Melatonina i nadzieje z nią związane

O melatoninie mówi się najczęściej  w kontekście zaburzeń snu. I słusznie, jednak doniesienia ze świata nauki wskazują, że hormon ten może również wspomagać leczenie wielu chorób i dolegliwości.

Melatonina określana bywa mianem "hormonu snu". Produkowana jest w szyszynce, niewielkim gruczole wydzielania wewnętrznego, który umiejscowiony jest głęboko w mózgu.

Melatonina wydzielana jest pulsacyjnie do płynu mózgowo-rdzeniowego i krwi, a proces ten jest ściśle związany z bodźcami świetlnymi. Gdy robi się ciemno, poziom tego hormonu wzrasta, a człowiek staje się senny. Poziom melatoniny w ciągu dnia z reguły jest nie za wysoki

Jej stężenie zmienia się wraz z wiekiem. Jej niskie wartości charakteryzują okres noworodkowy, wyższe zaś – okres przedszkolny (3-5 lat). Hormon ten względnie stabilne stężenie osiąga w okolicy 40. roku życia, w kolejnych latach zaś jego poziom systematycznie maleje.

Wpływ melatoniny na ludzki organizm jest przedmiotem wielu naukowych dociekań. Dowiedziono, że suplementacja tym hormonem jest skuteczna w terapii zaburzeń snu. Stosuje się go również w leczeniu sezonowej choroby afektywnej.

O potencjalnych wskazaniach do stosowania melatoniny poinformowali Maciej Brzęczek, Karina Słonka i Lidia Hyla-Klekot – autorzy pracy "Melatonina – hormon o plejotropowym działaniu", który to materiał ukazał się w ostatnim numerze czasopisma „Pediatria i Medycyna Rodzinna”.

Jak się okazuje, zastosowanie melatoniny może być bardzo szerokie. Za kilka lat hormon ten leczyć będzie wrzody żołądka, chorobę refleksową oraz zespół jelita drażliwego. Wykazano bowiem, że wpływa na czynność motoryczną i wydzielniczą układu trawiennego.

Naukowcy twierdzą ponadto, że melatonina może odegrać znaczącą rolę w leczeniu miażdżycy i chorób układu sercowo-naczyniwego (ma właściwości antyoksydacyjne i antylipidowe).

Z hormonem nadzieję wiążą również onkolodzy. Testy wykazały bowiem, że jest ona zdolna hamować namnażanie się komórek nowotworowych.

Być może już za kilka lat melatonina będzie skutecznie leczyła niektóre choroby psychiczne i neurologiczne, np. migrenę lub bóle klasterowe głowy.

Melatoninie z uwagą przyglądają się również pediatrzy. Obecnie stosują ją w leczeniu zaburzeń snu u dzieci. Hormon ten przyspiesza zasypianie, pozytywnie wpływa na jakość snu i wydłuża jego poszczególne fazy.

Dyssomnie (zaburzenia snu związane z jego nieprawidłową ilością, jakością oraz czasem trwania) często dotyczą dzieci z zaburzeniami neurorozwojowymi, tj. autyzm, zespół nadpobudliwości z deficytem uwagi (ADHD).

Podjęto już próby zbadania, czy podawanie odpowiednich dawek melatoniny u dzieci z tymi zaburzeniami poprawi jakość ich snu. Wyniki testów są obiecujące. Badania kliniczne wykazały, że hormon ten skutecznie leczy zaburzenia snu u dzieci z ADHD, a co najważniejsze – nie wywołuje skutków ubocznych.

Niższy poziom melatoniny ujawniono również u dzieci, w których występują drgawki gorączkowe i napady drgawkowe w przebiegu padaczki. To skłoniło naukowców do badań nad neuroprotekcyjnym wpływem melatoniny na ośrodkowy układ nerwowy u dzieci.

Wnioski napawają optymizmem: włączenie tego hormonu do terapii przeciwdrgawkowej minimalizuje częstotliwość występowania i natężenia drgawek w przebiegu padaczki lekoopornej.

Melatonina wykazuje ponadto działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne, w przyszłości zatem może być stosowana w terapii chorób przebiegających z sepsą lub niedotlenieniem organizmu.

Właściwości pronasenne tego hormonu z kolei być może będzie można wykorzystywać przy znieczuleniach.

1. Zegar biologiczny do naprawy

Melatonina reguluje nasz dobowy rytm. Wysyła nas do łóżka, gdy robi się ciemno, zarządza pobudkę, gdy światło słoneczne przedziera się do naszej sypialni.

Gdy produkcja tego hormonu nie jest w żaden sposób zaburzona, człowiek funkcjonuje sprawnie. Współczesność jednak w tym nie pomaga. Sztuczne światło, częsty brak snu, oglądanie telewizji przed pójściem do sypialni – to wszystko sprawia, że nasz biologiczny zegar zaczyna pracować niepoprawnie. A to z kolei rodzić może wiele problemów.

Niedobór melatoniny może przyczynić się do rozwoju chorób nowotworowych (tj. rak piersi, rak okrężnicy, rak prostaty), jak i cukrzycy typu 2, chorób oczu i paradontozy. Dbanie o prawidłową ilość i jakość snu jest zatem niezwykle ważne.