Łuszczyca. Objawy i leczenie
Łuszczyca to jedna najbardziej rozpowszechnionych chorób dermatologicznych. Jest przewlekłą chorobą zapalną skóry, której przyczyny powstania nie do końca są zbadane. W Polsce zmaga się z nią milion osób, a niemal 80 proc. chorych to osoby w wieku 20 - 40 lat. Co to jest łuszczyca? Jakie są objawy łuszczycy? Czy łuszczyca jest chorobą zakaźną? Sprawdź!
1. Łuszczyca - co to za choroba?
Łuszczyca to przewlekła, ogólnoustrojowa choroba zapalna. Łuszczyca nie jest zakaźna - nie można się nią zarazić. Ma podłoże autoimmunologiczne, w przebiegu łuszczycy występują okresy zaostrzeń oraz remisji.
W jej przebiegu dochodzi do zaburzeń w zakresie wzrostu komórek naskórka oraz ich różnicowania. Naskórek ten nadmiernie rogowacieje, co skutkuje powstawaniem różnych zmian na skórze, zwykle o charakterze rumianych grudek pokrytych srebrną łuską.
Choroba ta występuje u 1 - 3 proc. populacji. U około 1/3 pacjentów objawia się przed 20. rokiem życia.
Jakie są różne formy łuszczycy? Wyróżniamy następujące odmiany tej choroby:
- łuszczyca plackowata;
- łuszczyca kropelkowa;
- łuszczyca skóry głowy;
- łuszczyca odwrócona;
- łuszczyca stawów.
Łuszczyca współistnieje z innymi zaburzeniami ogólnoustrojowymi takimi jak:
- cukrzyca;
- nadciśnienie tętnicze;
- stłuszczenie wątroby;
- choroba reumatoidalna.
Czy łuszczyca ma wpływ na jakość życia pacjentów? Funkcjonowanie pacjentów z łuszczycą w społeczeństwie jest mocno utrudnione, wiele zwykłych, codziennych czynności jest dla nich problemem. W okresie nasilenia objawów aktywności takie jak basen czy sauna pozostają poza ich zasięgiem.
Choroba ta wiąże się także z zaburzeniami w sferze seksualnej, a także obniżeniem nastroju, który może prowadzić nawet do depresji.
2. Typy łuszczycy
Pierwsze symptomy łuszczycy mogą wystąpić w dwóch różnych grupach wiekowych:
- łuszczyca typu I pojawia się między 15. a 40. rokiem życia, występuje u ponad 75 proc. chorych, charakteryzuje się cięższym przebiegiem;
- łuszczyca typu II zwykle rozpoczyna się po 40. roku życia, a jej przebieg jest łagodniejszy.
3. Jakie są przyczyny łuszczycy?
Mimo wielu badań nadal nie zostało wyjaśnione jednoznacznie jakie są przyczyny występowania łuszczycy. Duże znaczenie ma podłoże genetyczne - ryzyko zachorowania na tę chorobę jest dużo większe, jeśli łuszczyca występowała w rodzinie, szczególnie u jednego lub obojga rodziców.
Drugą ze wskazywanych przyczyn jest podłoże immunologiczne. Dużą rolę w tym przypadku odgrywają komórki Langerhansa, znajdujące się w naskórku, jak również limfocyty grasicozależne, limfocyty T, a szczególnie ich subpopulacja Th1 i Th 17.
4. Jakie są czynniki ryzyka związane z łuszczycą?
Znaczenie mają czynniki środowiskowe, takie jak:
- urazy;
- infekcje przebyte w przeszłości;
- farmakoterapia;
- stres;
- alkohol i palenie papierosów;
- zaburzenia hormonalne (w tym menopauza);
- ciąża i poród;
- niewłaściwa higiena i używanie niewłaściwych kosmetyków;
- zażywanie niektórych leków jak np. β-blokery, lit, progesteron, NLPZ.
Czasem zdarza się, że pierwsze objawy tej choroby u dzieci pojawiają się tuż po przebytej anginie lub w okresie zmniejszonej odporności.
5. Łuszczyca - objawy
Objawy łuszczycy, obserwowane obrębie skóry w fazie aktywności choroby, są dla niej typowe. W pierwszej kolejności obserwuje się tzw. wykwit pierwotny, przypominający wyglądem grudkę o czerwonobrunatnym zabarwieniu, dobrze widoczną na tle zdrowej skóry, jej powierzchnia zaś jest drobnopłatowa, złuszczająca się.
