Świnka u dzieci - przyczyny, objawy, leczenie
Świnka jest chorobą wirusową powodującą zapalenie ślinianek przyusznych. Zadaniem tych narządów zlokalizowanych w tylnej części jamy ustnej pomiędzy uszami i szczęką jest produkcja śliny. Po zarażeniu świnką ślinianki powiększają się i maluch odczuwa ból. W większości przypadków schorzenie dotyka dzieci w przedziale 5-15 lat, jednak możliwe jest także zarażenie w późniejszym wieku. Świnka raczej nie występuje u niemowląt. Co to jest świnka? Jak wygląda świnka? Jakie są objawy świnki u dzieci i jak ją leczyć?
1. Świnka - choroba zakaźna wieku dziecięcego
Świnka (choroba) to ogólnoustrojowa choroba wywołana zakażeniem wirusem świnki (paramyksowirus). Przebiega z zajęciem narządów gruczołowych - zwykle ślinianek, czasem trzustki lub układu nerwowego.
Choroba świnka jest przenoszona między ludźmi, a jej okres wylęgania się wynosi od 14 do 24 dni (zazwyczaj około 17). Świnka jest zakaźna jeszcze przed ślinianek przyusznych - przyusznic - aż do dwóch tygodni od początku choroby.
2. Przyczyny świnki u dzieci
Przyczyną nagminnego zapalenia przyusznic jest zakażenie się wirusem świnki. Przenosi się on drogą kropelkową lub inną poprzez inną formę kontaktu ze śliną chorego, np. przez używanie sztućców czy szklanek osoby zakażonej. Wirus ten jest bardzo zaraźliwy.
Zwykle na świnkę chorują dzieci w wieku od 5. do 15. roku życia, choć zdarzają się przypadki wystąpienia tej choroby także u osób dorosłych.
W powszechnej opinii na świnkę można zachorować jedynie raz w życiu, jednak jest ona błędna. Zdarzały się przypadki kilkukrotnego przechodzenia świnki.
Co ciekawe do zakażenia zwykle dochodzi jesienią i wiosną, a dużo rzadziej podczas pozostałych pór roku.
3. Objawy świnki u dzieci
Choroba świnka - objawy? Pierwszymi objawami świnki mogą być:
- gorączka sięgająca nawet 39,4 stopni;
- ból głowy;
- brak apetytu.
Poza tym w przeciągu 1-3 dni pojawia się obrzęk i ból ślinianek przyusznych. Ból szczególnie dokuczliwy jest podczas połykania, mówienia, przeżuwania lub picia kwaśnych napojów (np. soku pomarańczowego).
Zarażeniu mogą ulec ślinianki przyuszne położone po obu stronach jamy ustnej. Często obrzęk pojawia się po jednej stronie kilka dni wcześniej niż po drugiej lub powiększają się ślinianki tylko po jednej stronie. W rzadkich przypadkach schorzenie dotyka innych gruczołów ślinowych i obrzęk pojawia się pod językiem, szczęką lub w okolicy klatki piersiowej.
Czasem objawy świnki są tak delikatne, że choroba w początkowych fazach pozostaje nierozpoznana. Lekarze wierzą, że jedna na trzy osoby chorujące na świnkę nie cierpi z powodu objawów charakterystycznych dla schorzenia.
4. Świnka u dzieci - jak przebiega?
Choroba świnka u dzieci zwykle ustępuje samoistnie i nie zostawia trwałych powikłań. Zdarza się, że w jej przebiegu rozwija się stan zapalny różnych narządów, głównie opon mózgowo-rdzeniowych, jąder lub jajnika i trzustki. Powikłania mogą pojawiać się także wtedy, gdy nie odnotowano objawów zapalenia ślinianek.
5. Rozpoznanie świnki
Jeśli pojawią się niepokojące objawy, które mogą świadczyć, że nasz maluch lub my sami mogliśmy zachorować na świnkę, powinniśmy pójść na wizytę do lekarza rodzinnego lub pediatry. Przy charakterystycznych objawach diagnoza może zostać postawiona na podstawie wywiadu lekarskiego oraz oględzin chorego.
W rzadkich, nietypowych przypadkach, aby upewnić się co do rozpoznania, lekarz może skierować na dodatkowe badania, takie jak m.in. badania biochemiczne, badania serologiczne czy izolacja wirusa z materiału pobranego od pacjenta: moczu lub krwi.
