Fazy snu a bezsenność
Jeżeli mamy problemy z zasypianiem, nie wprowadzamy organizmu w jedną z faz snu – fazę NREM. To z kolei powoduje, że nie może zaistnieć faza marzeń sennych, czyli faza REM. Aby organizm zregenerował się, muszą zaistnieć obie fazy. W czasie 8-godzinnego wypoczynku naprzemienny cykl fazy NREM i REM występuje 5 razy.
1. Co to jest bezsenność?
O bezsenności możemy mówić, gdy w czasie trzech nocy w tygodniu mamy problemy z zasypianiem albo wybudzamy się ze snu. Skutkiem braku ciągłości nocnego wypoczynku jest pogorszenie funkcjonowania w trakcie dnia.
Brak snu może wywołać choroby serca, zwiększyć ryzyko wypadków komunikacyjnych ze względu na obniżoną koncentrację uwagi, jak również obniżyć poziom odporności organizmu. Z powodu problemów ze snem możemy cierpieć na stany depresyjne i nerwicę.
W leczeniu bezsenności często sięgamy po leki nasenne. Jednakże zawierają one substancje o działaniu uzależniającym. Gdy podejmujemy próbę przerwania terapii farmakologicznej, bezsenność powraca; gdy kontynuujemy ich zażywanie, powstaje tolerancja na lek, przez co jesteśmy zmuszeni zwiększyć dawkę. Skutkiem stosowania leków nasennych w nadmiarze jest osłabienie organizmu i przemęczenie.
2. Co to jest sen?
Sen jest stanem zmniejszonej wrażliwości na bodźce z zewnątrz, który występuje naprzemiennie ze stanem czuwania w dzień. W czasie snu jesteśmy częściowo bezwładni i nieświadomi tego, co dzieje się dokoła nas. Zdrowy sen powinien trwać około 8 godzin. Jeżeli śpimy krócej lub dłużej, wpływa to negatywnie na jakość życia. Deprywacja snu (zmuszanie się do niespania) powoduje urojenia i omamy, a długotrwały brak snu może skutkować zgonem. Jest to wynik trudności, jakie napotyka mózg w procesie odnowy komórek i połączeń między nimi.
3. Fazy snu
Wyróżnia się dwie fazy snu – fazę NREM i fazę REM – występujące jedna po drugiej. Faza NREM trwa od 80 do 100 minut, w trakcie których zasypiamy i śnimy pomiędzy marzeniami sennymi (jest to faza przygotowująca mózg i organizm człowieka do marzeń sennych). Wówczas nasz oddech staje się regularny, ciśnienie tętnicze spada, ustają ruchy gałek ocznych i zanika napięcie mięśni.
Po niej następuje faza REM trwająca zaledwie kwadrans. W czasie 15 minut odbywają się marzenia senne. To najważniejsza faza snu, w trakcie której mózg odbiera sygnały ze świata wewnętrznego człowieka, zaś bodźce z zewnątrz są przez niego ignorowane. Intensywna praca mózgu umożliwia jego regenerację (mózgowi najlepiej służy aktywny wypoczynek). Dzięki temu etapowi snu zapamiętujemy informacje, które przyswoiliśmy w trakcie dnia. W czasie fazy REM mięśnie naszego ciała są zwiotczałe, co określa się mianem paraliżu sennego.
W trakcie 8 godzin snu występuje około 5 cyklów złożonych z dwóch faz. Cykl snu złożony z fazy NREM i REM (występujących na przemian) jest efektywny i owocuje zregenerowaniem sił. Dla zdrowego snu istotne są obie fazy (bez fazy zasypiania nie mają szansy zaistnieć kolejne fazy snu). Co prawda, w trakcie fazy NREM organizm regeneruje się, ale do pełnego wypoczynku niezbędna jest faza REM.
