- po każdej kąpieli aplikować na skórę niemowlęcia emolienty;
- zmniejszyć styczność dziecka z czynnikami drażniącymi (kurz, wysoka temperatura);
- delikatnie osuszać skórę niemowlęcia po kąpieli, nie pocierać jej;
- stosować ubranka wykonane z miękkich, naturalnych i przepuszczalnych powietrze materiałów;
- nie stosować kosmetyków na bazie spirytusu.
4. Ubrania dla dziecka z atopowym zapaleniem skóry
Dobór ubrań dla niemowlaka z AZS może stanowić dla rodziców niemałe wyzwanie. Sztuczne i szorstkie materiały mogą bowiem powodować podrażnienia wysuszonej skóry dziecka.
Świadomi tego rodzice wybierają najczęściej bawełnę, która na tle innych tkanin jest dość miękkim materiałem. Należy jednak pamiętać, że bawełniane ubranka dla niemowlaków niestety nie pomogą złagodzić objawów atopowego zapalenia skóry.
Właściwości lecznicze w przypadku AZS ma jedynie zmodyfikowany naturalny jedwab. Jest to wyrób medyczny opracowany z myślą o dzieciach i osobach dorosłych, które zmagają się z atopowym zapaleniem skóry.
Inteligentna jedwabna odzież lecznicza łagodzi uporczywy świąd skóry dziecka. Ogranicza również pocenie, zmniejszając tym samym przeznaskórkową utratę wody.
Zakładając niemowlęciu body z wszytymi rękawiczkami, spodenki ze stopkami lub kominiarkę na głowę, przyczyniamy się do zmniejszenia stanu zapalnego, zaczerwienienia skóry u dziecka, a także przyspieszenia procesu gojenia zmian skórnych oraz skrócenia okresu nasilenia tych zmian.
Naturalny jedwab z niemigrującym czynnikiem antybakteryjnym zmniejsza również ryzyko nadkażeń bakteryjnych skóry niemowlaka.
Partner serwisu parenting.pl Szukasz leków na AZS? Sprawdź ich dostępność w najbliższych aptekach na KtoMaLek.pl. Przeczytaj więcej o objawach atopowego zapalenia skóry na KtoMaLek.pl