6. Leczenie świnki u dzieci
Szczepienia ochronne są najskuteczniejszą metodą zapobiegania śwince. Najczęściej dziecko około 12-15 miesiąca życia poddawane jest szczepieniom MMR chroniącym przed odrą, świnką i różyczką. Drugie szczepienia ochronne przeprowadza się u dzieci w wieku 10 lat.
Świnka - leczenie? Jeżeli rodzice zauważą u dziecka objawy świnki, powinni niezwłocznie skonsultować się z lekarzem. Ponieważ jest to choroba wirusowa, nie można leczyć malca antybiotykami. W domu należy regularnie mierzyć temperaturę dziecka.
Jak leczyć świnkę? Można podawać dziecku leki obniżające gorączkę niezawierające aspiryny, np. paracetamol lub ibuprofen. Pomogą one również w zmniejszeniu bólu wywołanego obrzękiem ślinianek. Maluchowi zarażonemu chorobą wirusową nie należy podawać aspiryny, która rzekomo wywołuje zespół Reye'a prowadzący do niewydolności wątroby lub śmierci dziecka.
Poza tym obrzęk można zmniejszyć za pomocą ciepłych lub zimnych okładów. Warto wprowadzić lekką dietę, która nie zmusza dziecka do ciągłego przeżuwania pokarmu i zawiera dużo płynów (oprócz soków pomarańczowych, grapefruitowych i lemoniady).
Można podawać też napoje bezkofeinowe i herbatę. Pamiętaj, że maluch chory na świnkę nie musi cały czas leżeć w łóżku – dozwolone są spokojne zabawy. Warto zapytać lekarza o czas, po jakim można będzie wysłać dziecko z powrotem do szkoły.
7. Świnka u dzieci - powikłania
Świnka może prowadzić do zapalenia i obrzęku mózgu oraz innych narządów, jednak jest to rzadka przypadłość. Zapalenie mózgu i zapalenie opon mózgowych są możliwymi komplikacjami choroby.
Objawy wspomnianych schorzeń pojawiają się najczęściej w pierwszym tygodniu po powstaniu obrzęku ślinianek i obejmują:
- wysoką gorączkę,
- sztywnienie szyi,
- bóle głowy,
- nudności i wymioty,
- zawroty głowy,
- drgawki
- inne dolegliwości wywołane przez mózg.
Rozwój świnki u nastolatków i dorosłych może być spowodowany zapaleniem jąder. Przeważnie obrzęk i ból jednego z jąder pojawia się około 7-10 dni po powiększeniu się ślinianek. Dolegliwościom towarzyszą:
- wysoka gorączka,
- dreszcze,
- bóle głowy,
- nudności i wymioty
- ból brzucha, który w przypadku wystąpienia obrzęku prawego jądra często mylony jest z zapaleniem wyrostka robaczkowego.
Po upływie 3-7 dni ból i obrzęk narządów płciowych ustępują i ustaje również gorączka. W niektórych przypadkach dolegliwości dotykają obu jąder, jednak nawet wtedy mało prawdopodobny jest rozwój bezpłodności. Poza tym świnka może również dotknąć trzustkę lub (u kobiet) jajniki, powodując ból i wrażliwość okolic brzucha.
8. Ile trwa świnka u dzieci?
Świnka u dziecka trwa zwykle nie dłużej niż 7 dni. Jeśli okres trwania objawów przedłuża się, powinniśmy udać się do lekarza. Warto pamiętać, że okres, w czasie którego powinniśmy unikać kontaktu z innymi, jest trochę dłuższy - chory może zarażać do 9 dni od momentu pojawienia się obrzęku ślinianek. W moczu chorej osoby wirus świnki jest obecny nawet do 14 dni.
9. Czy świnka jest zaraźliwa?
Świnka, jak już wcześniej wspomniano, jest chorobą bardzo zaraźliwą i niezwykle łatwo się rozprzestrzenia. Dlatego ważne jest, aby osoba chora pozostawała w izolacji od innych osób, szczególnie tych, które na nią nie chorowały, ale także kobiet w ciąży, dla których świnka może być groźna.
Ważne jest zachowanie wysokiego poziomu higieny, gdy choruje jeden z domowników. Pamiętajmy o częstym myciu rąk, higienie przygotowywania posiłków oraz zachowaniu czystości użytkowanych miejsc. Warto też regularnie wietrzyć pomieszczenia oraz czyścić i dezynfekować toalety.