Rzeżączka. Przyczyny, objawy, leczenie

Rzeżączka to jedna z najczęściej występujących chorób wenerycznych. Wywoływana jest przez dwoinkę rzeżączki, która należy do bakterii Gram-ujemnych. Występuje u oby płci, jednak jej objawy w przypadku kobiet i mężczyzn różnią się. Nieleczona może prowadzić do powikłań, mogących skutkować poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi, w tym również niepłodnością. Jakie są objawy rzeżączki? Czy rzeżączka jest chorobą wyłącznie przenoszoną drogą płciową? Jakie są metody leczenia rzeżączki?

1. Czym jest rzeżączka i jakie są jej główne objawy?

Rzeżączka to bakteryjna choroba infekcyjna, przenoszona drogą płciową. Do zakażenia dochodzi podczas bezpośredniego kontaktu seksualnego, ale również w czasie porodu, przechodząc z matki na noworodka.

Na chorobę tę mogą zapaść zarówno kobiety, jak i mężczyźni. Zwykle ogniska chorobowe rozwijają się w okolicy narządów płciowych, choć mogą występować także w okolicach odbytu lub gardła.

Rzeżączka może przebiegać bezobjawowo lub skąpoobjawowo, objawy zaś różnią się między zakażeniami występującymi u kobiet oraz u mężczyzn.

1.1. Objawy rzeżączki u kobiet

Zobacz film: "Jak zadbać o prawidłowe relacje z dzieckiem?"

U kobiet objawy rzeżączki występują po około 7-14 dniach od momentu zakażenia, powodując:

• ropne upławy z pochwy;
• pieczenie w pochwie;
• ból w miednicy mniejszej;
• ból podczas stosunku;
• pieczenie i ból podczas oddawania moczu.

W niektórych przypadkach może dojść do zaburzeń cyklu miesiączkowego i dodatkowych krwawień pomiędzy poszczególnymi miesiączkami.

1.2. Objawy rzeżączki u mężczyzn

Choroba ta u mężczyzn zazwyczaj pojawia się po około 2 do 5 dni od zakażenia, powodując następujące dolegliwości:

• zapalenie żołędzi;
• obrzęk i tkliwość najądrzy;
• ból i pieczenie w czasie oddawania moczu;
• wyciek z cewki moczowej o ropnym charakterze.

1.3. Objawy rzeżączki w innych lokalizacjach ciała

Jak wcześniej wspomniano, zakażenie tą chorobą może rozwijać się także w innych obszarach ciała i może prowadzić do m.in.:

• rzeżączkowego zapalenia gardła;
• zapalenia odbytu i odbytnicy;
• zapalenia spojówek;
• infekcji rozsianej.

Bardzo groźne może być rzeżączkowe zapalenie spojówek u noworodków, do którego może dojść w czasie porodu naturalnego, jeśli matka dziecka cierpi na tę chorobę.

2. Jakie są przyczyny rzeżączki?

Do zakażenia tą chorobą dochodzi podczas stosunku seksualnego z osobą będącą nosicielem dwoinki rzeżączki. Bakteria ta może bytować w obrębie układu moczowo-płciowego, jak również gardła i odbytu, stąd też do rozwoju zakażenia może dojść nie tylko w czasie tradycyjnego stosunku, ale także podczas seksu oralnego i analnego.

Do zakażenia może dojść również poprzez używanie tych samych przedmiotów higieny osobistej, co zakażona osoba, choć w tym przypadku ryzyko jest znacznie mniejsze.

3. Jakie są metody diagnostyki rzeżączki?

Diagnostyka rzeżączki to przede wszystkim wykonanie posiewów w kierunku zidentyfikowania Neisseria gonorrhoeae. Posiew wykonywany jest z miejsca objętego chorobą, zwykle z kanału szyjki macicy, cewki moczowej, odbytu lub gardła. Badanie można uzupełnić także o antybiogram, pomocny w dobraniu najwłaściwszej metody leczenia.

