Ból kręgosłupa w ciąży

Ból kręgosłupa to jedna z najczęstszych niedogodności okresu ciąży. Skarży się na niego od 50 do 80% kobiet. Ze względu na to, że przypadłość ta potrafi skutecznie utrudnić normalne funkcjonowanie, nie do końca pociesza fakt, że na ogół pojawia się dopiero pod koniec II trymestru. Niestety nie jest to regułą i ból może pojawić się znacznie wcześniej.

1. Przyczyny bólu kręgosłupa w ciąży

Ból kręgosłupa, jak każdy inny, może mieć wiele przyczyn. Bardzo często jest wynikiem wad postawy, napięcia mięśni czy wcześniejszych urazów. W okresie ciąży może zostać wywołany wzrostem masy ciała, (co równa się większemu obciążeniu kręgosłupa i miednicy) oraz wpływem hormonów na stawy.

Może być wynikiem ucisku główki dziecka na nerw kulszowy. Również rosnące piersi, chluba przyszłych mam, stanowią dodatkowe obciążenie i czasem wywołują ból górnej części pleców. Kobietom w ciąży (i nie tylko) może dokuczać:

• ból w odcinku lędźwiowym, który może promieniować na nogi. Staje się szczególnie uciążliwy, gdy kobieta zbyt długo trwa w jednej, statycznej pozycji, (siedzi lub stoi) albo dźwiga coś ciężkiego. Ból i dyskomfort narastają w ciągu dnia, by niekiedy, często wieczorem, przybrać znacznie na sile;
• ból w „tylnej części miednicy”, głęboko, jakby wewnątrz pośladków, może, choć nie musi, występować symetrycznie po obu stronach, często promieniując na pośladki i nogi. Na ogół dość szybko mija, gdy plecy dostaną szansę na odpoczynek.

Zobacz film: "Ćwiczenie dla kobiet w ciąży - ćwiczenie rozcigające"

Na ewentualne dolegliwości bólowe ze strony kręgosłupa szczególnie powinny przygotować się kobiety, które przed ciążą miały z nim problemy, te, którym doskwierał w poprzedniej ciąży i kobiety w ciąży mnogiej. Podatne są również panie, które szybko przybierają na wadze i mają słabą kondycję fizyczną.

2. Jak zapobiegać bólom kręgosłupa w ciąży?

Przede wszystkim nie zaniedbywać kręgosłupa i swojej sprawności fizycznej przed ciążą. Dobrze jest regularnie pracować nad mięśniami brzucha i pleców, które mają bardzo istotne znaczenie dla utrzymania prawidłowej postawy ciała i „sprawności” kręgosłupa. Jeżeli układ kostno-szkieletowy i mięśniowy będzie elastyczny, silny i sprężysty, łatwiej dostosuje się do trudnych ciążowych „warunków pracy”. A gdy już stan błogosławiony jest faktem, przyszła mama powinna:

• pozostawać pod stałą opieką swojego lekarza ortopedy i rehabilitanta, (jeżeli cierpi na wady kręgosłupa lekarze zadecydują, czy będzie mogła urodzić naturalnie, czy może konieczne będzie cesarskie cięcie);
• kontrolować przyrost wagi, by nie był nagły i duży;
• nie zaniedbywać aktywności fizycznej, jeżeli nie ma przeciwwskazań do ćwiczeń. Bardzo dobrym, bo bezpiecznym dla stawów rozwiązaniem jest basen, (w zaawansowanej ciąży pływanie tylko na plecach), którym można zastąpić forsowne ćwiczenia, biegi, marsze itp. . Dobre będą również wszelkie ćwiczenia uelastyczniające, wzmacniające i rozluźniające, (oczywiście te, które wolno wykonywać ciężarnym);
• utrzymywać odpowiednią postawę ciała, zarówno stojąc, (nie garbić się), jak i siedząc, (używać podnóżka, nie krzyżować nóg, korzystać z krzeseł z oparciem). Należy często zmieniać pozycję, jednocześnie wystrzegając się gwałtownych ruchów;
• unikać dźwigania i podnoszenia ciężkich przedmiotów, (szczególnie bezpośrednio z ziemi), a jeżeli nie ma wyjścia, powinna pamiętać, aby nie obciążać przy tym kręgosłupa, nie pochylać się, ugiąć kolana i dość szeroko rozstawić nogi;
• zmodyfikować listę swych prac domowych lub sposób ich wykonywania. Wieszanie firan, mycie podłóg na kolanach, prasowanie w niewygodnej pozycji nie są formą aktywności, która korzystnie wpływa na stan kręgosłupa ciężarnej. Niektóre z tych „ćwiczeń” niekiedy stanowią zagrożenie dla ciąży w ogóle;
• zrezygnować z wysokich obcasów, zamieniając je na półtoracentymetrowe. „Szpilka” niepotrzebnie „obciąży” kręgosłup i może okazać się potencjalnie niebezpieczna. W ciąży dochodzi do przesunięcia środka ciężkości, co niekorzystnie wpływa na poczucie równowagi. Buty powinny być wygodne i dopasowane do, najprawdopodobniej nowego rozmiaru stopy;
• spać na boku, a gdy brzuszek będzie już pokaźny, między kolana wkładać jasiek. Może też podłożyć niewielką poduszkę pod brzuch. Materac powinien być równy i niezbyt miękki.

3. Jak łagodzić ból kręgosłupa?

Gdy ból dokucza mimo wszystko, można starać się go złagodzić. Jednym ze sposobów jest kąpiel w letniej wodzie. Można skorzystać ze specjalnego masażu przeznaczonego dla ciężarnych. Istotne jest, żeby wykonywany był właściwie, z zachowaniem szczególnej ostrożności. Zbyt intensywny i mocny ucisk w okolicy lędźwiowo-krzyżowej może doprowadzić do przedwczesnego porodu lub poronienia.

Dla kobiet w ciąży zmagających się problemami z kręgosłupem stworzono tzw. pas ciążowy, który ustabilizuje kręgosłup i zredukuje przeciążenia. Nie wolno natomiast bez konsultacji z lekarzem ginekologiem stosować leków przeciwbólowych, (wyjątkowo! można zażyć niewielką dawkę paracetamolu, który uznawany jest za bezpieczny), maści, kremów, plastrów itp.

4. Co powinno niepokoić w bólu kręgosłupa?

Ból pleców jest powszechną ciążową dolegliwością, uciążliwą, jednak na ogół niestanowiącą zagrożenia. Są jednak sytuacje, gdy należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem:

• gdy ból w okolicy lędźwiowo-krzyżowej jest silny, ostry, przeszywający, i/lub towarzyszy mu ból brzucha, barku, nagłe osłabienie, omdlenie, (są to potencjalnie sygnały świadczące o zagrożeniu poronieniem czy pęknięciu ciąży pozamacicznej);
• gdy kobieta odczuwa drętwienie w pachwinach, ostry ból łydek, ich drętwienie, osłabienie czucia w nogach;
• ból w okolicy spojenia łonowego.

Więcej na ten temat przeczytasz w artykule: Ból pleców w ciąży.