Ocena ruchliwości płodu
Ruchy płodu są zazwyczaj powodem do największej radości w ciąży, a ich brak do największego niepokoju. Rosnący brzuch, dźwięk bijącego serca płodu i jego ruchy o wiele bardziej przekonują o rozwijającym się życiu niż dwie kreski na teście ciążowym. Ruchliwość płodu powinna być pod szczególną kontrolą ciężarnej, szczególnie między 36 a 40 tygodniem ciąży. Badania naukowe na przestrzeni ostatnich lat pokazały, że ruch płodowy to najlepszy wskaźnik zdrowia nienarodzonego dziecka.
1. Pierwsze ruchy płodu
Zarodek zaczyna się poruszać od około siódmego tygodnia ciąży. Matka zaczyna odczuwać ruchy między 14 a 26 tygodniem ciąży. Odchylenia od tego terminu są częste, przez co nie ma możliwości określić dokładnej daty. Kobieta, która ma już jeden poród za sobą, może rozpoznać je znacznie wcześniej, ponieważ wie, czego się spodziewać. Także mięśniówka macicy jest bardziej rozciągnięta, co sprawia, że kopanie jest znacznie łatwiej wyczuć. Czynnikiem ułatwiającym rozpoznanie pierwszych ruchów dziecka jest również ciężar ciała kobiety. Kobieta szczupła może wcześnie odczuwać delikatne ruchy płodu, natomiast ta z nadwagą może je rozpoznawać dopiero wtedy, gdy staną się bardziej intensywne.
Czasem termin odczuwania ruchów płodu może być opóźniony ze względu na źle określony wiek ciąży lub nieumiejętne rozpoznanie. Brak odczuwania ruchów do 20 tygodnia ciąży nie jest rzadkością. Mimo że stan taki nie zwiastuje niczego złego, lekarz prowadzący może zlecić badanie ultrasonograficzne dla oceny stanu dziecka. Jeśli czynność serca płodu jest wyraźna i wszystko wydaje się rozwijać prawidłowo, badanie USG można przełożyć na późniejszy termin.
Częstość odczuwania ruchów może podlegać znacznym wahaniom. Chociaż płód rusza się prawie bez przerwy, tylko niektóre ruchy są na tyle silne, by mogła je odczuć kobieta w ciąży. Niektóre mogą być niezauważalne ze względu na położenie płodu i kierunek ruchu, lub uzależnione od aktywności matki. Matka może również spać w trakcie największej aktywności swojego dziecka. Po 28 tygodniu ruchy pojawiają się stale i wskazane jest, by matki nabrały nawyku codziennego kontrolowania aktywności dziecka.
2. Ruchy płodu przed porodem
Pomiędzy 28 a 32 tygodniem ciąży aktywność płodu staje się bardziej zorganizowana i stała, z wyraźnymi okresami odpoczynku i ruchliwości. Lekarze zalecają, by od 28 tygodnia ciąży kontrolować ruchy płodu dwukrotnie w ciągu dnia – rano, kiedy aktywność wydaje się mała, i wieczorem, w czasie zwiększonej ruchliwości. W zaawansowanej ciąży brak aktywności ruchowej płodu może być oznaką zagrożenia życia dziecka. Ogólnie przyjęto, że mniej niż dziesięć ruchów płodu w czasie dwugodzinnej rejestracji jest zagrożeniem życia. W takim przypadku należy niezwłocznie poinformować lekarza lub udać się do szpitala. Tylko szybka reakcja stwarza szansę uratowania życia dziecka.
Ostatnie badania nie potwierdzają, żeby ruchliwość płodu zmniejszała się na krótko przed porodem. W zaawansowanej ciąży stwierdza się stałe, stopniowe zmniejszanie liczby ruchów. Prawdopodobnie jest to spowodowane zmniejszeniem ilości wolnej przestrzeni w macicy i ilością płynu owodniowego oraz lepszą koordynacją ruchów płodu.