Czy refundacja działań z zakresu profilaktyki konfliktu serologicznego Rh(D) może wyeliminować problem w Polsce?
Dane GUS dotyczące narodzin w Polsce, w całym 2017 roku odnotowały przekroczenie pułapu 400 tysięcy noworodków1. Przyjmując odsetek pacjentek Rh-ujemnych na poziomie 15 proc., można oszacować, że zagrożonych konfliktem serologicznym w układzie Rh może być 60 tysięcy kobiet rocznie2. Statystyki pokazują skalę niebezpieczeństwa, które przy odpowiedniej profilaktyce i leczeniu nie musi być zagrożeniem dla matki i upragnionego potomstwa.
Konflikt serologiczny jest patologią, w której na skutek niezgodności antygenowej między matką a płodem - w organizmie matki dochodzi do wytwarzania przeciwciał skierowanych przeciwko antygenom płodowym3. U podstaw wystąpienia zjawiska konfliktu serologicznego i jest jego najczęstszą przyczyną, leży antygen D z układu Rhesus na krwinkach czerwonych.
Konflikt serologiczny występuje kiedy kobieta Rh ujemna oczekuje dziecka, którego ojciec jest Rh dodatni. Dziecko Rh dodatnie dziedziczy antygen D po ojcu, ale ponieważ w okresie ciąży krwiobieg matki jest oddzielony od krwiobiegu płodu barierą łożyskową nie stanowi to większego zagrożenia.
Większe ilości krwi dziecka mogą przedostać się do układu krążenia matki w trakcie ciąży na skutek szczególnych zdarzeń, jakimi są zabiegi, czy krwawienia z dróg rodnych, oraz podczas porodu lub poronienia3.
Organizm kobiety zaczyna wtedy wytwarzać przeciwciała skierowane przeciwko krwinkom dziecka, które traktuje jak ciała obce – podobnie jak miałoby to miejsce w przypadku obrony immunologicznej przed bakteriami lub wirusami. Taki proces określany jest mianem immunizacji, której następstwem jest rozpad krwinek czerwonych dziecka3.
Skutkiem tego zjawiska może być choroba hemolityczna płodu a także inne powikłania: niedokrwistość, niedotlenienie, żółtaczka. W ciężkich nieleczonych postaciach choroby możliwe jest wystąpienie innych poważnych powikłań takich jak np.: uogólniony obrzęk, drgawki, uszkodzenia narządów i mózgu, których konsekwencją może być śmierć dziecka3.
Najwłaściwszą profilaktyką zapobiegającą konfliktowi serologicznemu jest podanie pomiędzy 28 a 30 tygodniem ciąży pierwszej dawki immunoglobuliny anty-D, kobietom, które nie wytworzyły przeciwciał anty-D oraz drugą do 72 godzin po porodzie4.
Od 1 stycznia 2018 roku w ramach świadczeń gwarantowanych podanie immunoglobuliny anty-RhD w czasie ciąży jest finansowane przez budżet państwa5.
Oznacza to, że każda pacjentka korzystająca z usług specjalistycznej opieki medycznej (poradnia K) afiliowanej w ramach powszechnej służby zdrowia ma prawo do bezpłatnego podania immunoglobuliny anty-D w placówce5. Kobieta powinna porozmawiać o tym ze swoim lekarzem prowadzącym, szczególnie kiedy należy do grupy obarczonej ryzykiem konfliktu serologicznego.
Świadomość praw pacjentek do świadczeń może znacząco wpłynąć na poprawę profilaktyki zdrowia ciężarnych i płodu. Praktyka lat ubiegłych pokazuje, że wiele spodziewających się dziecka pań rezygnowało z profilaktyki śródciążowej, ze względu na brak refundacji immunoglobuliny anty-D5. Teraz ten stan powinien ulec zmianie i poprawie.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia ws. refundacji immunoglobuliny anty–D w profilaktyce śródciążowej i poporodowej konfliktu serologicznego Rh(D), jest zgodne z rekomendacjami międzynarodowymi7,8 oraz polskimi zaleceniami dotyczącymi stosowania immunoglobuliny anty-D, zatwierdzonymi przez Krajowych Konsultantów w dziedzinie położnictwa i ginekologii, transfuzjologii klinicznej oraz perinatologii4.
– W ciągu wielu lat opracowano diagnostykę konfliktu serologicznego, która umożliwia jego wczesne rozpoznanie. Coraz popularniejsze stają się nieinwazyjne metody diagnostyczne, są one bowiem bezpieczne dla matki i dla dziecka. Bardzo istotne jest więc objęcie kobiety ciężarnej zagrożonej konfliktem właściwą opieką specjalistyczną przy wdrożeniu skutecznych działań profilaktycznych – mówi profesor Romuald Dębski z Kliniki Ginekologii i Położnictwa CMKP w Warszawie.
Istnieje duże prawdopodobieństwo, że rutynowe postepowanie w zakresie profilaktyki śródciążowej, połączone z profilaktyką poporodową, może praktycznie wyeliminować do zera5 tę jednostkę chorobową i przynieść tysiącom kobiet w Polsce należny komfort psychiczny i zdrowotny4.
Więcej informacji na stronie: http://konfliktserologiczny.pl/
Informacja prasowa