Poziom hormonów tarczycy
Aby zbadać funkcję tarczycy, zwykle rozpoczyna się od badania hormonu TSH, czyli tyreotropiny. Jest to hormon przysadkowy, którego poziom zależy od poziomu hormonów tarczycy. Badanie TSH jest bardzo czułe, ale zmiany hormonalne tarczycy są w nim dość późno uwidocznione. Najbardziej miarodajne jest równoczesne oznaczenie TSH i wolnych hormonów tarczycy – fT4 (tyroksyny) i fT3 (trójjodotyroniny).
1. Po co badać poziom hormonów tarczycy?
Hormonalne badania przed ciążą pozwolą uniknąć możliwych powikłań, jeśli kobieta ma problemy z tarczycą i o tym nie wie, a chce zajść w ciążę, ma problemy z zajściem w ciążę lub jej donoszeniem.
Objawy nadczynności i niedoczynności tarczycy nie są zbyt charakterystyczne. Osoby, które cierpią na nadczynność tarczycy bywają nadmiernie pobudzone, mają przyspieszone tętno, częste biegunki, skarżą się także na osłabienie mięśni. Niedoczynność z kolei wywołuje niemal odwrotne objawy: osłabienie, niskie tętno, zaparcia. Zarówno nadczynność, jak i niedoczynność tarczycy mogą wywołać zaburzenia miesiączkowania. Niedoczynność tarczycy może także powodować problemy z zajściem w ciążę. Badanie poziomu hormonów tarczycy jest więc badaniem wykorzystywanym w diagnostyce niepłodności.
Najczęstszym badaniem hormonów tarczycy jest badanie TSH, które ma dużą czułość i jest w stanie wykryć nawet bezobjawowe zaburzenia hormonów tarczycy. To oznaczenie ma jednak dość poważną wadę, a mianowicie, opóźnienie w stosunku do aktualnego poziomu hormonów tarczycy. Dopiero po wykonaniu tego badania mogą okazać się konieczne bezpośrednie badania T3, T4, FT3 i FT4.
2. Co oznacza wysokie TSH?
Wysokie TSH zazwyczaj świadczy o niedoczynności tarczycy. Aby potwierdzić tę diagnozę, przy braku jakichkolwiek objawów niedoczynności u pacjenta, robi się zazwyczaj oznaczenie FT4, czyli jednego z wolnych hormonów tarczycy. Nie przeprowadza się w takim przypadku badania FT3, gdyż często zdarza się, że w przypadku niedoczynności tarczycy ten wskaźnik jest prawidłowy. Jeśli niedoczynność tarczycy wynika z niedoborów jodu, czynnik FT3 jest podwyższony.
Podwyższone TSHmoże nie wiązać się z chorobami tarczycy. Może być na przykład wynikiem poważnych zaburzeń krążenia, chorób nadnerczy, pojawia się również w okresie rekonwalescencji po różnego rodzaju infekcjach.
3. Co oznacza niskie TSH?
Niskie TSH najczęściej oznacza nadczynność tarczycy. W tym przypadku robi się badanie FT4 i FT3 lub tylko badanie jednego z tych hormonów. Nadczynność tarczycy wywoła podwyższenie także poziomu FT3 i FT4.
Niskie TSH pojawia się także w trakcie ciąży, gdyż hormon HCG, który wydziela łożysko, powoduje obniżenie TSH. Zbyt niski poziom TSH może być wynikiem zażywania niektórych leków, takich jak leki przeciwdepresyjne lub stosowane w chorobie Parkinsona. TSH obniża się także wskutek głodzenia i poważnych stanów takich jak niewydolność krążeniowa.
Należy pamiętać, aby nie interpretować samodzielnie wyników badań hormonów tarczycy, szczególnie w ciąży. Tylko lekarz prowadzący ciążę jest w stanie poprawnie zinterpretować „zbyt wysoki” lub „zbyt niski” poziom hormonów tarczycy w ciąży.