Masz problemy ze wzrokiem? Być może brakuje ci tej witaminy
Witamina A pełni w organizmie kluczową rolę, wspierając odporność, wzrok oraz zdrowy rozwój. Ponadto ma niebagatelny wpływ na rozwój kilku typów raka. Wyjaśniamy, co może świadczyć o jej niedoborze i kiedy warto wprowadzić suplementację.
1. Dlaczego witamina A jest ważna?
Odkryta w 1931 roku witamina A to jedna z witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, niezbędna w wielu procesach zachodzących w organizmie. Jedną z jej najważniejszych funkcji jest wspieranie prawidłowego funkcjonowania wzroku – pomaga w odbieraniu bodźców wzrokowych przez siatkówkę oka. Niedobór witaminy A może prowadzić do problemów z widzeniem po zmierzchu, czyli tzw. kurzej ślepoty.
Jednak witamina A to nie tylko zdrowy wzrok. Jest ona również niezbędna dla zdrowej kondycji skóry, włosów i paznokci oraz wspiera zdrowy rozwój kości i zębów. Odpowiednia ilość tej witaminy chroni również nabłonek układu oddechowego przed patogenami (co ma ogromne znaczenie dla budowania odporności u dzieci), a także wspomaga metabolizm białek i hormonów oraz wpływa na prawidłowe wchłanianie żelaza.
2. Witamina A chroni przed rakiem
Witamina A odgrywa istotną rolę w funkcjonowaniu organizmu, a jej wpływ na rozwój nowotworów jest złożony i zależny od różnych czynników. Badania sugerują, że odpowiednia ilość witaminy A i beta-karotenu w diecie może być związana z mniejszym ryzykiem rozwoju pewnych typów nowotworów, takich jak rak piersi, rak prostaty czy rak płuc u osób niepalących.
Ponadto naukowcy z Uniwersytetu Brown udowodnili, że spożywanie witaminy A ma znaczący wpływ na występowanie płaskonabłonkowego raka skóry. W badaniu, które trwało 26 lat, wykazano, że osoby, które regularnie stosowały witaminę A, miały o 17 proc. mniejsze ryzyko zachorowania na ten nowotwór.
Ponadto w leczeniu niektórych nowotworów, takich jak ostre promielocytowe białaczki, stosuje się all-trans kwas retinowy (ATRA) – pochodną witaminy A. W takich przypadkach retinoidy wspomagają różnicowanie komórek nowotworowych i mogą hamować ich wzrost.
Trwają badania nad wykorzystaniem retinoidów w terapii innych rodzajów raka, choć ich skuteczność i bezpieczeństwo wymagają dalszego potwierdzenia.
3. Skąd czerpać witaminę A?
Witamina A występuje w wielu produktach spożywczych, zwłaszcza tych pochodzenia zwierzęcego. Najbogatszym źródłem tej witaminy jest tran, który zawiera także witaminę D, witaminę E oraz kwasy omega-3. Tran można podawać dzieciom powyżej 3. roku życia, szczególnie w okresie jesienno-zimowym, gdy dostęp do świeżych warzyw i owoców jest ograniczony.
Inne źródła witaminy A to wątroba wieprzowa, marchew, papryka, jarmuż, szpinak, słodkie ziemniaki i dynia. W nieco mniejszych ilościach witamina ta obecna jest również w maśle, mleku i jajkach. Dla dzieci, które mają zdrowe nawyki żywieniowe, zbilansowana dieta zwykle pokrywa zapotrzebowanie na witaminę A. Problem pojawia się, gdy dziecko unika warzyw, owoców i nabiału, co może prowadzić do niedoboru tej substancji.
4. Objawy niedoboru i zagrożenia wynikające z suplementacji
Niedobór witaminy A może objawiać się suchą skórą, suchością gałki ocznej, łamliwymi paznokciami, problemami z widzeniem po zmierzchu oraz brakiem apetytu. U nastolatków może powodować także problemy z cerą, takie jak trądzik.
Należy pamiętać, że nadmiar witaminy A jest również niebezpieczny. Może powodować drażliwość, powiększenie śledziony i wątroby, bóle głowy, nudności czy zażółcenie skóry. Zanim zdecydujemy się na suplementację, konieczna jest konsultacja z pediatrą i badanie krwi.
5. Kiedy warto sięgnąć po suplementy?
W sytuacji, gdy dieta dziecka nie pokrywa zapotrzebowania na witaminę A, warto rozważyć suplementację, ale jedynie pod kontrolą lekarza. Tran może być świetnym wyborem – wspiera odporność, wpływa na zdrowy wzrost kości, mięśni i zębów. Alternatywą są preparaty witaminowe zawierające witaminę A i C oraz witaminy z grupy B i wapń.
