Endometrium. Jaką rolę pełni w organizmie kobiety?
Endometrium to błona śluzowa, naturalnie wyściełająca jamę macicy, która pod wpływem hormonów cyklicznie się zmienia. Jedna z jej warstw regularnie się złuszcza i uwidacznia poprzez krwawienie miesięczne, aby po jego zakończeniu na nowo się odbudować i przygotować na możliwość przyjęcia zapłodnionej komórki jajowej. Jak zbudowane jest endometrium? Jaką rolę odgrywa w procesie ciąży? Na jakie choroby narażone jest endometrium?
1. Co to jest endometrium?
Endometrium to błona śluzowa macicy, która naturalnie ściele jamę trzonu macicy. Ma wpływ na funkcjonowanie każdej kobiety, ponieważ to właśnie ona umożliwia zagnieżdżenie się zapłodnionej komórki, a gdy nie dojdzie do zapłodnienia - złuszcza się jako krew miesiączkowa.
Budowa oraz funkcje endometrium zmieniają się wraz z cyklem menstruacyjnym, jak również z wiekiem każdej kobiety. Zmiany te są możliwe dzięki działaniu żeńskich hormonów płciowych, takich jak m.in. estrogeny czy progesteron.
Zagnieżdżenie się zapłodnionej komórki jajowej i prawidłowy przebieg ciąży zależy od prawidłowej pracy tej błony, dlatego warto dowiedzieć się więcej na temat endometrium i ewentualnych chorób z nim związanych.
2. Jak zbudowane jest endometrium?
Endometrium to jedna z trzech warstw ściany macicy, na którą składają się:
- błona surowicza;
- błona mięśniowa;
- błona śluzowa (endometrium).
Położone jest bezpośrednio na błonie mięśniowej i jest pokryte nabłonkiem. Endometrium zbudowane jest komórek nabłonka, nerwów, tkanki łącznej, komórek układu odpornościowego, naczyń krwionośnych oraz gruczołów, które odpowiadają za produkcję wydzieliny.
Błona śluzowa macicy dzieli się z kolei na dwie warstwy:
- podstawną - ta warstwa nie zmienia się w czasie cyklu, ma stałą strukturę, stanowi zapas pod odbudowę warstwy czynnościowej;
- czynnościową (funkcjonalną) - w tej warstwie zachodzą właściwe zmiany w czasie cyklu.
Jaka jest prawidłowa grubość endometrium? W zależności od fazy cyklu i wieku: dla dziewcząt, które pierwszą miesiączką mają przed sobą, grubość endometrium wynosi od 0,3 do 0,5 mm.
U dojrzałych kobiet endometrium w pierwszej fazie cyklu wynosi od 7 do 9 mm, w drugiej fazie do 15 mm. U kobiet w okresie menopauzalnym, stosujących terapię hormonalną, grubość endometrium wynosi do 8 mm.
3. Endometrium a cykl miesiączkowy
Około 14 dnia cyklu następuje owulacja - z pęcherzyka jajnikowego uwalniana jest komórka jajowa, pęcherzyk zmienia się w ciałko żółte i właśnie ono odpowiada za produkcję progesteronu.
Warstwa czynnościowa pod wpływem tego hormonu zwiększa swą grubość, poprzez rozrastanie się gruczołów, naczyń krwionośnych i komórek, aby przygotować się do stworzenia odpowiedniego miejsca dla zarodka i aby zapewnić mu niezbędne składniki odżywcze.
Jeśli nie dojdzie do zapłodnienia i zagnieżdżenia się zarodka, warstwa ta złuszcza się i zostaje usunięta jako menstruacja.
Po krwawieniu miesięcznym cały proces rozpoczyna się od nowa - warstwa czynnościowa za sprawą estrogenów odbudowuje się z warstwy podstawnej.
Zmiany endometrium nazywamy cyklem endometrialnym, który składa się z trzech faz:
- proliferacja (namnażanie);
- sekrecja (wydzielanie);
- menstruacja (złuszczanie).
4. Rola endometrium w czasie ciąży
Funkcja endometrium zmienia się w momencie, gdy dochodzi do zapłodnienia. Progesteron uwalniany z ciałka żółtego sprawia, że błona śluzowa rozwija się, ostatecznie zmieniając się w doczesną ciążową, która staje się matczyną częścią łożyska. Od warstwy doczesnej zależy przepływ krwi i składników odżywczych, dzięki czemu płód może się prawidłowo rozwijać.
Składa się z dwóch warstw:
- zbitej;
- gąbczastej.
Jest wypełniona substancjami odżywczymi, które zaopatrują zarodek do momentu jego całkowitego zagnieżdżenia. Pomaga również utrzymać i donosić ciążę dzięki komórkom odpornościowym, które w obrębie tej tkanki działają w nieco inny sposób i sprawiają, że ciało ciężarnej nie rozpoznaje płodu jako obcego elementu, który należy zwalczyć.
5. Choroby endometrium
Endometrium jest narażone na różne choroby, które objawiają się zwykle:
- zaburzeniem miesiączkowania;
- niepłodnością i problemami z poczęciem;
- krwawieniem z dróg rodnych;
- dolegliwościami bólowymi;
- skrzepami podczas okresu.
Diagnostyka endometrium to między innymi:
- USG transwaginalne;
- biopsja endometrium;
- histeroskopia.
Choroby endometrium to:
- stan zapalny endometrium;
- endometrioza;
- zrosty endometrium;
- polipy endometrialne;
- rozrost endometrium;
- rak endometrium;
- atrofia endometrium.
