Ostry brzuch
Ostry brzuch to stan zagrażający życiu, który wymaga natychmiastowej interwencji chirurgicznej. Alarmujące objawy to m.in. twardość i silne napięcie powłok brzusznych, zatrzymanie gazów i stolca, wymioty, bardzo silne bóle brzucha, zaburzenia oddychania, przyspieszone tętno, bladość skóry, zimne czoło i dłonie, gorączka. U pacjentów z takimi objawami konieczne jest przeprowadzenie operacji oraz podanie antybiotyków. Im szybciej chory trafi na salę operacyjną, tym większe szanse na uratowanie.
1. Przyczyny wystąpienia objawów ostrego brzucha
Objawy ostrego brzucha najczęściej spowodowane są przez:
- stan zapalny w obrębie jamy brzucha, np. ostre zapalenie wyrostka robaczkowego, trzustki czy pęcherzyka żółciowego,
- spastyczne zaburzenia drożności, np. niedrożność przewodu pokarmowego,
- zapalenie otrzewnej wywołane perforacją żołądka w przebiegu choroby wrzodowej, przedziurawieniem zmienionego zapalnie wyrostka robaczkowego lub pęcherzyka żółciowego, przebiciem owrzodzenia jelita cienkiego lub grubego, przetokami w chorobie Leśniowskiego-Crohna, przebiciem ropnia wątroby, rozprzestrzeniającym się zapaleniem opłucnej lub osierdzia,
- krwawienia z uszkodzonych narządów jamy brzusznej czy w wyniku ciąży pozamacicznej,
- uwięźnięcie przepukliny,
- sepsę wywołaną przez gronkowce, paciorkowce lub pneumokoki.
2. Objawy ostrego brzucha
Objawy ostrego brzucha zawsze zagrażają życiu chorego. Są to przede wszystkim:
- nagły, intensywny ból brzucha,
- nudności oraz wymioty,
- ból podczas uciskania brzucha,
- brzuch deskowaty, czyli silne napięcie jego mięśni,
- znaczne wzdęcie brzucha,
- tachykardia,
- bladość skóry,
- ogólny niepokój,
- odwodnienie,
- brak perystaltyki jelit (tzw. cisza w brzuchu),
- zaburzenia oddychania,
- zimne czoło i dłonie.
3. Diagnoza i leczenie objawów ostrego brzucha
Rozpoznanie ostrego brzucha ustalane jest na podstawie wywiadu lekarskiego z chorym oraz obecności charakterystycznych objawów. Przy postawieniu diagnozy pomocne są badania laboratoryjne (morfologia krwi, OB, CRP, czas krzepnięcia, jonogram, elektrolity) i badania obrazowe, takie jak RTG jamy brzucha lub badanie ultrasonograficzne.
U chorego, cierpiącego z powodu ostrego brzucha, najlepiej unieść kolana, co pozwoli na odciążenie brzucha. Nie wolno mu podawać napojów, jedzenia ani leków przeciwbólowych, ponieważ mogą zakłócać obraz chorobowy, uniemożliwiając lub utrudniając późniejsze postawienie diagnozy przez lekarza.
Chorego z objawami ostrego brzucha należy jak najszybciej przewieźć do szpitala na ostry dyżur chirurgiczny. Zazwyczaj wymagają one leczenia operacyjnego.