Naczyniak na oku dziecka. Czy jest niebezpieczny?

Naczyniak na oku to zmiana związana z nieprawidłowościami układu naczyniowego (krwionośnego lub limfatycznego). Ma charakter łagodnego nowotworu tkanek miękkich. Sprawdzamy, jakie są opcje leczenia naczyniaka na oku.

1. Czym jest naczyniak na oku?

Wśród naczyniaków wyróżnia się: włośniczkowe (rozpoznawane w większości przypadków, częściej u dziewczynek, diagnozuje się je już u noworodków) płaskie, jamiste, limfatyczne (występują z częstością 1,4–3,4 przypadków na 100 tys. mieszkańców).

Z dalszej części artykułu dowiesz się jakie są perspektywy wyleczenia naczyniaka na oku.

2. Jakie są przyczyny powstawania naczyniaka na oku?

Naczyniak na oku niemowlaka to wada rozwojowa, która może wystąpić:

• na powiekach i spojówkach,
• drogach łzowych,
• w oczodole,
• w przestrzeni między tęczówką i rogówką (w kącie rogówkowo-tęczówkowym),
• w ciele rzęskowym,
• na siatkówce i naczyniówce,
• na nerwie wzrokowym.

Pamiętajmy jednak, że naczyniaki mogą wystąpić w każdym okresie życia, nie tylko u noworodków i niemowląt.

Naczyniak na oku u noworodka to najczęściej naczyniak włośniczkowy. Zmiana jest miękka, nieotorbiona. Ma czerwony kolor (stąd "znamię truskawkowe") i jego intensywność nasila się podczas płaczu i przy napinaniu ciała (przy ucisku blednie).

Od urodzenia mogą być też diagnozowane naczyniaki płaskie (plamiste). Od swojego zabarwienia określane są jako naczyniaki typu "czerwone wino": na początku mają jasnoczerwoną barwę, z czasem stają się ciemnoczerwone. Najczęściej zlokalizowane są w powiekach i sąsiadujących częściach twarzy, rzadziej występują w obrębie gałki ocznej.

2.1. Naczyniak na oku – przyczyny

Naczyniak może być objawem izolowanym lub być związany z innymi chorobami. W przypadku naczyniaka włośniczkowego siatkówki może być on objawem zespołu von Hippla-Lindaua (VHL). Jest to zespół rodzinnej predyspozycji do nowotworów (łagodnych i złośliwych), najczęściej naczyniaków układu nerwowego, raka nerki, torbieli jąder, nerek, jajników, płuc, wątroby i trzustki.

Z kolei naczyniak jamisty siatkówki może wystąpić w połączeniu ze zmianami skóry i ośrodkowego układu nerwowego.

3. Jakie są metody diagnozowania naczyniaka na oku?

Zmiana dobrze widoczna jest oglądana przez lekarza. Okulista sprawdza, jak osadzone są gałki oczne i czy guz nie ogranicza ich ruchomości. Mierzy też szerokość szpar powiekowych. Ocenia też samego guza: jego rozmiar i konsystencję.

Przeprowadza też badanie okulistyczne, które obejmuje: pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego oraz ocenę reakcji źrenic na światło, a po porażeniu akomodacji, oznaczenie wady refrakcji i ocenę dna oczu.

Może też skierować małego pacjenta na badania dodatkowe, np. tomografię komputerową oraz rezonans magnetyczny.

W przypadku naczyniaków lekarz często zaleca również konsultację neurologiczną.

4. Czy istnieją zalecenia dotyczące opieki i monitorowania naczyniaka na oku?

4.1. Naczyniak na oku – leczenie

Wybór metody leczenia zależy od rodzaju naczyniaka, jego wielkości, położenia, liczby zmian, a także od obecności ewentualnych powikłań, np. owrzodzenia, martwicy czy zakażenia. Terapię rozpoczyna się również wówczas, gdy istnieje ryzyko niedowidzenia, co w przypadku dzieci może utrudnić rozwój i może skutkować trwałym upośledzeniem funkcji oka.

Naczyniaki leczy się też z powodów kosmetycznych i wówczas, gdy obniżają jakość życia. Najczęściej stosowane metody terapii to m.in. farmakoterapia (kortykosterydy ogólne i miejscowe), laseroterapia, krioterapia, rzadziej zabieg chirurgiczny. W leczeniu niemowlęcych naczyniaków krwionośnych z widocznymi owrzodzeniami pomóc też może propranolol.

4.2. Czy naczyniak na oku może zniknąć samodzielnie?

To chyba jedno z częściej zadawanych lekarzom pytań, co wcale nie dziwi. Specjaliści jednak uspokajają: cechą charakterystyczną naczyniaków jest ich gwałtowny wzrost w okresie noworodkowym (znacznie szybszy niż wzrost dziecka) oraz samoistotny zanik między 5.–7. rokiem życia (dotyczy to najczęściej występujących naczyniaków włośniczkowych).

Leczenie jest konieczne, gdy: zaburzone jest kształtowanie zmysłu wzroku, istnieje ryzyko powstania trwałych skutków w bezpośrednim sąsiedztwie (np. zniekształcenia rogówki), pojawią się powikłania, zwłaszcza krwawienie i owrzodzenie z odczynem zapalnym, naczyniak stanowi znaczny defekt kosmetyczny.

5. Czy naczyniak na oku może powodować powikłania?

W większości przypadków powikłania nie występują. W przypadku naczyniaka na oku może jednak dojść do rozwoju zeza, jaskry lub odwarstwienie siatkówki. Stąd też guz powinien być regularnie kontrolowany, a wszystkie niepokojące objawy od razu zgłaszane specjaliście.