Bóle mięśni u dzieci. Jakie są przyczyny tego bólu, jak łagodzić takie dolegliwości?

Bóle mięśni u dzieci mogą mieć różne przyczyny - od urazowych, przez objawy grypy i przeziębienia, po występujące bardzo często bóle wzrostowe. Te ostatnie możemy podejrzewać, gdy nasza pociecha narzeka na bóle nóg, szczególnie w nocy. Tego rodzaju dolegliwości są dość powszechne i wynikają z szybkiego rozwoju organizmu dziecka. Jak je rozpoznać i mieć pewność, że ból mięśni u dziecka wynika właśnie z tej przyczyny? Jak pomóc cierpiącemu na bóle wzrostowe dziecku?

1. Czym są bóle mięśni u dzieci?

Bóle mięśni to nieprzyjemne doznanie, które u dziecka wywołuje niepokój, często płacz, rozdrażnienie, czasem agresję. Maluch, w zależności od wieku oraz umiejętności różnie opisuje ból. Zdarza się, że odmawia poruszania bolącą kończyną lub unika obciążania jej.

Bóle te mogą powstawać wskutek czynników uszkadzających tkankę lub zagrażających jej uszkodzeniem. U maluchów czynnik uszkadzający działa na rosnącą tkankę mięśniową, chrzęstną i kostną. Wśród przyczyn bólu mięśni u dzieci znajdują się także zaburzenia rozwoju oraz wady wrodzone układu kostnego, mięśni lub stawów.

Powszechną przyczyną bólu mięśni u dzieci są bóle wzrostowe. Bóle mięśni wzrostowe to dolegliwość u dzieci w wieku od 3. do 12. roku życia. Wiąże się to z intensywnym wzrostem organizmu dziecka. Bóle te są nawracające, obustronne i zwykle dotyczą nóg dziecka.

Zobacz film: "Jak zadbać o prawidłowe relacje z dzieckiem?"

Bóle mięśni wzrostowe charakteryzują się tym, że występują wieczorem lub w nocy, głównie po intensywnym wysiłku dziecka w ciągu dnia. Bóle te ustępują po zażyciu leków przeciwbólowych.

W przypadku tego rodzaju bólu mięśni zawsze powinniśmy wykluczyć inne, poważniejsze przyczyny tego bólu, jak m.in. białaczka czy nowotwór kości, które mogą dawać podobne objawy.

2. Bóle mięśni wzrostowe u dzieci - przyczyny

Według niektórych specjalistów bóle wzrostowe pojawiają się u 25 proc. dzieci. Inne dane mówią, że na bóle wzrostowe cierpi aż 40 proc. dzieci. Nie ma jednoznacznej teorii, która wyjaśniałaby występowanie tej dolegliwości u maluchów.

Jedna z teorii mówi, że bóle wzrostowe to wynik dużej aktywności fizycznej kilkulatków (bieganie, skakanie), która męczy mięśnie.

Amerykańscy naukowcy mają inną teorię. Wiadomo, że kończyny rosną przede wszystkim w nocy, dlatego też można wysnuć wniosek, że proces wzrostu odbywa się skokowo i jest najbardziej intensywny w czasie snu.

Tłumaczą to tym, że płytki wzrostowe, znajdujące się na zakończeniach kości są zbudowane z delikatnej tkanki. Gdy maluch biega lub chodzi, ulegają ściśnięciu, co spowalnia wzrost. Powstałe w ten sposób zaległości nadrabiane są w czasie snu, gdy nie ma już ucisku na płytki i mogą one swobodnie się rozwijać. Kości rosną wtedy szybciej, co może powodować ból.

Zaobserwowano również, że w czasie intensywnego wzrostu ścięgna dzieci co jakiś czas są za krótkie w stosunku do rosnących w szybszym tempie kości. W tym czasie maluch nie może dotknąć palców stóp bez zginania kolan. Wskutek tego ścięgna są mocno napięte i może to powodować dolegliwości bólowe.

Inną przyczyną mogą być także zaburzenia w budowie ciała, takie jak np. płaskostopie, skolioza, koślawość kolan lub inne poważniejsze problemy ze zdrowiem.

3. Objawy bólu mięśni wzrostowego u dzieci

Objawy bólu mięśni wzrostowego u dzieci:

• symetryczny, obustronny charakter bólu;
• ból występuje u dzieci w wieku od 3. do 12. roku życia;
• dotyczy mięśni, nie stawów;
• zwykle trwa kilkanaście minut, choć może trwać również kilka godzin;
• zwykle dotyczy kończyn dolnych, głównie przedniej strony podudzia i uda;
• występuje w nocy lub wieczorem;
• nie pojawiają się nieprawidłowości w badaniu lekarskim, wyniki badań są prawidłowe;
• ustępuje po podaniu leków przeciwbólowych;
• nie pojawiają się zaburzenia chodzenia u dziecka;

4. Jak rozpoznać bóle mięśni wzrostowe?

Diagnozując ból mięśni wzrostowy u dziecka, zawsze powinniśmy wykluczyć poważne przyczyny tej dolegliwości. Są to m.in. choroby hematologiczne i onkologiczne, w których przebiegu może występować osłabienie dziecka, obniżenie odporności objawiające się infekcją czy gorączka.

Ból kości może wynikać z chorób onkologicznych, dlatego ważne jest zachowanie czujności rodziców. Gdy ból występuje zawsze w tym samym miejscu i znika po lekach przeciwbólowych, powinniśmy wykluczyć kostniaka kostninowego poprzez wykonanie badania RTG kończyny.

Bóle kości mogą wynikać także z chorób zapalnych, takich jak ostre, lub przewlekle zapalenie kości lub z infekcji wirusowej np. odry czy grypy. Także w chorobach ortopedycznych i reumatologicznych często pojawiają się objawy bólu kości.

Podczas diagnostyki bólu kończyn najczęściej wykonywana jest morfologia krwi, OB, CRP i RTG. Jeśli oprócz bólu kończyn pojawiają się inne alarmujące objawy, w każdym przypadku powinniśmy przeprowadzić odpowiednie rozpoznanie, ponieważ mogą one sugerować poważne choroby.

5. Co pomaga na bóle mięśni wzrostowe?

Jak pomóc dziecku cierpiącemu na bóle mięśni wzrostowe? Oto kilka sposobów:

• rozciąganie obolałych mięśni;
• masowanie bolesnych miejsc;
• obkładanie obolałych kończyn ciepłym kompresem;
• środki przeciwbólowe w przypadku bardzo mocnego bólu (unikajmy aspiryny - nie możemy jej podawać dzieciom, ze względu na poważną chorobę - syndrom Reye'a).

Choć bóle mięśni wzrostowe nie są groźne i nie wiążą się z żadną chorobą, mogą pogarszać jakość życia naszego dziecka, dlatego nie powinniśmy ich bagatelizować.

6. Co powinno nas zaniepokoić?

Niżej wymienione symptomy nie wiążą się z bólami wzrostowymi. Pojawienie się jednego lub kilku z nich może świadczyć o innej, poważniejszej chorobie. Nie powinniśmy zwlekać z wizytą u lekarza, jeśli zaobserwujemy je u dziecka:

• ból pojawiający się rano;
• ból ciągły i uporczywy;
• gorączka;
• utrata apetytu;
• opuchlizna, zaczerwienienie lub sztywnienie w obrębie stawów;
• utykanie;
• spadek wagi;
• nasilenie bólu podczas dotykania obolałego miejsca;
• zmęczenie, osłabienie.