Koślawość kolan u dzieci. Jakie są przyczyny tego schorzenia i jak przebiega leczenie?
Koślawość kolan jest deformacją kończyn dolnych, która głównie dotyczy dzieci, choć może występować także u dorosłych. Koślawość kolan do 6. roku życia jest stanem fizjologicznym, jednak jeśli nieprawidłowa budowa utrzymuje się dłużej, powinniśmy udać się z dzieckiem do fizjoterapeuty lub ortopedy. Czym jest koślawość kolan? Jakie są przyczyny i objawy? Jak wygląda leczenie koślawości kolan?
1. Czym jest koślawość kolan?
Koślawość kolan (inne określenia: koślawe nogi, kolana do środka) jest wadą postawy, która dotyczy kończyn dolnych. Mówimy o niej, gdy przy złączonych i wyprostowanych kolanach między stopami odstęp wynosi powyżej 4,5 cm. Nogi w takim przypadku układają się na kształt litery X, oś podudzia zaś tworzy z osią uda kąt otwarty na zewnątrz.
Wada kolan jest oceniana poprzez mierzenie odległości między kostkami przy zupełnie wyprostowanych nogach, a wartość podawana jest w stopniach.
Koślawość kolan występuje u dzieci w wieku przedszkolnym, częściej u dziewczynek ze względu na budowę miednicy. U noworodków występuje zgięcie w stawie biodrowym i kolanowym, a także niewielka szpatowatość - to pozostałość po wewnątrzmacicznym ułożeniu w czasie życia płodowego, która może utrzymać się nawet do około 3. roku życia.
Po tym czasie fizjologiczna szpotawość zmienia się fizjologiczną koślawość i stan ten utrzymuje się do około 6. roku życia. Po osiągnięciu tego wieku niewłaściwa budowa kolan ma już zazwyczaj trwały charakter.
2. Przyczyny koślawości kolan
Możliwe przyczyny koślawości kolan u dzieci powyżej 6. roku życia:
- dziedziczne;
- wrodzone - brak kości strzałkowej;
- wskutek urazu - wpływ mogą mieć przebyte złamania, urazy okolicy chrząstki wzrostowej;
- dysplazja kości;
- choroby metaboliczne;
- wrodzona łamliwość kości;
- reumatoidalne zapalenie stawu kolanowego;
- krzywica;
- nierównomierny wzrost kości;
- obniżone napięcie mięśniowe;
- infekcje i guzy;
- nadwaga, otyłość;
- idiopatyczne - nie ustalone.
3. Objawy koślawości kolan
Wśród objawów koślawości kolan możemy wymienić:
- niezgrabny chód - dziecko szybko się męczy i może skarżyć się na ból;
- maluch często staje w rozkroku, co w sposób niewłaściwy obciąża wewnętrzną część stóp i może prowadzić do płaskostopia.
4. Rozpoznanie koślawości kolan
Diagnostyka koślawości kolan to przede wszystkim zdjęcie RTG, czasem także USG lub tomografia komputerowa, którą lekarze zalecają w celu sprawdzenia struktury kości.
Ważna jest także diagnoza fizjoterapeutyczna oraz badanie przedmiotowe, niezbędne do ustalenia sposobu leczenia i prowadzenia terapii, a także doboru ćwiczeń na tę przypadłość.
5. Leczenie koślawości kolan
Leczenie koślawości kolan u dzieci nieco różni się od leczenia tej przypadłości u nastolatków czy osób dorosłych. Sposób leczenia zależy też od stopnia skrzywienia.
W przypadku dzieci najczęściej leczenie sprowadza się do:
- unikania długiego chodzenia, stania oraz ćwiczeń w rozkroku;
- unikania jazdy na łyżwach i na nartach;
- nauki właściwego chodu i stania;
- siadania w siadzie skrzyżnym;
- unikania siedzenia w kształcie litery W;
- zmniejszenia ewentualnej nadwagi i dobranie właściwej diety bogatej w witaminy i minerały, odpowiedzialne za rozwój kości (witamina D, wapń);
- stosowania wkładek na koślawość kolan;
- gimnastyki korekcyjnej;
- pływania;
- jazdy na rowerze.
W czasie prowadzenia terapii koślawości kolan niewielkiego stopnia można stosować u dzieci również zabiegi fizykalne, takie jak:
- naświetlanie promieniami podczerwonymi;
- naświetlanie promieniami nadfioletowymi;
- kąpiele solankowe kończyn dolnych;
- masaż klasyczny;
- masaż podwodny.
