Białaczka u dzieci - objawy, leczenie i rokowania

Skąd się bierze białaczka? Jest to stan nowotworowy charakteryzujący się dużą ilością nieprawidłowych białych krwinek w organizmie. Choroba może wystąpić zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Ostra białaczka rozwija się z młodych, często dzielących się komórek, tak zwanych blastów. Jaka jest najczęstsza białaczka u dzieci? Białaczka u dziecka - wyniki krwi? Czy pojawia się wysypka przy białaczce? Co oznaczają siniaki przy białaczce u dziecka? Jaki są objawy białaczki u niemowlaka, a jakie są objawy białaczki u dzieci?

1. Przyczyny białaczki u dzieci

Białaczka, wbrew obowiązującej opinii w obecnych czasach nie jest bardziej powszechna, niż kilkadziesiąt lat temu. Nie do końca wiadomo, co ją wywołuje.

Badania pokazują, że białaczka u dzieci częściej niż u dorosłych spowodowana jest czynnikami genetycznymi, ale jednocześnie choroba ta niezwykle rzadko zdarza się u kolejnego dziecka w rodzinie. Co ciekawe, dzieci osób, które przeszły białaczkę choroby tej nie dziedziczą.

W Polsce wszystkie informacje na temat chorych dzieci z białaczką zbiera oraz analizuje Grupa Pediatryczna do Spraw Leczenia Białaczek i Chłoniaków.

2. Objawy białaczki

Zobacz film: "Białaczka"

Symptomy choroby mogą pojawić się nagle lub stopniowo.

Białaczka u dzieci - objawy:

• gorączka;
• infekcja;
• skłonność do siniaków;
• zmęczenie;
• nietolerancja wysiłku fizycznego;
• ból w podbrzuszu;
• uczucie sytości;
• utrata wagi;
• nietypowe krwawienia;
• powiększenie węzłów chłonnych, śledziony lub wątroby;
• osłabienie organizmu.

2.1. Jakie są pierwsze objawy białaczki u dzieci?

Pierwsze objawy białaczki u dziecka są mało charakterystyczne i mogą przypominać lekką infekcję.

Białaczka - objawy u dzieci:

• ból kończyn i głowy;
• stany podgorączkowe;
• apatia i senność;
• blada skóra;
• nawracające infekcje;
• powiększone węzły chłonne.

Tego typu objawy białaczki u dziecka zwykle skłaniają rodziców do dalszej diagnostyki.

2.2. Rozpoznanie białaczki u dzieci

Jak zdiagnozować białaczkę? Jeśli pojawią się objawy białaczki u dzieci, zwykle pacjenci kierowani są na oddział szpitalny, gdzie lekarz zleca szereg badań mających na celu potwierdzić lub zaprzeczyć chorobie.

Zdarza się, że u chorego brak jest wyraźnych symptomów, a białaczkę diagnozuje się po uzyskaniu wyników badań kontrolnych.

W czasie badania lekarskiego lekarze zwykle sprawdzają, czy u dziecka nie pojawiły się guzki lub inne objawy choroby. Badanie krwi pozwala na ustalenie liczby czerwonych i białych krwinek, płytek krwi, ocenę czynności nerek i wątroby czy oznaczenie podstawowych pierwiastków (jak np. potas, sód czy fosfor).

Wykluczane są także inne możliwe przyczyny objawów, z powodu których cierpią dzieci chore na białaczkę, np. szukając ognisk infekcji. Czasem zlecane jest badanie RTG klatki piersiowej oraz USG brzucha lub szyi.

W celu potwierdzenia choroby wykonuje się biopsję szpiku kostnego, która ma za zadanie pozyskanie próbki komórek i późniejsze jej zbadanie. Pobieranym materiałem do diagnozy białaczki może być również płyn rdzeniowy.

3. Białaczka u dzieci - wyniki krwi

W diagnostyce nowotworów hematologicznych, takich jak białaczka istotne znaczenie ma morfologia krwi obwodowej. Jeśli pojawią się niepokojące objawy, które mogą ją sugerować, warto wykonać to badanie.

Na podstawie oceny liczby leukocytów, erytrocytów i płytek krwi oraz rozmazu białych krwinek można postawić diagnozę. Wyniki krwi przy białaczce u dziecka mogą świadczyć o:

• leukopenii;
• niedokrwistości;
• leukocytozie;
• nadpłytkowości i nadkrwistości.

Każde z tych schorzeń może wynikać z białaczki, dlatego, jeśli wyniki badań pokażą tego typu odchylenia, pacjent kierowany jest do dalszej diagnostyki.

4. Rodzaje białaczki u dzieci

U dzieci możemy wyróżnić cztery główne rodzaje białaczek:

• ostrą białaczkę szpikową;
• ostrą białaczkę limfoblastyczną;
• przewlekłą białaczkę szpikową;
• przewlekłą białaczkę limfocytową.

Oto krótka charakterystyka każdej z nich.

4.1. Ostra białaczka szpikowa

Ostra białaczka szpikowa u dzieci (nielimfoblastyczna, ANLL) to jeden z rodzajów tej choroby, występującej u dzieci. Najczęściej dotyka niemowlęta. Z równą częstotliwością występuje zarówno u dziewczynek, jak i u chłopców.

