Leczenie hiperprolaktynemii
Leczenie hiperprolaktynemii przebiega inaczej w zależności od tego, co wywołuje zbyt wysoki poziom prolaktyny we krwi. Jeśli hiperprolaktynemię wywołuje niezłośliwy i nieaktywny hormonalnie guz, leczenie może nie być konieczne, chyba że objawy są nasilone. W przypadku, jeśli pojawi się hipogonadyzm hipogonadotropowy, stosuje się doustne środki antykoncepcyjne u kobiet, a u mężczyzn testosteron. Hiperprolaktynemię u mężczyzn i u kobiet trzeba regularnie monitorować, nawet jeśli nie powoduje żadnych objawów.
1. Jak wygląda diagnostyka hiperprolaktynemii?
Hiperprolaktynemia to stan podwyższenia poziomu prolaktyny we krwi – u kobiet powyżej 20 ng/ml, a u mężczyzn 15 ng/ml. Pierwszym badaniem powinno więc być badanie poziomu prolaktyny. Warto też zwrócić uwagę na objawy. Prolaktyna to hormon, który w nadmiarze może wywołać u kobiet:
- zaburzenia miesiączkowania (zanik miesiączki, a także nieregularne miesiączki lub bardzo obfite krwawienia),
- niepłodność,
- mlekotok,
- osteopenię,
- osteoporozę,
- hirsutyzm,
- spadek libido.
Hiperprolaktynemia u mężczyzn powoduje natomiast:
- zaburzenia płodności,
- spadek libido,
- problemy z erekcją,
- ginekomastia,
- osteopenia,
- osteoporoza,
- w rzadkich przypadkach mlekotok.
Hiperprolaktynemia u dzieci może wywołać opóźnienie wzrostu oraz dojrzewania płciowego.
Jeśli hiperprolaktynemia jest wywołana przez duży guz w okolicy podwzgórzowo-przysadkowej, mogą wystąpić zaburzenia pola widzenia wywołane uciskiem na skrzyżowanie wzrokowe. Pole widzenia może być ograniczone z prawej i lewej strony. Aby stwierdzić takie zaburzenie, konieczne jest badanie okulistyczne badające pole widzenia. Guz może także powodować bóle głowy.
Aby wykluczyć guz mózgu jako przyczynę hiperprolaktynemii, konieczny jest rezonans magnetyczny z kontrastem. Jeśli guz zostanie wykryty, ocenia się jego wielkość i charakter. Większość guzów mózgu powodujących wymienione objawy to łagodne gruczolaki wydzielające prolaktynę.
Także zaburzenia funkcjonowania podwzgórza, produkującego dopaminę, może wywołać zwiększenie poziomu prolaktyny. Dopamina ma działanie hamujące wydzielanie prolaktyny. Jej zmniejszona ilość może wiązać się z pojawieniem się guzów w okolicy podwzgórza lub stosowaniem niektórych leków i substancji (opioidów, estrogenów w dużych ilościach, neuroleptyków, trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych).
2. Jak leczy się hiperprolaktynemię?
W wielu przypadkach, leczenie hiperprolaktynemii to jedynie obniżanie poziomu prolaktyny środkami farmakologicznymi i łagodzenie hipogonadyzmu hipogonadotropowego. U kobiet leczenie skupia się na tym, by przywrócić płodność, natomiast u mężczyzn łagodzi się objawy hipogonadyzmu (płodność męska nie jest całkowicie zaburzona, natomiast są problemy z erekcją i libido).W leczeniu sprawdzają się antagoniści receptora D2, a także estrogeny u kobiet i testosteron u mężczyzn.
Jeśli przyczyną hiperprolaktynemii jest guz przysadki zwiększający swój rozmiar, celem leczenia staje się zahamowanie tego wzrostu. W niektórych przypadkach konieczne jest usunięcie guza. Jeśli poziom prolaktyny podnosi się wskutek leczenia farmakologicznego, np. depresji, trzeba wziąć pod uwagę zarówno zalety, jak i wady odstawienia leków i ich zmiany.