Duży problem małych Polaków. Lekarze mówią o prawdziwej fali
Kiedyś ignorowane, dziś uznawane za poważne zagrożenie - nadciśnienie tętnicze to nie tylko problem dorosłych. Wysokie ciśnienie krwi ma coraz więcej dzieci w Polsce. U niektórych to efekt choroby albo wad kluczowych układów, u innych nadwagi, otyłości lub stresu. - Mamy problem z falą nadciśnienia u dzieci i młodzieży - podkreśla hipertensjolog prof. Andrzej Dzida.
1. Śmiertelne zagrożenie
- Nadciśnienie zmienia się z wiekiem, będzie rosnąć i może doprowadzić do zgonu w wyniku udaru, problemów z sercem czy dolegliwości nefrologicznych. Z czasem to już nie tylko ból głowy, który utrudnia funkcjonowanie, tylko naprawdę realne zagrożenie - zaznacza w rozmowie z WP Parenting lek. Radosław Suchner, kierownik Oddziału Pediatrii i Chirurgii Dziecięcej w Szpitalu Medicover, specjalista pediatrii.
Amerykańskie Towarzystwo Kardiologiczne wskazuje, że nadciśnienie pierwotne (samoistne) jest obecnie najczęstszym typem nadciśnienia tętniczego wśród dzieci. Do niedawna wysokie ciśnienie krwi u najmłodszych uznawano za mniejszy problem kliniczny niż u osób dorosłych.
Dopiero badania epidemiologiczne drastycznie zweryfikowały te założenia. Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne wskazuje, że nadciśnienie tętnicze u najmłodszych wiąże się z podwyższonym ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych w dorosłości, a gdy towarzyszą mu nadwaga i otyłość, jest to problem szczególnie istotny klinicznie.
Najnowsze wytyczne Europejskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego (ESH), opublikowane w "Journal of Hypertension", po raz pierwszy wskazały i opisały problem nadciśnienia tętniczego u dzieci. Czołowi pediatrzy poświęcili temu zagadnieniu jeden z rozdziałów.
Z dużym prawdopodobieństwem pierwotne nadciśnienie tętnicze u najmłodszych doprowadzi do uszkodzenia kluczowych narządów. Badania naukowe opublikowane w 2023 r. w czasopiśmie "Hypertension" wykazały, że w szczególności może prowadzić do przerostu lewej komory serca i zesztywnienia naczyń.
2. Duży problem polskich dzieci
Im dziecko jest młodsze, tym większe prawdopodobieństwo, że nadciśnienie tętnicze krwi jest wynikiem konkretnych i możliwych do zidentyfikowania chorób lub wad.
- By poznać przyczynę tego problemu, trzeba rozpocząć szeroką diagnostykę, ponieważ często mogą za to odpowiadać wady narządów, w szczególności nerek i układu krwionośnego - ostrzega dr Radosław Suchner, pediatra.
Specjaliści z Instytutu Matki i Dziecka - w ramach programu DINO-PL - przebadali dzieci ze 109 szkół znajdujących się we wszystkich województwach w Polsce. W analizach brali udział uczniowie drugich klas szkół podstawowych oraz ich rodzice.
W Polsce liczba ośmiolatków zmagających się z nadwagą i otyłością zwiększyła się z 32,2 proc. w 2018 r. do 35,3 proc. w 2021 r. Naukowcy wykazali, że podwyższone wartości skurczowego ciśnienia krwi występowały u 27,1 proc. uczniów, a rozkurczowego o 21,9 proc.
- Kiedyś w szpitalu w ramach współpracy z placówkami edukacyjnymi, wykonywaliśmy badania u 12- i 13-latków, z których wynikało, że aż 30 proc. dzieci ma nadwagę lub otyłość. To olbrzymia liczba, która niestety wskazuje na to, że ten problem rośnie i się pogłębia - zaznacza pediatra.
3. Sprzyjają nadciśnieniu u maluchów jak nic innego
U dzieci nadciśnienie tętnicze może być wynikiem tych samych błędów, co u dorosłych. Eksperci wskazują przede wszystkim na złe odżywianie i brak ruchu, które prowadzą do nadmiernej masy ciała.
