Czym jest i jak leczyć zespół suchego oka?
Często występującą chorobą narządu wzroku jest zespół suchego oka. U podłoża tego schorzenia leży upośledzenie w wydzielaniu łez. W związku z tym ma miejsce wysychanie spojówki i rogówki, czyli oko nie ma naturalnej bariery ochronnej przed szkodliwymi czynnikami. Narażone jest na infekcje wirusowe, bakteryjne i grzybicze. Zespół suchego oka może doprowadzić do zmętnienia rogówki. Może on występować także u chorych na astygmatyzm. Warto wiedzieć, czym jest to schorzenie i jak mu zapobiegać.
1. Filtr łzowy
Filtrem łzowym nazywamy substancję, która znajduje się na powierzchni gałki ocznej. Chroni ona rogówkę przed uszkodzeniami i wysychaniem. Ma właściwości bakteriobójcze. Każdorazowe zamykanie powieki sprawia, że składniki łez są rozprowadzane na rogówce oka. Natomiast łzy, które są zanieczyszczone i zużyte, wędrują przez kanały łzowe do przewodu nosowo-łzowego. Mówimy o filtrze łzowym, gdyż ma on złożoną strukturę. Składa się z trzech różnych warstw cieczy, które się nie mieszają ze sobą.
Są to:
• warstwa tłuszczowa – zabezpiecza warstwę wodną przed odparowaniem,
• warstwa wodna – dostarcza do rogówki składniki odżywcze i tlen,
• warstwa śluzowa – obniża napięcie powierzchniowe filmu łzowego. Odpowiada za to, że warstwa wodna równomiernie i szybko pokrywa powierzchnię nabłonka.
W zespole suchego oka następuje przerwanie struktury filtru łzowego, co może wpłynąć na powstanie uszkodzeń nabłonka rogówki.
2. Przyczyny zespołu suchego oka
Suche oko może powstać z niewiadomych przyczyn, ale może wystąpić także u osób cierpiących na przewlekłe schorzenia reumatyczne. Objawy suchego oka mogą także pojawić się w wyniku autoimmunologicznych zespołów pęcherzowych, gdzie dochodzi do bliznowacenia spojówki. Także oparzenia spojówek mogą być przyczyną powstawania ZSO.
Kolejną przyczyną występowania schorzenia jest przewlekłe bakteryjne zapalenie spojówek. Także podłoże neurogenne zaburzenia wydzielania łez może być przyczyną występowania dolegliwości. Związane jest to z uszkodzeniem nerwu twarzowego, co prowadzi do niecałkowitego zamknięcia powieki lub do jej uniesienia. Wpływa to na pojawienie się odczucia suchości w oku. Zespół suchego oka może być wywołany także przez astygmatyzm. Wiedząc, czym on jest, można się skutecznie bronić przed jego powikłaniami, czyli przed wystąpieniem ZSO.
Zaburzenia w wydzielaniu łez wpływające na pojawienie się zespołu suchego oka mogą być też spowodowane przez:
• zbyt małą częstotliwość mrugania,
• zbyt długą pracę przy komputerze,
• długą jazdę samochodem,
• przebywanie w pomieszczeniach zadymionych,
• przebywanie w pomieszczeniach klimatyzowanych,
• ciążę,
• nadużywanie nieodpowiednich kropli do oczu,
• skażenia przemysłowe,
• podeszły wiek,
• soczewki kontaktowe,
• menopauzę,
• choroby takie jak cukrzyca.
3. Objawy zespołu suchego oka
Podstawowym objawem suchego oka jest upośledzenie wydzielania łez. Prowadzi ono do wysychania spojówek i rogówki, a to z kolei do pozbawienia oka naturalnej ochrony. Zespół suchego oka sprawia, że jest ono znacznie bardziej podatne na wirusy, bakterie i grzyby. U chorego pojawia się suchość spojówek, a czasem nawet suchość błon śluzowych gardła i nosa, pieczenie, świąd, a nawet ból. Objawy te występują, kiedy wysycha rogówka.
Chory zwiększa częstotliwość mrugania, ale to nic nie daje i na dodatek pojawia się swędzenie powiek. Może się wydawać, że w oku jest ciało obce, np. drobny piasek. Zwiększa się też wrażliwość na światło. Oczy stają się bardzo zmęczone. W zaawansowanej formie mogą pojawiać się zaburzenia widzenia, światłowstręt i ból. Objawy nasilają się w suchych pomieszczeniach, w których jest dym lub kurz. Także pomieszczenia klimatyzowane potęgują odczuwanie dolegliwości.
Warto wiedzieć, że jest to skomplikowane schorzenie, gdyż jego początkowa faza nie daje charakterystycznych objawów. Dlatego diagnoza jest często stawiana późno.
4. Jak leczyć zespół suchego oka?
Kiedy zespół suchego oka zostanie zdiagnozowany, przychodzi pora na jego leczenie. Jest ono objawowe, gdyż nie dysponujemy lekarstwami, które działają na przyczynę pojawiania się choroby. Zespół suchego oka leczony jest przez okulistę. Stosowane są sztuczne łzy, które mają na celu odpowiednie nawilżenie oka i niedopuszczenie do tego, aby wysychało. Stosowane są substancje o różnym stopniu lepkości. Jednak ich działanie nie jest długie. Najdłużej, bo aż 6 godzin, działają żele.
Ważne jest niedopuszczanie do tego, aby oko wyschło. Kluczową rolę odgrywa też dobór odpowiednich kropli. Należy wystrzegać się tych, które w swoim składzie mają konserwanty. Mogą one bowiem podrażniać oczy.
Substancje, które są pomocne w leczeniu zespołu suchego oka, to:
• wyciąg z nagietka lekarskiego,
• świetlik,
• hialuronian sodu.
Musisz to wiedzieć
Jeśli pomimo stosowania preparatów sztucznych łez nie widać poprawy, stosuje się miękkie soczewki kontaktowe. Dzięki nim na oku pojawia się gładka i wilgotna warstwa. Sprzyja to uwodnieniu wysuszonego nabłonka rogówki. Razem z soczewkami stosuje się preparaty sztucznych łez. Czasem można stosować zatyczki, które uniemożliwiają przedwczesny odpływ łez z oka. Można też zastosować laserową operację zamykania punktów łzowych. Szczególnie należy dbać o higienę oka.
Leczenie suchego oka nie zawsze przynosi zadowalające rezultaty. Jest to proces bardzo długotrwały. Pomocne w terapii jest nawilżanie powietrza, dbanie o higienę i stosowanie odpowiednich sztucznych łez. Jeśli schorzenie będzie odpowiednio leczone, nie spowoduje zaburzeń widzenia.