Badanie moczu w celu wykrycia zakażeń układu moczowego czy niewydolności nerek
Badanie moczu to jedno z podstawowych badań, które dostarcza informacji nie tylko o pracy samych nerek, ale pośrednio także o pracy innych narządów, np. wątroby lub trzustki. Pozwala również na stwierdzenie, czy w drogach moczowych nie rozwija się stan zapalny. Za pośrednictwem moczu z organizmu wydalane są szkodliwe i zbędne produkty przemiany materii.
Ilość dziennie wydalanego moczu waha się od 500 do 2500 ml w zależności od różnych czynników. Mocz składa się z wody (96%), azotowych produktów przemiany materii (2,5%), soli mineralnych i innych substancji, np. barwników żółciowych (2,5%).
1. Badanie moczu
W trakcie badania moczu sprawdza się jego kwasowość, a także obecność:
- białka – jego obecność w moczu może wskazywać na choroby nerek, stan zapalny dróg moczowych lub niewydolność krążenia. Jeśli pojawią się w moczu ciężarnej, mogą być oznaką stanu przedrzucawkowego;
- bilirubiny – jeśli występuje, to może świadczyć o żółtaczce mechanicznej lub marskości wątroby;
- glukozy i acetonu (ciał ketonowych) – mogą sygnalizować cukrzycę czy też zapalenie dróg moczowych.
Odwirowanie moczu pozwala na oddzielenie części stałych od płynu. W osadzie moczu bada się obecność krwinek białych i bakterii, jak również krwinek czerwonych, nabłonków i różnych nieprawidłowych form komórkowych, które mogą wskazywać na choroby nerek. Jeśli występują bakterie, musi być wykonany posiew moczu w ciąży. Dzięki temu dokładniej mogą być zidentyfikowane swoiste bakterie i określona ich wrażliwość na działanie antybiotyków.
2. Jak przygotować się do badania moczu?
Aby badanie było jak najbardziej miarodajne, dzień przed pobraniem próbki należy:
- nadal przyjmować zalecone leki według dotychczasowego schematu, o ile lekarz nie zdecyduje inaczej. Niektóre leki mogą zmienić barwę moczu, np. witamina B, fenazopirydyna, fenytoina.
- nie spożywać alkoholu, dużych ilości kawy ani herbaty, żuć gumy, korzystać z preparatów odświeżających oddech,
- unikać spożywania buraków, porzeczek, rabarbaru, jagód i dużych ilości marchewki, ponieważ warzywa te mogą wpłynąć na zmianę barwy moczu,
- unikać wykonywania większego wysiłku fizycznego.
Próbkę moczu pobiera się do specjalnego pojemniczka, który można kupić w aptece. Przed przystąpieniem do działania należy umyć ręce, a także podmyć okolice ujścia cewki moczowej (koniecznie od przodu do tyłu). Nie powinno się dotykać wewnętrznej strony pojemniczka, jak również podczas pobierania moczu pojemniczek nie powinien dotykać okolic intymnych. Do badania wykorzystuje się poranny mocz ze środkowego strumienia.
Pierwszą porcję moczu oddaje się do toalety, następnie pobiera mocz do pojemnika, a pozostałą jego część wydala do toalety. Pojemnik zakręca się i trzyma w plastikowej torbie, by zapobiec jego wylaniu podczas transportu. Najlepiej dostarczyć mocz do laboratorium w ciągu godziny i nie wystawiać go na działanie promieni słonecznych. Badanie moczu jest niezbędnym badaniem, które trzeba wykonać w czasie ciąży. Dlatego przed zajściem w ciążę trzeba być pod opieką prenatalną.