Białaczka szpikowa: objawy - białaczka szpikowa u dzieci objawia się m.in.:

• niedokrwistością;
• małopłytkowością;
• zaburzeniami odporności.

Tego rodzaju białaczkę cechuje duża skłonność do naciekania struktur poza szpikowych. Nacieki często spotykane są w ośrodkowym układzie nerwowym, w kościach i skórze, gdzie tworzą się guzki lub płaskie nacieki na tułowiu i kończynach.

Mogą powstawać również na dziąsłach, żuchwie oraz szczęce, a także w oczodołach, przyczyniając się do powstawania wytrzeszczu gałek ocznych.

4.2. Ostra białaczka limfoblastyczna

Ostra białaczka limfoblastyczna u dzieci to kolejny rodzaj białaczki u dzieci. Może pojawić się u dzieci między trzecim a szóstym rokiem życia, najczęściej u chłopców. Białaczka limfoblastyczna u dzieci najczęściej wywodzi się z linii komórkowej limfocytów typu T.

Ostra białaczka limfoblastyczna - objawy:

• osłabienie;
• apatia;
• bladość skóry;
• wysoka gorączka;
• cechy skazy krwotocznej;
• bóle kości.

4.3. Przewlekła białaczka szpikowa

Przewlekła białaczka szpikowa to kolejny rodzaj białaczki u dzieci, choć w tej grupie wiekowej występuje bardzo rzadko. Najczęściej rozpoznawana jest w okresie dojrzewania (choć nie jest to reguła), zwykle dotyka chłopców.

Jak objawia się tego rodzaju białaczka? W jej przebiegu rozpoznajemy trzy fazy:

• fazę przewlekłą (osłabienie, zaburzenia łaknienia, utrata masy ciała, bóle kostne, zwiększona potliwość) - w tej fazie w przedmiotowym badaniu lekarz stwierdza zazwyczaj powiększenie śledziony, a następnie powiększenie wątroby;
• fazę zaostrzenia (akceleracji) - podczas tej fazy wzrasta ilość białych krwinek, co prowadzi do trzeciej fazy tzw. przełomu blastycznego - gwałtownego zwiększenia liczby młodych granulocytów w krwi oraz w szpiku; stan chorego w tej fazie gwałtownie się pogarsza, pojawia się wysoka gorączka, cechy skazy krwotocznej i niedokrwistość.

4.4. Przewlekła białaczka limfocytowa

Przewlekła białaczka limfocytowa właściwie nie występuje u dzieci, prawdopodobieństwo zachorowania na tego rodzaju białaczkę wzrasta wraz z wiekiem, jedynie około 10% pacjentów w momencie diagnozy ma mniej niż 55 lat. Jest to najczęściej występująca białaczka w Europie i Ameryce Północnej.

5. Jak przebiega leczenie białaczki u dzieci?

Leczenie tej choroby zależy w dużej mierze od rodzaju białaczki i stopnia jej zaawansowania. W wielu przypadkach stosuje się więcej niż jedną metodę leczenia.

Często stosuje się chemioterapię, polegającą na podawaniu leków, które niszczą komórki nowotworowe lub zapobiegają ich dzieleniu się. Chemioterapię można przyjmować między innymi dożylnie lub w formie tabletek.

Popularną metodą leczenia białaczki jest także radioterapia. Wykorzystuje ona rodzaje energii do zabijania komórek rakowych i zmniejszania guzów. Stosowana jest również terapia biologiczna, która stanowi bardzo indywidualne podejście do raka.

W niektórych przypadkach konieczna jest operacja usunięcia śledziony, w której gromadzą się komórki białaczki, zwiększając jej rozmiar. Część pacjentów poddaje się również przeszczepowi szpiku kostnego.

Niestety, nie istnieją skuteczne sposoby zapobiegania białaczce. Na przeważającą ilość czynników ryzyka nie mamy wpływu, ale możliwe są pewne zmiany w trybie życia, które zmniejszają prawdopodobieństwo zachorowania. Rzucenie palenia to pierwszy krok.

Warto ograniczyć również swoją styczność z benzenem. Benzen to produkt uboczny węgla i ropy naftowej, używany głównie w benzynie. Wchodzi on w skład farb, plastiku, pestycydów, detergentów oraz rozpuszczalników.

6. Białaczka u dzieci - rokowania i wyleczalność

Białaczka dzieci ma stosunkowo wysoki odsetek wyleczeń. Ostra białaczka limfoblastyczna w tej grupie pacjentów ma odsetek wyleczeń powyżej 80 proc. W przypadku białaczki szpikowej szanse na wyzdrowienie ma około 60 proc.

W przypadku białaczki rokowanie zależy od postaci choroby. Niezbyt dobrze rokuje wrodzona białaczka dziecięca, co wynika m.in. ze złej tolerancji chemioterapii u noworodków.

Warto pamiętać, że na efekty leczenia białaczki wpływa m.in. właściwe odżywianie organizmu i odpowiednie wsparcie psychologiczne, przede wszystkim, gdy maluch przez długi czas przebywa w szpitalu.