Cystografia mikcyjna – jak wygląda badanie i kiedy się je przeprowadza?
Cystografia mikcyjna to badanie rentgenowskie, które służy do oceny pęcherza moczowego i cewki moczowej oraz sprawności mechanizmów zastawkowych w ujściach moczowodów do pęcherza moczowego. Jakie są wskazania do jego wykonania? Na czym polega procedura? Czy jest bezpieczna?
1. Co to jest cystografia mikcyjna?
Cystografia mikcyjna, zwana również cystouretrografią mikcyjną lub CUM, to inwazyjne, obrazowe badanie radiologiczne układu moczowego. Jakie są cele i zastosowanie procedury?
Cystouretrografia mikcyjna jest przydatna w diagnozowaniu różnych schorzeń pęcherza moczowego i układu moczowego, takich jak nawracające infekcje, nietrzymanie moczu, kamienie pęcherza, defekty anatomiczne i inne problemy związane z funkcjonowaniem pęcherza.
2. Wskazania do wykonania cystografii mikcyjnej
Głównym wskazaniem do przeprowadzenia cystografii mikcyjnej jest podejrzenie wstecznego odpływu moczu z pęcherza do jednego lub obu moczowodów, najczęściej u dzieci. Cystografia mikcyjna u niemowląt i nieco starszych pacjentów zaliczana jest do podstawowych badań diagnostycznych w nefrologii dziecięcej.
Procedura służy do oceny sprawności mechanizmów zastawkowych w ujściach moczowodów do pęcherza moczowego. Dzięki niej określa się prawidłowość opróżniania pęcherza moczowego w czasie mikcji oraz ustala, czy nie następuje nieprawidłowy wsteczny przepływ środka kontrastującego do moczowodów i do nerek (celem badania jest uwidocznienie odpływów pęcherzowo-moczowodowych).
Cystografia mikcyjna pozwala również zilustrować wielkość i kształt narządów oraz wykryć nieprawidłowości, oraz wady pęcherza moczowego i cewki moczowej (np. ubytków cienia w pęcherzu wskazujących na nowotwory), uchyłków pęcherza i cewki moczowej, zwłaszcza u chłopców).
3. Przygotowanie do badania cystografii mikcyjnej
Przygotowanie do badania cystografii mikcyjnej zazwyczaj obejmuje takie kroki jak omówienie z lekarzem przebiegu badania, wypełnienie formularza medycznego (ważne są informacje na temat chorób, stanu zdrowia, aktualnie przyjmowanych leków).
Na 2-3 dni przed badaniem należy wykonać badanie ogólne moczu. Wynik należy mieć ze sobą wraz z dokumentacją medyczną dotyczącą wcześniej wykonywanych badań obrazowych.
Często zaleca się picie większej ilości płynów przed badaniem w celu zapewnienie odpowiedniego wypełnienia pęcherza. W niektórych przypadkach konieczne jest usunięcie biżuterii i innych metalowych przedmiotów, które mogłyby zakłócać wykonanie badania rentgenowskiego.
Cystografia mikcyjna u dziecka - przygotowanie
W przypadku dzieci bardzo ważne jest, by przed cystografią mikcyjną omówić z nim procedurę badania w spokojnej, rzeczowej rozmowie w sposób adekwatny do wieku. Najważniejsze, by nie przenosić swojego niepokoju związanego z badaniem na dziecko. U małych pacjentów, którzy trudno znoszą badania, można podać lek uspokajający.
W przypadku niemowląt i maluchów, dobrze jest także zabrać ze sobą dodatkową koszulkę lub body, pieluszkę, smoczek, ulubioną zabawkę, napój czy pokarm (np. w butelce ze smoczkiem).
4. Jak przebiega cystografia mikcyjna u dziecka i dorosłego?
Jak przebiega procedura cystografii mikcyjnej? Badanie przeprowadza się ambulatoryjnie, na stole aparatu rentgenowskiego. Najważniejsze jest wprowadzenie cewnika do pęcherza moczowego (cewnikowanie pęcherza moczowego) i wstrzyknięcie środka cieniującego (po napełnieniu pęcherza moczowego cewnik jest usuwany).
Następnie wykonuje się zdjęcia RTG:
- pełnego pęcherza moczowego,
- pęcherza w trakcie mikcji.
- wyglądu dróg moczowych po mikcji.
Wynik badania to zdjęcia RTG z opisem. Interpretacja wyników cystografii mikcyjnej jest zadaniem lekarza, zwykle urologa.
5. Przeciwwskazania i bezpieczeństwo cystografii mikcyjnej
Cystografia mikcyjna jest badaniem bezpiecznym i bezbolesnym, choć pojawia się zwykle dyskomfort związany z cewnikowaniem i wypełnianiem pęcherza. Po badaniu można wrócić do codziennych czynności, także jeść i pić.
Jakie są potencjalne ryzyka związane z cystografią mikcyjną? Możliwe jest wystąpienie niegroźnych skutków ubocznych, takich jak pieczenie podczas mikcji, częstsze oddawanie moczu, różowawe zabarwienie moczu, co ma związek z podrażnieniem cewki moczowej.
Zdarza się, że występują poważniejsze powikłania: zakażenie układu moczowego (ZUM), uraz cewki moczowej lub pęcherza. W sytuacji pojawienia się gorączki, dolegliwości bólowych lub trudności w oddawaniu moczu, zawsze wskazany kontakt z lekarzem
Czy istnieją przeciwwskazania do przeprowadzenia cystografii mikcyjnej? Okazuje się, że tak. To uczulenie na środek cieniujący, ostre zakażenie układu moczowego oraz ciąża.
