Palenie tytoniu

Wiadomo, że palenie tytoniu jest szkodliwe dla zdrowia, jednak mało kto zdaje sobie sprawę z tego, że może mieć ono negatywny wpływ na męską płodność. W przypadku problemów z płodnością na początku to najczęściej kobietę obarcza się winą za brak potomstwa i to ona pierwsza idzie się przebadać. Okazuje się jednak, że tempo i styl życia prowadzony w obecnych czasach mają niebagatelny wpływ na mężczyzn i to również z ich powodu para może mieć problemy w staraniach o dziecko. Palenie papierosów może powodować znaczne osłabienie popędu seksualnego oraz niekorzystne zmiany w nasieniu.

1. Wpływ palenia tytoniu na aktywność seksualną mężczyzn i potencję

Badania wykazują, że około 115 tysięcy Polaków w wieku 30-49 lat cierpi na impotencję wywołaną paleniem papierosów. Problemy z potencją i spadek libido stanowią jedną z przyczyn trudności par w staraniach o dziecko. Palenie tytoniu przez mężczyzn może powodować schorzenia naczyniowe, takie jak miażdżyca naczyń krwionośnych. Gwałtowne skurcze naczyń zmniejszają lub ograniczają dopływ krwi do prącia w czasie erekcji. Ponadto nikotyna uszkadza mechanizm zastawkowy zatrzymujący krew w obrębie prącia. Z tego powodu często odbycie satysfakcjonującego stosunku płciowego jest utrudnione, ponieważ występują zaburzenia wzwodu.

2. Wpływ palenia papierosów na płodność kobiet

Palenie papierosów wpływa również na płodność kobiet. Okazuje się, że częściej niż co trzecia paląca kobieta jest niepłodna. Z powodu nałogu śluz szyjkowy ulega zagęszczeniu, co wpływa niekorzystnie na ruchliwość plemników. Ponadto mogą pojawić się zaburzenia gospodarki hormonalnej, które stanowią przyczynę problemów z owulacją. Palenie tytoniu przez kobiety powoduje również:

Zobacz film: "Krioprezerwacja płodności"

• stany zapalne nabłonka jajowodów i zaburzenia perystaltyki jajowodowej;
• niekorzystne zmiany błony śluzowej macicy utrudniające implantację zarodka;
• poronienia samoistne lub poród przedwczesny;
• zaburzenia rozwoju prenatalnego płodu;
• zmniejszenie ilości komórek jajowych i uszkodzenie DNA pęcherzyków jajników;
• wcześniejszą menopauzę.

3. Palenie papierosów a jakość nasienia mężczyzny

W przypadku niepłodności często pomija się zdrowie mężczyzny. W końcu dziecko rozwija się w łonie matki, a nie ojca… Należy jednak pamiętać, że zajście w ciążę zależy w równej mierze od stanu komórek jajowych kobiety, jak i plemników mężczyzny. Palenie papierosów ma negatywny wpływ na zdrowie – co jest pewne i oczywiste. Zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn palenie tytoniu wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia chorób nowotworowych, chorób serca, rozedmy płuc i wielu innych problemów zdrowotnych. Substancje toksyczne z papierosów zatruwają organizm, w tym także negatywnie oddziałują na układ rozrodczy.

Badania wpływu palenia na płodność mężczyzn wykazały spadek jakości nasienia. Prawidłowa jakość nasienia stanowi najważniejszy parametr odpowiedzialny za płodność mężczyzny. Bierze się pod uwagę zarówno budowę plemników, ich ruchliwość, żywotność, jak również skład, objętość i lepkość płynu nasiennego. Plemniki są bardzo wrażliwe na działanie czynników zewnętrznych i wewnętrznych. Palenie papierosów może doprowadzić do nieprawidłowości w funkcjonowaniu jąder i zaburzeń wytwarzania męskich gamet. Pogorszenie parametrów nasienia z powodu palenia papierosów obejmuje:

• Ilość plemników (liczba plemników znajdująca się w danej dawce nasienia) – za prawidłową ilość plemników uważa się 20-300 mln/ml. Jeśli w 1 ml nasienia jest mniej niż 20 milionów plemników, może to powodować niepłodność. Badania wykazują, że ilość plemników w nasieniu mężczyzn palących zmniejsza się nawet o 23%. Oznacza to, że ciąża nie jest niemożliwa, ale może odwlec się w czasie.
• Ruchliwość plemników (zdolność plemników do poruszania się) – jeśli ruchliwość plemników jest niewystarczająca, mogą one mieć problemy z przeniknięciem przez śluz szyjkowy dróg rodnych kobiety, z dotarciem do komórki jajowej i zapłodnieniem jej. U palaczy tytoniu notuje się spadek ruchliwości plemników nawet o 13%.
• Morfologia plemników (kształt, wielkość i budowa plemników) – źle uformowane, np. bez witki lub małe plemniki mogą mieć problemy z przemieszczaniem się i być niezdolne do zapłodnienia komórki jajowej. Poza tym czas ich przeżycia jest krótszy niż normalnie. Mężczyźni palący papierosy mają mniej plemników o prawidłowej budowie niż panowie stroniący od nałogu nikotynowego.

Ponadto u palaczy często występują zaburzenia poziomu hormonów, co również negatywnie wpływa na płodność. Należy podkreślić, że nałóg nikotynowy nie wywołuje niepłodności, lecz znacznie obniża płodność zarówno mężczyzn, jak i kobiet. Mając jednak trudności z poczęciem dziecka, trzeba nie tylko przeprowadzić odpowiednie badania lekarskie i podjąć leczenie, ale też prowadzić zdrowy styl życia. Do zdrowego stylu życia na pewno zalicza się rzucenie palenia i rozstanie się z truciznami występującymi w papierosach.

4. Palenie papierosów przyczyną trudności z zajściem w ciążę metodą ICSI

Naukowcy badali również wpływ palenia mężczyzn na skuteczność leczenia niepłodności technikami rozrodu wspomaganego. Jeśli para decyduje się na poczęcie dziecka metodą in vitro, a przyczyną niepłodności są niewłaściwe parametry nasienia, wówczas zabieg wykonuje się metodą ICSI. Procedura ICSI zakłada wprowadzenie do komórki jajowej jednego plemnika w celu jej zapłodnienia. Metoda ta stosowana jest najczęściej w przypadku ciężkiej niepłodności męskiej albo wtedy, gdy klasyczna procedura in vitro nie powiodła się. Niestety palenie tytoniu przez mężczyzn znacznie obniża skuteczność metody ICSI. Aby zwiększyć szanse na posiadanie potomstwa, przy zamiarze leczenia niepłodności warto poważnie przemyśleć rzucenie palenia.

Poza tym, nawet jeśli paląc papierosy, mężczyzna nie ma problemów z płodnością, powinien pamiętać o tym, że palenie bierne szkodzi zdrowiu partnerki i może stwarzać trudności z zajściem w ciążę. Mutagenne działanie dymu tytoniowego na komórki rozrodcze może prowadzić do poronień samoistnych. Jest jeszcze jeden powód, dla którego warto rozstać się z nałogiem. Gdy już dziecko szczęśliwie pojawi się na świecie, ojciec nie będzie zatruwał go dymem papierosowym. Badania wykazują, że u dzieci palących ojców częściej zdarzają się wady wrodzone, wzrasta ryzyko wystąpienia nowotworów i śmiertelności okołoporodowej. Czy to mało, aby podjąć decyzję o zaprzestaniu palenia?

Joanna Krocz