Wczesne zmiany to pojedyncze grudki i wykwity o średnicy od 1 do 2 cm. Złuszczenie naskórka w okolicy pierwotnego wykwitu, zdrapanie typowych dla tej choroby łusek zmienia wygląd skóry chorego, która staje się gładka oraz błyszcząca. Stan ten jest określany jako symptom świecy stearynowej.
Następnym typowym objawem jest tzw. objaw Auspitza - skóra jest wrażliwa, jej potarcie zaś powoduje uszkodzenie naczyń krwionośnych oraz krwawienie kropelkowate w okolicy, w której zdrapane zostały łuski.
Obserwuje się także tzw. objaw ostatniej łuski, który polega na stopniowym złuszczaniu i usuwaniu kolejnych łusek, pod którymi skóra jest różowa i gładka. To etap przejściowy, który poprzedza wystąpienie symptomu świecy stearynowej.
Charakterystycznym stanem dla aktywnej postaci tej choroby jest objaw Kobnera, po raz pierwszy opisany w 1872 roku przez niemieckiego dermatologa Heinricha Kobnera. Polega na tym, że przy aktywnej postaci choroby po uszkodzeniu choroby, spowodowanym np. zadrapaniem, przekłuciem, cięciem chirurgicznym po upływie od 6 do 12 dni pojawiają się wzdłuż uszkodzenia typowe dla łuszczycy zmiany.
W symptomach łuszczycy, obok typowych dla poszczególnych etapów zmian chorobowych, ważny jest również sam przebieg choroby, szczególnie w zakresie ewolucji zmian skórnych i ich lokalizacji, w określonych ściśle występujących po sobie fazach.
6. Jak rozpoznawana jest łuszczyca?
Czasem łuszczyca jest mylona z innymi chorobami, szczególnie w przypadku postaci stawowej i paznokciowej. Diagnoza może mylnie wskazywać na reumatoidalne zapalenie stawów lub grzybicę paznokci. Dla łuszczycy są jednak dwa typowe, opisane wcześniej objawy:
- objaw Auspitza;
- objaw świecy stearynowej.
7. Jakie są dostępne metody leczenia łuszczycy?
Leczenie łuszczycy opiera się przede wszystkim na zwalczaniu łuszczycowych zmian zapalnych na skórze, doprowadzenie do remisji objawów oraz jak najdłuższe utrzymanie tego stanu.
Aby załagodzić objawy i doprowadzić do remisji łuszczycy u chorych, u których zmiany obejmują do 1/4 powierzchni ciała, stosowane jest leczenie zewnętrzne. W początkowym etapie leczenia zalecane są preparaty złuszczające, które mają na celu usunięcie łuski. W swoim składzie zawierają wysokie stężenie mocznika lub kwasu salicylowego.
W następnej kolejności warto sięgnąć po dermokosmetyki ograniczające proliferację naskórka. Lekarze zalecają także kuracje kortykosteroidami, które dostępne są na receptę i pochodnymi witaminy D.
Jeśli zmiany pokrywają ponad 25 proc. powierzchni skóry lub chory jest w złej kondycji psychicznej, wdrażane jest leczenie ogólne, które obejmuje leki immunosupresyjne (retinoidy, leczenie biologiczne, metotreksat, cyklosporyna A). Terapia ta stanowi jednak duże obciążenie dla organizmu chorego. Dodatkowo wprowadzana jest fototerapia i psychoterapia.
Życie z łuszczycą wymaga od pacjenta systematyczności i wielu wyrzeczeń, szczególnie jeśli choroba występuje w poważniejszej postaci. Istotna jest codzienna pielęgnacja skóry oraz stosowanie specjalistycznych preparatów do kąpieli i smarowania, które pomagają złagodzić uciążliwe objawy.
Łuszczyca jest chorobą nieuleczalną na chwilę obecną i pacjent powinien nauczyć się z nią żyć. Warto utrzymywać jak najdłużej okresy reemisji, dbać o właściwą dietę, unikać stresu i ograniczać używki. Zwalczanie czynników, które potęgują objawy choroby, pozwoli ograniczyć jej rozwój.
