Żółtaczka noworodków – przypadłość nie tylko wcześniaków
Kiedy nowo narodzone niemowlę zaczyna żółknąć zaraz po porodzie, wiele mam odczuwa niepokój. Na szczęście żółtaczka u noworodków to nie choroba, a normalny objaw fizjologiczny, który występuje u około 90 proc. wcześniaków i u 60-70 proc. dzieci urodzonych w terminie.
1. Jak powstaje żółtaczka fizjologiczna?
Żółtaczką nazywamy objaw, który polega na żółtym zabarwieniu skóry, białkówki oka oraz błon śluzowych. Pojawia się w związku z nagromadzeniem w organizmie bilirubiny, żółtego barwnika, który powstaje na skutek rozpadu hemoglobiny, a także przez zaburzenia czynności wątroby lub dróg żółciowych.
Fizjologiczna żółtaczka to naturalny proces, który pojawia się u noworodka tuż po porodzie. Wiąże się z tym, że maluch, jeszcze będąc w brzuchu mamy, ma we krwi ponad 6 mln erytrocytów niezbędnych do zapewnienia wystarczającej ilości tlenu w życiu płodowym. Jednak tuż po urodzeniu, kiedy noworodek oddycha już samodzielnie, taka liczba czerwonych krwinek jest już mu niepotrzebna. Podczas oddychania zwiększa się ciśnienie tlenu, tym samym erytrocyty szybciej się starzeją i rozpadają, co skutkuje uwalnianiem dużej ilości hemoglobiny, która gromadząc się w wątrobie, stopniowo przemienia się w bilirubinę.
Ponieważ wątroba noworodka nie jest w stanie wykorzystać całej bilirubiny, znaczna jej część trafia z powrotem do obiegu, a im wyższe jej stężenie we krwi, tym skóra malucha jest bardziej żółta. Takie zjawisko pojawia się zazwyczaj w 2-3 dniu po urodzeniu i ustępuje samoistnie około 10 dnia życia dziecka, natomiast u wcześniaków zaczyna się nieco później i trwa najczęściej do 2 tygodni.
2. Kiedy żółtaczka u noworodka może być niebezpieczna?
Lekarz może zlecić dodatkowe badania, jeżeli podejrzewa, że ma do czynienia z żółtaczką patologiczną. Dzieje się tak, kiedy stężenie bilirubiny we krwi jest zbyt duże. Pojawia się ona już w pierwszym dniu życia dziecka bądź zaraz po okresie żółtaczki fizjologicznej. Niepokojącym objawem jest również sytuacja, kiedy żółtaczka utrzymuje się po ukończeniu drugiego tygodnia życia.
Przyczyną jej jest najczęściej dieta matki, która wpływa na jej pokarm. Mleko młodej mamy zawiera substancje, które mogą zahamować wydalanie bilirubiny z krwiobiegu noworodka. Żółtaczka wywołana pokarmem kobiecym pojawia się po ukończeniu czwartego dnia życia i może utrzymywać się nawet do trzech miesięcy. Oprócz zabarwienia skóry nie towarzyszą jej zazwyczaj żadne inne niepokojące objawy.
Żółtaczka może być także wynikiem konfliktu serologicznego. Kiedy grupa krwi matki i dziecka się nie zgadza, wówczas przeciwciała matki przekazane przez łożysko w czasie ciąży niszczą krwinki noworodka. W skrajnych przypadkach żółtaczka wywołana jest chorobą wątroby, zakażeniem albo zarośnięciem dróg żółciowych.
3. Co powinno nas zaniepokoić?
Kiedy zauważysz u swojego malucha zmianę koloru skóry z żółtopomarańczowego na żółtooliwkowy, szarobiały stolec, żółtobrązowy mocz, kiedy twoje dziecko wydobywa z siebie piskliwy, głośny krzyk, ma drgawki, dziwne ruchy, jest mało aktywne, a jego mięśnie są wiotkie – koniecznie udaj się do lekarza. Takie objawy mogą świadczyć o żółtaczce, która nie wynika z samej fizjologii.
Aby zapobiec pojawieniu się żółtaczki u noworodka, należy karmić je piersią 8-12 razy na dobę, tak by dostarczać mu wystarczającą dawkę kalorii i zapobiegać odwodnieniu. Absolutnie nie wolno podawać tak małemu dziecku wody ani glukozy, ponieważ mogą one obniżyć wartość przyjmowanego mleka, a to jego jakość chroni malca przed żółtaczką.
4. Jak leczyć żółtaczkę fizjologiczną?
Żółtaczka u noworodków, jeżeli spowodowana jest wyłącznie czynnikami fizjologicznymi, nie wymaga żadnego leczenia. Należy normalnie karmić noworodka piersią, a z czasem minie sama. Tylko w wyjątkowych wypadkach, kiedy stężenie żółtego barwnika jest zbyt wysokie, lekarz może polecić odstawienie karmienia piersią na dzień lub dwa. To powinno spowodować spadek poziomu bilirubiny, jeżeli jednak to nie nastąpi, pomocne okazuje się naświetlanie skóry dziecka promieniami UV. Proces ten, nazywany fototerapią, powoduje rozkład bilirubiny i zmniejszenie jej poziomu we krwi. Fototerapię stosuje się zarówno w przypadku żółtaczki fizjologicznej, jak i patologicznej. Zwykle zabierg trwa jedną dobę. Dopiero wówczas, gdy fototerapia nie przynosi zamierzonych rezultatów, zleca się wymienne przetoczenie krwi.
Od 14 września codziennie na antenie TVP 2 możemy oglądać niezwykły film. "Moje 600 gramów szczęścia" to dokument pokazujący pierwsze tygodnie życia wcześniaków, które przyszły na świat w krakowskim szpitalu Ujastek. Wzruszający obraz jest zapisem walki o przetrwanie tych skrajnie małych i niedojrzałych dzieci, emocji przeżywanych przez ich rodziców i codziennej pracy lekarzy, pielęgniarek i położnych ratujących życie najmniejszych wcześniaków. Cykl rozpoczął się 14 września. Odcinki są emitowane od poniedziałku do piątku o godz. 17.15.
Twój noworodek miał żółtaczkę? Zajrzyj na nasze forum i przeczytaj, jak inne mamy przetrwały ten okres.