- Mamy problem z falą nadciśnienia u dzieci i młodzieży, która jest spowodowana różnymi czynnikami. Jedną z przyczyn jest przybieranie najmłodszych na wadze. Jest wiele dzieci z nadwagą i otyłością, co w konsekwencji kończy się podwyższeniem ciśnienia tętniczego - wyjaśnia w rozmowie z WP Parenting hipertensjolog i diabetolog prof. Grzegorz Dzida z Katedry i Kliniki Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego w Lublinie.
Innymi czynnikami ryzyka nadciśnienia u dzieci jest również stres.
- Narażenie najmłodszych na przewlekły stres, bombardowanie młodego mózgu ogromną liczbą informacji, do której mają dostęp zewsząd, niemal od najmłodszych lat. Mózg dziecka jest narażony na niekoniecznie pozytywne i przyjemne bodźce, co skutkuje tym, że jego układ nerwowy znajduje się w stanie stałego alertu, a to przekłada się na wzrost ciśnienia tętniczego - ostrzega hipertensjolog prof. Dzida.
4. Jak rozpoznać nadciśnienie u dzieci?
- Niezwykle ważne jest, by jak najszybciej rozpocząć diagnostykę i leczenie nadciśnienia tętniczego, ponieważ terapia nie polega tylko na obniżaniu ciśnienia, bo nie leczymy słupka rtęci, tylko często pacjenta z innymi zagrożeniami zdrowotnymi, które należy ograniczyć - zaznacza prof. Dzida.
Pediatra wskazuje, że objawy nadciśnienia u dzieci są podobne do tych, z którymi zmagają się osoby dorosłe.
- Rodzica powinny zaniepokoić symptomy takie jak bóle głowy i złe samopoczucie. Należy jednak pamiętać, że to choroba, która daje sygnały mało symptomatyczne, dlatego wytyczne wskazują, by dokonywać pomiaru ciśnienia u dziecka na bilansach od drugiego roku życia - mówi dr Suchner.
- Oczywiście pomiar ciśnienia może być trudny w tak młodym wieku, ale każde dziecko od czwartego do szóstego roku życia na bilansie powinno mieć zmierzone ciśnienie, bo to jeden z najlepszych sposobów, by przeciwdziałać temu problemowi. Diagnostyka powinna opierać się także o holter ciśnieniowy - dodaje.
5. Jak obniżyć ciśnienie u dziecka?
Autorzy wspomnianych badań podkreślają, jak ważne są pomiary zarówno ambulatoryjnego, jak i domowego monitorowania ciśnienia krwi.
- Przy HBPM, czyli Home Blood Pressure Monitoring, kluczowe jest, by pacjent, mierząc ciśnienie w domu, zrobił to dobrze. Wstając rano, powinien zmierzyć ciśnienie dwa razy i zanotować wyniki. Wieczorem, jeśli przyjmuje leki, to przed ich zażyciem, również musi dokonać dwóch pomiarów i tak przez siedem dni. W efekcie lekarz otrzymuje niezwykle ważny wskaźnik, który jest na równi z wynikami holtera ciśnieniowego - wyjaśnia specjalista.
By zapobiegać ciśnieniu krwi u najmłodszych, podobnie jak w przypadku dorosłych, należy skupić się na zmianach stylu życia. Dieta bogata w warzywa i owoce, a uboga w sód, a także aktywność fizyczna, to dwa kluczowe czynniki, które mogą pomóc w obniżeniu wysokiego ciśnienia.
- U dzieci, które zmagają się z wysokim ciśnieniem przede wszystkim sport i redukcja masy ciała mogą znacząco obniżyć ciśnienie krwi, a w konsekwencji uchronić przed groźnymi powikłaniami. Kilkanaście lat temu zalecano przede wszystkim wysiłek aerobowy, ale dziś już wiadomo, że każda aktywność fizyczna jest potrzebna i ma znaczenie - podkreśla specjalista pediatrii.
- Dlatego, jeśli dziecko chciałoby chodzić na siłownie albo tańczyć, to nie mówmy, że lepiej, aby trenowało siatkówkę lub piłkę nożną, tylko pamiętajmy, że każdy wysiłek jest premiowany, bo powoduje zmniejszenie ciężaru, większą elastyczność naczyń krwionośnych, lepsze natlenienie organizmu i przede wszystkim obniżenie ciśnienia - zakańcza dr Suchner.
Patrycja Pupiec, dziennikarka Wirtualnej Polski
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