Najdokładniejszą metodą diagnostyczną w przypadku rzeżączki jest test PCR - wyniki badania pozwalają wykryć materiał genetyczny dwoinki rzeżączki, by jednoznacznie potwierdzić zakażenie u pacjenta.

4. Jak przebiega leczenie rzeżączki?

Jeśli podejrzewamy u siebie zakażenie dwoinką rzeżączki, powinniśmy udać się do lekarza wenerologa-dermatologa. Po zdiagnozowaniu rzeżączki i uwzględnieniu dodatkowych czynników chorobowych lekarz zaplanuje odpowiednie leczenie.

Leczenie to zazwyczaj antybiotykoterapia, obejmująca krótkotrwałe, domięśniowe podawanie penicyliny i dodatkowych leków doustnych. Z uwagi na rosnącą oporność dwoinki rzeżączki na ten antybiotyk może pojawić się konieczność włączenia do leczenia innych preparatów.

5. Czy rzeżączka może prowadzić do powikłań?

Rzeżączka może prowadzić do powikłań, zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet. Oto kilka potencjalnych powikłań związanych z rzeżączką:

• zapalenie jąder u mężczyzn;
• zapalenie macicy u kobiet;
• zapalenie narządów miednicy mniejszej;
• rozprzestrzenianie się na inne obszary ciała;
• przeniesienie na dziecko podczas porodu.

Większość powikłań związanych z rzeżączką wynika z niewłaściwego lub opóźnionego leczenia infekcji, dlatego też istotne jest, aby osoby podejrzewające zakażenie rzeżączką jak najszybciej skonsultowały się z lekarzem w celu diagnozy i rozpoczęcia odpowiedniego leczenia.

6. Jakie są środki profilaktyczne przeciwko zakażeniu rzeżączką?

W celu profilaktyki zakażenia dwoinką rzeżączki należy:

• stosować zabezpieczenie (np. prezerwatywę) w czasie stosunków seksualnych z nowym partnerem;
• unikać ryzykownych zachowań seksualnych (częsta zmiana partnerów, przygodne stosunki seksualne, szczególnie pod wpływem substancji odurzających);
• odpowiednia edukacja seksualna;
• świadomość objawów.

7. Jakie są perspektywy osób po przebyciu zakażenia rzeżączką?

Osoby, które przebyły zakażenie rzeżączką i zostały odpowiednio zdiagnozowane i leczone, zazwyczaj mają dobre perspektywy zdrowotne. Prawidłowe leczenie pomaga w eliminacji bakterii Neisseria gonorrhoeae i zmniejsza ryzyko wystąpienia powikłań.

Po zakończeniu leczenia zakażenia rzeżączką zaleca się regularne badania kontrolne, aby upewnić się, że postępowanie było skuteczne i nie wystąpiły żadne powikłania. Badania kontrolne powinny obejmować testy na obecność bakterii oraz ewentualne badania obrazowe, zwłaszcza w przypadku podejrzenia powikłań.

Po prawidłowym leczeniu ryzyko nawrotu zakażenia rzeżączką jest zazwyczaj niskie, jednak z uwagi na rosnącą oporność bakterii na antybiotyki, ważne jest monitorowanie sytuacji i dostosowywanie protokołów leczenia w miarę potrzeb.

Osoby, które przeszły zakażenie rzeżączką, powinny być świadome ryzyka ponownego zakażenia. Stosowanie prezerwatyw podczas stosunków seksualnych, ograniczanie liczby partnerów seksualnych oraz regularne badania kontrolne mogą pomóc w minimalizowaniu ryzyka.

Dodatkowo osoby, które przeszły takie zakażenie, powinny poinformować swoich partnerów seksualnych o zakażeniu i zachęcać ich do przeprowadzenia badań kontrolnych oraz, w razie potrzeby, leczenia.